Jak przebiega ciąża? Dowiedz się, jak wygląda ciąża tydzień po tygodniu

Planowanie rodziny to proces, do którego przyszli rodzice podchodzą coraz bardziej świadomie. Starają się poszerzać swoją wiedzę, dbając przy tym o zdrowie, aby zapewnić rozwijającemu się dziecku jak najlepsze warunki. Większa świadomość tego, w jaki sposób przebiega ciąża i poród, pozwala przyszłej mamie łatwiej przejść przez to piękne, lecz trudne doświadczenie. Ile trwa ciąża? Czym charakteryzują się kolejne trymestry? Jakie badania warto wykonać? Dowiesz się tego, czytając poniższy artykuł!

Kiedy warto rozpocząć przygotowania do ciąży?

Nie od dziś wiadomo, że przygotowania do ciąży warto rozpocząć na długo przed wystąpieniem pierwszych objawów ciąży. Optymalnie przygotowania powinno się rozpocząć rok przed planowanym poczęciem. Warto wówczas skonsultować się
z ginekologiem i poinformować go o swoich planach. Specjalista zaleci wykonanie odpowiednich badań oraz podpowie, jak zwiększyć szansę na poczęcie. Opieka przedkoncepcyjna skupia się nie tylko na przygotowaniach do poczęcia, ale również zadbaniu o zdrowie przyszłej mamy i zapewnieniu maluchowi jak najlepszych warunków rozwoju. Lekarz odpowie na nurtujące przyszłych rodziców pytania, w tym: ile trwa ciąża, jakie szczepienia warto wykonać przed ciążą czy w jaki sposób przebiega poród?

Trudne początki? Pierwszy trymestr ciąży

Pierwszy trymestr, który trwa od pierwszego dnia ostatniej miesiączki do ukończenia 14. tygodnia ciąży, jest newralgicznym okresem. W tym czasie ma miejsce organogeneza, czyli proces wykształcania się wszystkich niezbędnych do życia narządów. Nie powinno zatem dziwić, że rozwijający się zarodek, a potem płód, jest szczególnie wrażliwy na szkodliwe substancje lub zakażenia, które dotykają przyszłej matki. Jest to też czas, kiedy najczęściej dochodzi do poronień samoistnych spowodowanych nieprawidłowościami genetycznymi u płodu.

Jak powstaje nowe życie? Proces zapłodnienia

W połowie cyklu miesięcznego, około 14. dnia, dochodzi do owulacji. Komórka jajowa jest wówczas uwalniana z pęcherzyka dominującego w jajniku i trafia do jajowodu, gdzie za pomocą nabłonka rzęskowego, przemieszcza się w kierunku jamy macicy. Jeśli w tym czasie dojdzie do współżycia bez odpowiedniego zabezpieczenia i komórka jajowa spotka na swojej drodze plemnik, może dojść do zapłodnienia. W momencie połączenia dwóch komórek płciowych powstaje zygota. Jej materiał genetyczny pochodzi w połowie od ojca i w połowie od matki. Można zatem powiedzieć, że na etapie jednej komórki, ustalone są cechy dziedziczne dziecka.

Kiedy podejrzewać ciążę? Wczesne objawy ciąży

Jednym z pierwszych objawów ciąży jest brak krwawienia miesięcznego w spodziewanym terminie. Wczesny etap ciąży może również sugerować występowanie:

• plamienia z dróg rodnych,
• nudności i wymiotów,
• zaparć,
• obrzęku i tkliwości piersi,
• zwiększonej ilości wydzieliny pochwowej.

Pojawienie się pierwszych objawów ciąży jest zwykle momentem, gdy kobieta kupuje stacjonarnie lub w aptece internetowej test ciążowy, by potwierdzić swoje przypuszczenia. Całkowitą pewność można jednak uzyskać dopiero podczas wizyty u ginekologa. Lekarz potwierdza ciążę na podstawie jej objawów widocznych w badaniu USG: obecności pęcherzyka ciążowego w jamie macicy oraz czynności serca płodu. Podczas pierwszej wizyty specjalista może przedstawić pacjentce plan postępowania na przyszłe miesiące, a także doradzić jej, jakie produkty dla ciężarnych i mam powinna zakupić w trakcie przygotowywania się do porodu.

