Jaką formę antykoncepcji wybrać? Najczęściej wybierane rozwiązania

Seks i antykoncepcja to dwa tematy, które chodzą ze sobą w parze. Jeżeli zależy Ci na tym, by uniknąć nieplanowanej ciąży, przeanalizuj dostępne na rynku metody antykoncepcji. Czy istnieje antykoncepcja w pełni chroniącą przed ciążą? Jakie jeszcze funkcje mogą spełniać środki antykoncepcyjne? Jak działa antykoncepcja na organizm kobiety? Czy istnieją – inne niż prezerwatywa – metody męskiej antykoncepcji?

Z jakich metod antykoncepcji można korzystać?

Każdy stosunek seksualny kobiety i mężczyzny będących w wieku rozrodczym może skutkować ciążą. Chcąc jednak współżyć nie z myślą o reprodukcji, ale o innych aspektach swojej seksualności, warto pamiętać o wyborze skutecznej antykoncepcji. Obecnie istnieje wiele metod, które minimalizują ryzyko nieplanowanej ciąży w bardzo wysokim stopniu.

Jak zapobiegać ciąży? Oto kilka sposobów, które można stosować w ramach antykoncepcji:

• prezerwatywy – to środek, który kojarzy się wprost z antykoncepcją mężczyzn, jednak pamiętaj, że istnieją też tzw. kobiece prezerwatywy. Klasyczne prezerwatywy występują w formie lateksowej i nielateksowej. Chronią przed przedostaniem się do narządów rodnych kobiety nasienia mężczyzny. W ten sposób mechanicznie zapobiegają zapłodnieniu. Od lat 90. XX wieku prezerwatywy poddawane są bardzo wymagającym testom, dzięki temu ryzyko ich ewentualnego pęknięcia jest znikome. Ponadto chronią przed przenoszeniem chorób wenerycznych, dlatego są także podczas stosunków osób o orientacji innej niż heteroseksualna. Aby mieć pewność, że spełniają wyśrubowane normy i są dobrej jakości, kupuj je tylko w sprawdzonych miejscach, np. w aptece;
• prezerwatywy kobiece – to rodzaj zbiornika, który izoluje dostęp nasienia od ujścia szyjki macicy. Tego typu rozwiązanie jest polecane w przypadkach, gdy kobieta, np. ze względów zdrowotnych nie chce korzystać z antykoncepcji hormonalnej, a nie ma możliwości stosowania prezerwatywy przez mężczyznę;
• tabletki antykoncepcyjne – działanie tej metody antykoncepcji polega na hamowaniu owulacji. Takie tabletki sprawiają, że zmniejsza się w organizmie ilość hormonów odpowiedzialnych za dojrzewanie pęcherzyków Graafa, niezbędnych w procesie zapłodnienia. Ta forma antykoncepcji wpływa też na błonę śluzową macicy, w której znacznie trudniej zagnieździć się zapłodnionej komórce. Tabletki antykoncepcyjne wpływają też na śluz, który staje się znacznie gęstszy, przez co utrudnia poruszanie się plemnikom, co utrudnia czy wręcz uniemożliwia zapłodnienie. Obecnie na rynku występują dwa typy tabletek antykoncepcyjnych. Są to tabletki jednoskładnikowe i dwuskładnikowe. W tych pierwszych zawarty jest tylko progesteron. Natomiast w tych drugich znajdują się: progesteron i estrogen;
• plastry antykoncepcyjne – to metoda antykoncepcji dla kobiet. Plaster wystarczy przykleić raz w tygodniu, a hormony, które są uwalniane, zmniejszają w diametralny sposób ryzyko zajścia w ciążę. Plastry należy przyklejać w takich miejscach, gdzie ubrania nie będą ich obcierać. Zwiększa to ryzyko ewentualnego uszkodzenia plastra. Pierwszy plaster nakleja się w ciągu 24 godzin od rozpoczęcia miesiączki. Po odklejeniu 3 plastra pojawia się miesiączka.
• spirala antykoncepcyjna – nazywana też wkładką domaciczną. Występuje w wersji hormonalnej i niehormonalnej, opartej na miedzi. Taki środek antykoncepcyjny jest aplikowany w jamie macicy. Spirala antykoncepcyjna wywołuje m.in. zmiany w konsystencji śluzu, co przekłada się na zapobieganie zapłodnieniu. Uznaje się ją za jedną z najbardziej skutecznych metod antykoncepcyjnych. Czas użytkowania takiej spirali waha się zwykle od 3 do 5 lat. Jeśli kobieta jest zdrowa, nie trzeba stosować przerw pomiędzy wyjęciem i aplikacją świeżej spirali antykoncepcyjnej;
• implant antykoncepcyjny – to mniejszy od zapałki implant, który jest wszczepiany pod skórę. Jego główne zadania to: ochrona przed owulacją, zagęszczenie śluzu szyjkowego, zahamowanie dojrzewania błony śluzowej macicy. Wszystko to chroni przed niechcianym zapłodnieniem. Ta metoda działa dopiero po około tygodniu od założenia. Taki zabieg założenia implantu przypomina bardziej zastrzyk. Aplikacja powinna nastąpić pomiędzy 1 a 5 dniem cyklu;
• pierścień dopochwowy – czyli krążek dopochwowy albo ring. Miejscowo uwalnia hormony takie same jak te zawarte w tabletkach antykoncepcyjnych. Jest bezbarwny, bezwonny i bardzo mały. Wystarczy umieścić go w pochwie, by przez kolejne 3 tygodnie uwalniały się z niego hormony. Hamuje proces jajeczkowania, a jednocześnie utrudnia ruch plemników.

