Zamów i otrzymaj Inpostem w ciągu 2 dni
Szybka dostawa z 
Szukaj
Rak przełyku - przyczyny, objawy i leczenie
Rak przełyku to nowotwór, który rozwija się z komórek nabłonka, który wyścieła ściany przełyku. Choć jest mniej powszechny niż inne nowotwory, daje niespecyficzne objawy, a rokowanie jest zazwyczaj niekorzystne. Dowiedz się, jakie są czynniki ryzyka, objawy oraz metody leczenia.
Czym jest rak przełyku?
Rak przełyku stanowi około 2% wszystkich nowotworów złośliwych, z czego około 90% przypadków to rak płaskonabłonkowy, rozwijający się z komórek nabłonka płaskiego, głównie w jego górnej i środkowej części. Jest on najczęściej związany z paleniem papierosów i spożywaniem alkoholu. Około 10% przypadków stanowi rak gruczołowy, występujący głównie w dolnym odcinku przełyku, rozwijający się z komórek o funkcji wydzielniczej, częściej u osób młodszych, niepalących, rozwijający się na podłożu patologicznie zmienionego nabłonka np.,w przebiegu refluksu. Liczba zachorowań na przestrzeni ostatnich 40 lat jest stała, jednak zauważono spadek zachorowań na raka płaskonabłonkowego, a znaczący wzrost na gruczolakoraka.
Z czego to wynika?
Jest to głównie skutek zmiany stylu życia i czynników ryzyka.
Zmniejszenie liczby przypadków raka płaskonabłonkowego wiąże się z ograniczeniem palenia papierosów i zmniejszeniem spożycia alkoholu w niektórych populacjach, co głównie przyczynia się do rozwoju tej postaci raka. Natomiast wzrost gruczolakoraka jest związany z rosnącą epidemią otyłości oraz częstszym występowaniem refluksu żołądkowo-przełykowego, co może prowadzić do rozwoju stanu przednowotworowego, jakim jest przełyk Barretta.
Czynniki ryzyka raka przełyku
Jak już wspomniano, do najistotniejszych czynników ryzyka dla raka płaskonabłonkowego jest picie wysokoprocentowego alkoholu oraz palenie i żucie tytoniu. Do innych czynników ryzyka związanych z rakiem płaskonabłonkowym należą:
- achalazja przełyku – choroba polegająca na zaburzeniach rozkurczu dolnego zwieracza przełyku,
- uszkodzenia wywołane czynnikami chemicznymi – poparzenie przełyku znacznie zwiększa ryzyko zachorowania,
- uwarunkowana genetycznie hiperkeratoza (nadmierne rogowacenie) dłoni i stóp (zespół Howella-Evansa)
- zespół Plummera-Vinsona (zespół objawów wynikający z niedoboru żelaza obejmujący niedokrwistość oraz zapalenie zanikowe języka i przełyku),
- wcześniej rozpoznany rak jamy ustnej, gardła, krtani.
Natomiast główne czynniki gruczolakoraka to: otyłość, refluks żołądkowo-przełykowy, w którego następstwie może dojść do zniszczenia prawidłowego nabłonka występującego w przełyku i zastąpienia go przez inny typ nabłonka (tzw. metaplazja jelitowa albo przełyk Barreta), a następnie do rozwoju raka w obrębie tego nieprawidłowego nabłonka.
Do innych przyczyn niezależnie od typu nowotworu należą:
- wiek - powyżej 50 roku życia diagnozuje się 93% raków przełyku, szczyt zapadalności to 7 dekada życia,
- płeć – mężczyźni chorują częściej,
- czynniki dietetyczne: niedobory witamin, oparzenia gorącymi potrawami oraz spożywanie ostrych przypraw i nieświeżych pokarmów zanieczyszczonych grzybami pleśniowymi,
- radioterapia śródpiersia.
Jakie są objawy raka przełyku?