Profilaktyka przede wszystkim – jakie badania warto wykonać w pierwszym trymestrze ciąży?

Zgodnie z wytycznymi towarzystw ginekologicznych, celem badań przeprowadzanych w pierwszym trymestrze jest ocena stanu zdrowia ciężarnej kobiety i oszacowanie ryzyka wystąpienia nieprawidłowości chromosomalnych u płodu. Wśród zalecanych badań jest szereg testów laboratoryjnych, w tym morfologia krwi, oznaczenie grupy krwi, badanie stężenia TSH czy glukozy na czczo, a także badanie ogólne moczu.

Między 11. a 14. tygodniem ciąży należy wykonać USG. Ocenia się wówczas czynność serca oraz przezierność karkową płodu. Każda ciężarna kobieta na tym etapie ciąży powinna być poinformowana o możliwości wykonania biochemicznych badań prenatalnych. Pozwalają one ocenić ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau.

Ciążowy „miesiąc miodowy” – kilka słów o drugim trymestrze ciąży

Drugi trymestr ciąży to czas, który większość kobiet wspomina bardzo pozytywnie. Ustają nieprzyjemne objawy pierwszego trymestru, ciążowy brzuszek zaczyna się zaokrąglać, a mama zaczyna czuć pierwsze ruchy płodu, który w badaniach ultrasonograficznych zaczyna coraz bardziej przypominać małe dziecko. Ten okres ciąży trwa od 14. do 28. tygodnia ciąży. W ciągu tych trzech miesięcy rozwijający się płód zwiększa swoją masę ponad czterdziestokrotnie.

Rozwój płodu w drugim trymestrze

Mimo że organogeneza ma miejsce w pierwszym trymestrze ciąży, powstałe narządy nie są jeszcze w pełni dojrzałe. Ich rozwój trwa na kolejnych etapach ciąży, a także po urodzeniu. W drugim trymestrze:

• nerki podejmują produkcję moczu, dzięki czemu zaczyna przybywać wód płodowych;
• płód uczy się ssać palec i przełykać;
• zaczyna kształtować się napięcie mięśniowe i koordynacja ruchowa;
• na głowie zaczynają pojawiać się włosy, a na palcach – paznokcie.

Udowodniono naukowo, że płód na etapie drugiego trymestru może już rozpoznawać głos matki i ojca, reagować na muzykę, a nawet rozwinąć swój własny rytm snu i czuwania, który zazwyczaj jest zsynchronizowany z rytmem matki.

Popłód – co to takiego?

Popłód to nic innego, jak łożysko, pępowina i błony płodowe. Na przełomie pierwszego i drugiego trymestru, struktury te osiągają swoją dojrzałość. Łożysko to narząd, który płód współdzieli z matką. Służy on wymianie gazowej, a za jego pośrednictwem płód otrzymuje od matki niezbędne składniki odżywcze, a nawet przeciwciała odpornościowe. Przewodem łączącym płód z łożyskiem jest pępowina, która mierzy około 60 cm długości. Zwykle składa się ona z trzech naczyń oraz tkanki łącznej. Dodatkowo płód jest otoczony przez trzy błony: owodnię, kosmówkę i omocznię. Prawidłowa funkcja popłodu jest warunkiem zdrowego rozwoju maluszka.

O jakich badaniach warto pamiętać na tym etapie ciąży?

Jednym z bardziej emocjonujących badań w ciąży jest USG połówkowe, które powinno odbyć się między 18. a 22. tygodniem ciąży. Jest ono niekiedy nazywane USG anatomicznym, ze względu na to, że ma na celu ocenę prawidłowości budowy płodu. Podczas tego badania oceniana jest anatomia serca i narządów brzucha, kończyn oraz twarzy. Na tym etapie rozwoju płodu można również rozpoznać jego płeć. Dzięki rozwojowi medycyny, w razie wykrycia niektórych nieprawidłowości, można zdecydować się na podjęcie odpowiedniej terapii już wewnątrzmacicznie. Istotnym badaniem drugiego trymestru jest kontrola gospodarki węglowodanowej u przyszłej mamy, czyli doustny test obciążenia glukozą, popularnie określany jako „krzywa cukrowa”.