Pamiętaj, że metody hormonalne zwykle zaczynają działać dopiero po kilku dniach od rozpoczęcia ich stosowania. Wcześniej bardzo istotne jest korzystanie z antykoncepcji mechanicznej, czyli prezerwatywy, aby uniknąć zapłodnienia w okresie przejściowym.

Antykoncepcja mężczyzn – nie tylko prezerwatywa!

Jak widać, większość tych klasycznych metod to antykoncepcja kobiet. W przeszłości antykoncepcja mężczyzn sprowadzona była przede wszystkim do stosowania prezerwatyw. Drugą metodą jest wazektomia. Zabieg ten polega na przecięciu lub podwiązaniu nasieniowodów. Jest obecnie najskuteczniejszą metodą antykoncepcji mężczyzn i jest w pełni odwracalny, choć w praktyce może to być trudne do przeprowadzenia. Taki sposób antykoncepcji nie ma wpływu na odczucia podczas stosunku. Mężczyzna nadal ma wytrysk i przeżywa orgazm. Ten zabieg w Polsce jest w pełni legalny.

Tymczasem naukowcy pracują nad różnymi metodami hormonalnymi, z których w przyszłości mogą skorzystać mężczyźni. Jakie są męskie sposoby na to, jak zapobiegać ciąży? Oto kilka propozycji:

• zastrzyk antykoncepcyjny – obecnie nowoczesnym sposobem na bezpieczny seks, nad którym pracują naukowcy, jest stosowanie zastrzyków antykoncepcyjnych. Taki zastrzyk dla mężczyzny zawiera jedną z odmian testosteronu. Jego podanie prowadzi do zaniku plemników w nasieniu. Chcąc mieć pewność, że zastrzyk jest skuteczny, trzeba powtarzać go raz w miesiącu;
• tabletki hormonalne – to rozwiązanie jest wciąż w fazie testów. Założenie jest takie, by mężczyzna przyjmował środki łączące dwa hormony z testosteronem i progestagenem.

Opisane tu powyżej dwie metody nie są jeszcze dopuszczone do ogólnego stosowania, ponieważ środowiska medyczne dostrzegają, że męska antykoncepcja znacznie bardziej ingeruje w gospodarkę hormonalną niż ta kobieca. Przykładowo stosowanie zastrzyków antykoncepcyjnych u mężczyzn mogłoby prowadzić do niekontrolowanego rozrostu gruczołu krokowego, co jest niebezpieczne.

