Zamów i otrzymaj Inpostem w ciągu 2 dni
Szukaj
Od 15 października 2024 roku kobiety w ciąży mają możliwość bezpłatnego zaszczepienia się przeciwko krztuścowi w ramach wizyt w przychodniach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Głównym celem tej profilaktyki jest ochrona noworodków i niemowląt przed poważnymi powikłaniami związanymi z krztuścem, w tym hospitalizacją. Nie jest wymagane wystawienie recepty na szczepionkę.
Ze względu na rosnącą liczbę przypadków zachorowań na krztusiec w 2024 roku, Minister Zdrowia zabezpieczył dostęp do szczepionki Tdap (dTpa), która chroni przed błonicą, tężcem oraz krztuścem. Szczepionka ta zawiera zmniejszoną ilość antygenów błonicy i krztuśca, co czyni ją bezpieczną dla kobiet w ciąży. Głównym celem programu szczepień dla ciężarnych jest ograniczenie ryzyka zachorowań u noworodków oraz zmniejszenie liczby hospitalizacji, a także ochrony przed zgonami wywołanymi przez krztusiec.
Krztusiec to ostra choroba dróg oddechowych, wywołana przez bakterie Bordetella pertussis, która najczęściej dotyka dzieci, zwłaszcza niemowląt. Najbardziej zagrożoną grupą są dzieci poniżej 6. miesiąca życia, które ze względu na wiek nie mogą jeszcze być w pełni zaszczepione. Charakterystycznym objawem choroby jest długotrwały, napadowy kaszel z wydzielaniem gęstej plwociny. W najcięższych przypadkach, zwłaszcza u niemowląt, krztusiec objawia się krztuszeniem, problemami z oddychaniem, bradykardią oraz epizodami bezdechu.
Powikłania związane z krztuścem mogą być poważne i obejmują m.in. zapalenie płuc, nadciśnienie płucne, krwotoki dospojówkowe, a także przepuklinę, drgawki czy encefalopatię. Zdecydowana większość hospitalizowanych z powodu tej choroby to niemowlęta w wieku do 6 miesięcy. Śmiertelność wśród niemowląt poniżej 2. miesiąca życia wynosi około 1%, natomiast w przedziale 2-11 miesięcy – 0,5%.
Wprowadzenie bezpłatnych szczepień przeciw krztuścowi dla kobiet w ciąży jest zgodne z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP), Polskiego Towarzystwa Wakcynologii (PTW) oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej (PTMR). Szczepienia te są szczególnie ważne, ponieważ dają noworodkom ochronę, której same nie mogą jeszcze otrzymać z powodu swojego wieku.
Kobiety ciężarne mogą skorzystać z bezpłatnej jednodawkowej szczepionki między 27. a 36. tygodniem ciąży, bez potrzeby dostarczania dodatkowych skierowań czy zaświadczeń – wystarczy kwalifikacja przez lekarza POZ. Jeśli istnieje zagrożenie porodem przedwczesnym, lekarz może zadecydować o wcześniejszym podaniu szczepionki, po ukończeniu 20. tygodnia ciąży. Do tej pory szczepienia przeciwko krztuścowi były zalecane, ale ze względu na pełną odpłatność nie były popularne wśród ciężarnych. Teraz, dzięki wprowadzeniu bezpłatnych szczepień, większa liczba kobiet ma szansę zabezpieczyć siebie i swoje dziecko przed zachorowaniem na krztusiec. Szczepienie odnotowane jest w elektronicznej Karcie Szczepień.
Aby skorzystać z tego bezpłatnego świadczenia, wystarczy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego, który umówi termin szczepienia. Przychodnie mają możliwość samodzielnego zamówienia szczepionki przeciwko krztuścowi z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (PSSE). Ministerstwo Zdrowia, na czele z Izabelą Leszczyną, zapewnia, że dostępność szczepionek będzie odpowiednia i nie będzie konieczności organizowania dodatkowych przetargów. Szczepionki dla kobiet ciężarnych będą pochodziły z tej samej puli, która jest przeznaczona dla dzieci.
