Szybka dostawa z 
Szukaj
Polio – przyczyny, objawy, leczenie choroby Heinego-Medina
W Polsce, dzięki obowiązkowym szczepieniom ochronnym, od wielu lat nie odnotowano żadnych przypadków zachorowania na chorobę Heinego-Medina. Jednak wciąż istnieją kraje, gdzie polio jest obecne i stanowi zagrożenie, szczególnie dla osób niezaszczepionych. W przypadku wystąpienia choroby, leczenie polega na łagodzeniu objawów oraz intensywnej rehabilitacji, jeśli dochodzi do porażeń mięśni. Warto zrozumieć, na czym polega ta groźna choroba i jakie działania profilaktyczne są najskuteczniejsze.
Czym jest polio?
Polio, znane również jako nagminne porażenie dziecięce, choroba Heinego-Medina lub nagminne zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego, to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirusy. Zakażenie następuje drogą pokarmową, kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Choroba prowadzi do porażeń mięśni, które mogą skutkować trwałym kalectwem.
Okres inkubacji trwa od 3 do 35 dni, a największe ryzyko zakażenia występuje w czasie od kilku dni przed pojawieniem się pierwszych objawów aż do 3–4 tygodni po ich wystąpieniu. Istnieją trzy typy wirusów polio (1, 2 i 3), a przejście zakażenia jednym z nich nie daje odporności na pozostałe, co oznacza, że chorobę można przebyć nawet trzykrotnie.
Jakie są czynniki zwiększające ryzyko zachorowania?
Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania należą brak szczepień ochronnych oraz podróże do regionów, gdzie polio jest nadal endemiczne, takich jak Nigeria, Afganistan, Pakistan, Etiopia, Izrael, Somalia czy Kamerun. Ciężki przebieg choroby jest bardziej prawdopodobny u osób z osłabioną odpornością, takich jak kobiety w ciąży, osoby z zakażeniem HIV, osoby po przeszczepach narządów czy cierpiące na agammaglobulinemię.
Zachorowalność w Polsce
W latach 1959–1960 w Polsce przeprowadzono szeroko zakrojoną akcję szczepień przy użyciu doustnej szczepionki OPV przeciwko polio, co doprowadziło do systematycznego zmniejszenia liczby zachorowań oraz zgonów związanych z chorobą Heinego-Medina. Dzięki tym działaniom od 1985 roku w Polsce nie zarejestrowano żadnego przypadku poliomyelitis wywołanego dzikim typem wirusa. Sporadycznie jednak zdarzają się zachorowania wśród osób nieszczepionych, które zakaziły się podczas pobytu w krajach, gdzie polio wciąż występuje endemicznie.
Jakie są objawy polio?
Pierwsze symptomy zakażenia poliowirusem często przypominają objawy niespecyficzne, takie jak gorączka (zwykle poniżej 39°C), dreszcze, bóle głowy, wymioty, ból gardła, brak apetytu i ogólne osłabienie organizmu. Gdy wirus zaatakuje ośrodkowy układ nerwowy, mogą pojawić się silne bóle głowy, sztywność i bolesność karku, a także zaburzenia świadomości. U pacjentów z porażeniami mięśniowymi występują takie objawy jak przeczulica, parestezje, skurcze mięśni oraz trudności w połykaniu czy oddawaniu moczu, zależnie od lokalizacji uszkodzonych nerwów. Poliowirusy mogą trwale uszkadzać zwoje nerwowe odpowiedzialne za unerwienie mięśni, prowadząc do ich porażenia i nieodwracalnych następstw w postaci kalectwa.
W zależności od przebiegu klinicznego wyróżnia się różne postacie choroby Heinego-Medina:
- bezobjawowy przebieg – najczęściej spotykana forma zakażenia.
- lekka, niespecyficzna choroba gorączkowa (tzw. polio poronne).
- aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
- postać porażenna – najrzadsza, lecz najbardziej niebezpieczna forma choroby, w której dochodzi do wiotkich, najczęściej jednostronnych porażeń mięśni. Ta forma występuje głównie u starszych dzieci i dorosłych.
Rozpoznanie tych postaci oraz szybkie podjęcie działań diagnostycznych i terapeutycznych ma kluczowe znaczenie dla minimalizowania skutków choroby.