Bezpieczny seks, czyli o skutecznej antykoncepcji

Do oceny skuteczności metod antykoncepcyjnych powszechnie stosuje się wskaźnik Pearla. Ten parametr wskazuje na to, ile kobiet na 100 regularnie współżyjących zaszło w ciążę w ciągu roku korzystania z konkretnej metody. Wartości są tu przedstawiane poprzez dwie liczby: przy idealnym stosowaniu i przy typowym stosowaniu. Przy tym drugim użytkowaniu najbardziej skutecznymi metodami antykoncepcji są: wkładka domaciczna, implant, tabletki progestagenne.

Bezpieczny seks zależy od wielu czynników. Bez względu na wybór metody antykoncepcji znaczenie ma przede wszystkim opieranie się na wskazaniach producenta. Zatem, co decyduje o tym, czy konkretna metoda zadziała, czy też nie? Przyjrzeliśmy się bliżej poszczególnym formom zabezpieczenia przed ciążą. Oto nasze wnioski.

Aby prezerwatywy były skuteczne, bardzo istotne jest stosowanie się do wskazówek producenta, związanych z ich zakładaniem i używaniem. Mężczyzna może założyć ją dopiero wtedy, gdy jego członek będzie w pełnym wzwodzie. Dodatkowo należy uważać na to, by nie uszkodzić jej paznokciami. Nie wolno też rozrywać opakowania zębami. Nakładanie i zdejmowanie prezerwatywy powinno odbyć się w taki sposób, by uniknąć kontaktu z narządami płciowymi kobiety. Ponadto bardzo istotne, by nie stosować dodatkowych przypadkowych nawilżaczy dla kobiety, ponieważ mogą uszkodzić prezerwatywę. Chcąc korzystać z takich rozwiązań, najlepiej dobierać odpowiednie preparaty rekomendowane przez producentów prezerwatyw. Co ciekawe, jak twierdzą specjaliści z Akademii Medycznej we Wrocławiu, Zygmunt Zdrojewicz i Ewa Świerczyńska, brak przestrzegania tych zasad odpowiada za więcej przypadków nieplanowanych ciąż pomimo zabezpieczenia prezerwatywą niż jej pęknięcie.

Na co natomiast uważać w trakcie stosowania antykoncepcji doustnej? Tabletki antykoncepcyjne powinny być przyjmowane o ustalonej porze. Brak regularności czy pominięcie dawki obniża ich skuteczność. Istotnymi czynnikami wpływającymi na ich działanie mają też przyjmowane leki, m.in.:

• zawierające paracetamol,
• antydepresyjne,
• przeczyszczające,
• przeciwwirusowe,
• przeciwpadaczkowe,
• niektóre antybiotyki.

Pamiętaj, by zawsze powiadomić lekarza o tym, że stosujesz doustną antykoncepcję hormonalną. Dzięki temu dopasuje on leczenie z uwzględnieniem wpływu konkretnych substancji na Twój organizm. Przyjmowanie alkoholu nie ma wpływu na działanie tabletek, jednak gdy nadmierna liczba drinków Ci zaszkodzi i np. zwymiotujesz, wówczas tabletka może nie zdążyć się wchłonąć. Sytuacja wygląda podobnie w przebiegu biegunki, wymiotów wywołanych przez chorobę, np. grypę jelitową.

Zwróć uwagę również na to, że na obniżoną skuteczność tej formy antykoncepcji kobiet wpływ mają także:

• zioła: dziurawiec, babka płesznik, dzięgiel chiński,
• suplementy diety zawierające witaminę C,
• owoce cytrusowe (grejpfrut, pomarańcza, pomelo, limonka) i soki na ich bazie.

W przypadku innych metod m.in. spirali czy implantu, bardzo ważne jest właściwe ich zaaplikowanie przez lekarza.

Przegląd różnych metod antykoncepcji – przeciwwskazania i skutki uboczne

Mdłości, spadek libido, migrena, zmienne nastroje, przyrost masy ciała, pogorszenie stanu cery? Nowoczesne metody antykoncepcji hormonalnej znacznie rzadziej niż preparaty starszego typu wywołują tego rodzaju objawy. Jednak nadal trzeba liczyć się z tym, że antykoncepcyjne tabletki doustne lub plastry antykoncepcyjne, mogą wywołać takie problemy. Grupa kobiet, która powinna uważać na te metody antykoncepcji to przede wszystkim pacjentki z:

• ze stwierdzoną zakrzepicą żył głębokich lub ryzykiem tej choroby,
• z nowotworami estrogenozależnymi,
• z chorobami przewlekłymi.