Ostatni etap, czyli trzeci trymestr ciąży

Trzeci trymestr ciąży trwa od ukończenia 28. tygodnia do dnia porodu, który zazwyczaj następuje około 40. tygodnia. W tym okresie ciąży przyszła mama często czuje się nieco bardziej zmęczona, mogą pojawić się obrzęki na kończynach dolnych, a piersi rozpoczynają laktację. Ciężarna kobieta znacznie wyraźniej czuje ruchy płodu, które mogą doprowadzić nawet do złamań żeber. Trzeci trymestr ciąży to dobry czas na wybór szpitala, spakowanie torby do porodu i podjęcie innych przygotowań do rozwiązania, ponieważ nigdy dokładnie nie wiadomo, ile tygodni będzie trwała ciąża.

W jaki sposób płód rozwija się w trzecim trymestrze?

Podczas trzeciego trymestru płód przede wszystkim rośnie. Na tym etapie większość narządów jest już ukształtowanych na tyle, że dzieci są w stanie przeżyć, jeśli dojdzie do porodu przedwczesnego. Masa płodu podczas tego okresu ciąży zwiększa się od 2 do 4 razy, osiągając średnio 3400 g. Do 32. tygodnia wzrasta również ilość płynu owodniowego, która potem nieco maleje. Nadmiar lub niedobór płynu owodniowego może być – zarówno przyczyną, jak i skutkiem – zaburzeń pracy narządów płodu lub matki. W trzecim trymestrze maluch powinien obrócić się główką w dół, przygotowując się do porodu.

Zalecane badania w trzecim trymestrze ciąży

Lekarze ginekolodzy zalecają, aby w trzecim trymestrze wykonywać zarówno badania laboratoryjne, jak i ultrasonograficzne. USG trzeciego trymestru ma na celu ocenę dobrostanu płodu, ilości wód płodowych oraz oszacowanie przewidywanej masy urodzeniowej. Zazwyczaj na tym etapie nie są już wykrywane wady anatomiczne, a ewentualne patologie dotyczą zazwyczaj zbyt niskiej masy w stosunku do wieku płodowego, czyli hipotrofii. Natomiast wśród zalecanych badań laboratoryjnych jest m.in. morfologia, badanie ogólne moczu czy oznaczenie przeciwciał odpornościowych przeciwko niektórym patogenom.

Ile trwa ciąża?

Ciąża trwa około 40 tygodni. Dzieci urodzone po ukończeniu 37. i przed ukończeniem 41. tygodnia uznawane są za donoszone. Co ciekawe, jedynie 5% dzieci rodzi się dokładnie w terminie wyznaczonym podczas pierwszej wizyty przez lekarza ginekologa lub kalkulator ciąży. W większości przypadków termin porodu obliczany jest na podstawie pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Czasami jednak wymiary płodu podczas pierwszego USG wskazują na to, że ciąża może trwać dłużej lub krócej. Dzieje się tak często, jeśli przed ciążą kobieta miała nieregularne cykle. Wówczas lekarz koryguje termin porodu i prowadzi ciążę na podstawie USG. Na to, ile tygodni trwa ciąża, może mieć również wpływ ilość płodów rozwijających się podczas ciąży. W przypadku ciąż mnogich częściej zdarzają się samoistne porody przedwczesne, a jeśli rozwijające się płody współdzielą łożysko (jak ma to miejsce w ciąży jednokosmówkowej), wtedy lekarz prowadzący podejmuje decyzję o wcześniejszym rozwiązaniu ze względu na bezpieczeństwo dzieci.

Ciąża to bardzo wymagający okres dla przyszłej mamy. W ciągu dziewięciu miesięcy kobiece ciało przechodzi serię zmian, których wcześniej nie doświadczyło. Nic więc dziwnego, że ciężarne przeżywają wiele obaw – w końcu boimy się tego, czego nie znamy. W tym intensywnym okresie warto zaufać swojemu lekarzowi prowadzącemu oraz poszerzać swoją wiedzę, korzystając ze sprawdzonych źródeł lub śledzić przebieg tego procesu, korzystając z kalkulatorów ciąży.