Powikłania po chorobie
Polio może prowadzić do ciężkich, a niekiedy trwałych powikłań, które w najcięższych przypadkach mogą zakończyć się zgonem, zwłaszcza gdy dochodzi do porażenia mięśni oddechowych. Szczególnie narażone na rozwój takich powikłań są kobiety w ciąży, osoby dorosłe oraz starsze dzieci, zwłaszcza jeśli cierpią na choroby przewlekłe.
Porażenie mięśni może obejmować różne obszary ciała, w tym także kluczowe grupy mięśni, takie jak mięśnie oddechowe czy narządowe. Chociaż porażenia najczęściej występują jednostronnie, mogą dotyczyć również wszystkich kończyn. Uszkodzenia nerwów wywołane chorobą są zazwyczaj trwałe, choć u niektórych pacjentów może dojść do częściowego lub pełnego ustąpienia objawów po kilku miesiącach.
Diagnoza i leczenie polio
Polio podejrzewa się przede wszystkim u osób nieszczepionych, które powróciły z regionów, gdzie choroba wciąż występuje endemicznie, lub miały bezpośredni kontakt z zakażonymi. Typowym objawem wskazującym na chorobę Heinego-Medina jest nagłe wystąpienie asymetrycznego, wiotkiego porażenia mięśni, któremu towarzyszy obniżone napięcie mięśniowe. W celu potwierdzenia diagnozy pobiera się wymaz z nosa do badań laboratoryjnych.
Leczenie polio skupia się na łagodzeniu objawów choroby. Stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, a także dba o stabilizację parametrów krwi oraz równowagi wodno-elektrolitowej, co wymaga hospitalizacji. Kluczowym elementem terapii jest unikanie wysiłku fizycznego oraz zapewnienie choremu odpoczynku. W przypadku problemów z oddychaniem stosuje się wspomaganie oddechu, a w cięższych przypadkach konieczna jest mechaniczna wentylacja. U osób z porażeniami mięśni zaleca się specjalistyczną rehabilitację, aby poprawić funkcje ruchowe i zapobiec trwałym następstwom.
Szczepienia przeciwko polio
Profilaktyka polio opiera się przede wszystkim na zachowaniu odpowiednich zasad higieny, szczególnie podczas spożywania posiłków, ponieważ poliowirusy mogą przenosić się drogą pokarmową. Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed zakażeniem i ciężkimi powikłaniami choroby Heinego-Medina jest jednak szczepienie ochronne, w szczególności przy użyciu szczepionki IPV.
Zanim wprowadzono obowiązkowe szczepienia, poliomyelitis było jedną z głównych przyczyn zgonów i trwałego kalectwa na całym świecie. Obecnie w Polsce stosuje się inaktywowaną szczepionkę (IPV), która zawiera zabite wirusy trzech typów (I, II i III). Po podaniu szczepionki domięśniowo lub podskórnie organizm wytwarza specyficzne przeciwciała, które skutecznie chronią przed ciężkimi formami choroby. Odporność uzyskana dzięki szczepieniu utrzymuje się przez całe życie.
Do niedawna stosowano w Polsce również doustną szczepionkę OPV, zawierającą osłabione wirusy, podawaną dzieciom w wieku 6 lat. Zgodnie z aktualnym kalendarzem szczepień, dzieci otrzymują łącznie cztery dawki szczepionki przeciw polio: trzy podstawowe do ukończenia 2. roku życia (w 3–4., 5–6. oraz 16–18. miesiącu życia) oraz jedną dawkę przypominającą w 6. roku życia. Regularne szczepienia są kluczowe dla eliminacji ryzyka zachorowania i zapobiegania globalnym epidemiom.
Przeczytaj również:
Czym jest stan podgorączkowy? Czy należy zbijać temperaturę? Wirus, który masowo zabija ptaki w Warszawie Błonica w Polsce. 30-latek w stanie ciężkim w olsztyńskim szpitalu, trwa dochodzenie epidemiologiczne Nystatyna - jak działa? Zastosowanie, dawkowanie oraz przeciwwwskazania Jak odróżnić objawy COVID-19, grypy i przeziębienia?Sprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Autor
Wiktoria Ozimek
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.