Natomiast działanie implantu nie opiera się na estrogenie, dzięki temu można uniknąć wielu skutków ubocznych dla niego charakterystycznych. Jednocześnie nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym celu należy dalej stosować prezerwatywy. Jeżeli partnerzy nie mają pewności co do tego, czy ktoś z nich nie jest nosicielem jakiejś choroby wenerycznej, powinni skorzystać dodatkowo z prezerwatyw.

Z kolei prezerwatywy mogą być źródłem reakcji alergicznych, np. u kobiet i mężczyzn uczulonych na lateks. W takich sytuacjach lepiej stawiać na to zabezpieczenie pozbawione lateksu lub inne formy antykoncepcji.

Pamiętaj, że w Polsce wszystkie środki antykoncepcyjne zawierające hormony są dostępne wyłącznie na receptę. Bez recepty kupisz jedynie prezerwatywy. Nim para skorzysta z jakiejkolwiek innej metody, kobieta musi skontaktować się z lekarzem ginekologiem, który oceni jej stan zdrowia, a także dobierze odpowiednią metodę antykoncepcyjną. Podobnie, w przypadku wazektomii u mężczyzn, zabieg przeprowadzany jest w specjalistycznych warunkach. Nie jest jednak bardzo inwazyjny.

Dlaczego sięgać po antykoncepcję? Nie tylko ochrona przed nieplanowaną ciążą!

Pamiętaj, że antykoncepcja chroni Cię nie tylko przed nieplanowaną ciążą, ale też – w zależności od rodzaju – przynosi wiele innych korzyści. Chcesz wiedzieć, jakich? Zacznijmy od najłatwiej dostępnej formy, obecnej praktycznie w każdym supermarkecie, na stacji paliw czy aptece. Prezerwatywy, bo o nich mowa, zapobiegają zakażeniom chorobami wenerycznymi. Stanowią mechaniczne zabezpieczenie przed przenoszeniem drogą płciową m.in.

• syfilisu,
• grzybicy,
• wirusa HIV.

Jednocześnie musisz mieć świadomość, że prezerwatywa w 100% nie zapobiega zakażeniu, jednak w istotny sposób zmniejsza to ryzyko. Poza tym prezerwatywy dostępne są w różnych wersjach, które wpływają na doznania podczas stosunku. Ciekawym typem mogą być, chociażby te, przedłużające stosunek.

Tzw. pozytywne skutki uboczne mają też tabletki antykoncepcyjne. Terapia hormonalna może przynieść też szereg korzyści dla organizmu kobiety, m.in.:

• reguluje częstotliwość miesiączek,
• ogranicza ryzyko raka jajnika,
• wspomaga leczenie zespołu policystycznych jajników,
• zapobiega dalszemu rozwojowi trądziku,
• zmniejsza objawy endometriozy.

Z powyższych powodów tabletki antykoncepcyjne znajdują zastosowanie w leczeniu ginekologicznym, ale też dermatologicznym.

Dlaczego jeszcze sięgać po antykoncepcję w formie krążka dopochwowego? Taki pierścień zmniejsza krwawienia i łagodzi napięcie przedmiesiączkowe. Dodatkowo hormony omijają żołądek i działają nawet wtedy, gdy doszło np. do wymiotów czy biegunki.

Podsumowanie

Seks i antykoncepcja to dwa połączone ze sobą ogniwa. Antykoncepcja to nie tylko sposób na to, jak zapobiegać ciąży, ale też rozwiązanie (prezerwatywy) dedykowane m.in. tym, którzy chcą chronić siebie i partnera przed chorobami wenerycznymi. Ponadto różnorodność form antykoncepcji sprawiła, że dziś każdy może wybrać metodę dostosowaną do własnych potrzeb. Wiesz już, dlaczego sięgać po antykoncepcję, np. w sytuacji, gdy nie współżyjesz, ale chcesz wyleczyć pewne dolegliwości.