Krztusiec to choroba, na którą organizm nie wytwarza długotrwałej odporności, niezależnie od tego, czy miało miejsce szczepienie, czy też przechorowanie. Okres ochrony po zaszczepieniu szczepionką pełnokomórkową wynosi około 10-12 lat, natomiast po zastosowaniu szczepionki bezkomórkowej – zaledwie 5 lat. Dlatego ważne jest regularne szczepienie przypominające. Zaleca się podanie dawki przypominającej w 19. roku życia, a następnie dorosłym co 10 lat, aby utrzymać ochronę przed krztuścem i zapobiegać jego rozprzestrzenianiu.
W ostatnich latach krztusiec stał się poważnym zagrożeniem zdrowotnym, zwłaszcza w Polsce. W okresie od 1 stycznia do 31 lipca 2024 roku zgłoszono aż 5 400 przypadków krztuśca, co stanowi ponad 10-krotny wzrost w porównaniu do analogicznego okresu w roku 2023, kiedy to odnotowano 481 przypadków.
Szczepienia ochronne są najskuteczniejszym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby. Niestety, spadek akceptacji dla szczepień, spowodowany m.in. działalnością ruchów antyszczepionkowych oraz ograniczenia dostępu do szczepień w okresie pandemii COVID-19, doprowadził do osłabienia odporności zbiorowej. Ważnym czynnikiem jest również brak regularnych dawek przypominających u osób dorosłych, co dodatkowo przyczyniło się do pogorszenia sytuacji epidemiologicznej.
Zgodnie z kalendarzem szczepień ochronnych, szczepionka skojarzona przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi powinna być podawana dzieciom w 2., 3.-4., oraz 5.-6. miesiącu życia, następnie między 16. a 18. miesiącem życia, a dawki przypominające – w 6. i 14. roku życia.
Aby chronić noworodki i niemowlęta, które nie mogą jeszcze być zaszczepione, stosuje się tzw. strategię kokonową. Polega ona na szczepieniu dorosłych z najbliższego otoczenia dziecka, co zmniejsza ryzyko zarażenia. Szczepienie kobiety w ciąży zapewnia dodatkową ochronę zarówno dla matki, jak i dziecka, gdyż przeciwciała przenikają przez łożysko, chroniąc noworodka w pierwszych tygodniach życia.
W ciągu ostatniej dekady szczepienia przeciw krztuścowi dla kobiet w ciąży zostały wprowadzone w wielu krajach jako element strategii zdrowotnej mającej na celu ochronę noworodków i niemowląt. Na przykład w Stanach Zjednoczonych program ten funkcjonuje od 2011 roku. Z kolei w Wielkiej Brytanii szczepienia dla ciężarnych wprowadzono interwencyjnie w 2012 roku, w odpowiedzi na wzrost zachorowań na krztusiec u młodszych niemowląt, a od 2019 roku stały się one częścią rutynowego krajowego programu szczepień ochronnych.
Podobne programy szczepień przeciw krztuścowi u kobiet w ciąży realizowane są w takich krajach jak Irlandia, Belgia, Czechy, Grecja, Włochy, Portugalia, Szwajcaria, Nowa Zelandia oraz Australia. Te działania mają na celu zmniejszenie liczby zachorowań na krztusiec u niemowląt, które nie mogą jeszcze otrzymać pełnego cyklu szczepień.
Przeczytaj również:
Kwasy omega – czym są i jakie mają właściwości? Uzależnienie opioidowe u nastolatka Dieta przyszłej mamy – jak powinna wyglądać? Wirus małpiej ospy w Europie . Sprawdź jak się ochronić! Nowa fala COVID-19 w Polsce - szczyt zachorowań już w październikuNie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutęArtykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.