Rak przełyku przez długi czas przebiega bezobjawowo, a symptomy, które pojawiają się z czasem wynikają przede wszystkim ze zwężenia przełyku przez nowotwór. Do głównych objawów należą:
- dysfagia, czyli trudności w przełykaniu, najpierw pokarmów stałych, potem płynów,
- utrata masy ciała,
- odynofagia, czyli ból towarzyszący połykaniu kęsów pokarmu.
Rzadziej występują:
- chrypka - w przypadku ucisku na nerw krtaniowy,
- ulewanie treści pokarmowej,
- nudności i wymioty,
- przewlekły kaszel - jeśli guz uciska tchawicę,
- ból w klatce piersiowej za mostkiem,
- niedokrwistość spowodowana wyniszczeniem organizmu,
- krwawienie z przewodu pokarmowego najczęściej w postaci tzw. “fusowatych” wymiotów,
- częste zapalenia płuc spowodowane zachłystywaniem się lub przetokami przełykowo-tchawiczymi,
- powiększenia się węzłów chłonnych, zwłaszcza nad lewym obojczykiem (węzeł Virchowa).
Diagnostyka i rozpoznanie raka przełyku
Pacjent prezentujący powyższe objawy powinien zgłosić się do lekarza rodzinnego, który po zebraniu dokładnego wywiadu oraz zbadaniu pacjenta kieruje do na badania dodatkowe w celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby. Najważniejszym badaniem w diagnostyce raka przełyku na wszystkich etapach zaawansowania jest badanie endoskopem - gastroskopia (inaczej: panendoskopia). Badanie to polega na wprowadzeniu przez usta do przełyku wąskiej giętkiej rurki zawierającej kamerę, za pomocą której lekarz może obejrzeć błonę śluzową przełyku, uwidocznić zmiany nowotworowe oraz pobrać wycinki do badania histopatologicznego, które umożliwia podstawienie rozpoznania. Dodatkowo stosuje się także ultrasonografię endoskopową (EUS), podczas której używa się endoskopu wyposażonego w głowicę ultrasonografu. Dzięki tej metodzie można ocenić budowę ściany przełyku, głębokość, na jaką sięga guz przełyku oraz czy nacieka sąsiednie narządy. Ponadto możliwa jest również ocena okołoprzełykowych węzłów chłonnych oraz ich biopsja. Na podstawie tych informacji dokonuje się tzw. oceny zaawansowania miejscowego raka, co jest kluczowe w dobraniu odpowiedniego leczenia.
W diagnostyce raka przełyku ocenia się także jamę brzuszną (zwykle wykonuje się USG brzucha) oraz płuca (RTG klatki piersiowej). Badania te, wykonywane rutynowo w przypadku oceny zaawansowania większości nowotworów złośliwych, pozwalają ustalić, czy doszło do utworzenia przerzutów odległych w płucach, wątrobie i innych narządach. W zależności od potrzeb wykonuje się także tomografię komputerową, która pomaga w ocenie wielkości guza pierwotnego, węzłów chłonnych i przerzutów odległych. RTG przełyku po podaniu środka kontrastowego ma zastosowanie u chorych z bardzo dużym zwężeniem przełyku uniemożliwiającym przejście endoskopu.
Leczenie raka przełyku
Wybór metody leczenia raka przełyku zależy od jego lokalizacji, stopnia zaawansowania oraz stanu ogólnego pacjenta. Niestety, tylko 10–15% przypadków kwalifikuje się do radykalnej terapii, czyli całkowitego wyleczenia. W przypadku wszystkich wczesnych postaci raka przełyku (nowotwór operacyjny), które rozwinęły się w piersiowym lub brzusznym odcinku przełyku, leczenie z wyboru to operacja. Wyróżnia się leczenie endoskopowe, które można zastosować w raku ograniczonym do błony śluzowej i górnej warstwy błony podśluzowej oraz chirurgiczną resekcję przełyku często połączoną z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych. Ze względu na umiejscowienie przełyku jest to zabieg wykonywany przez torakochirurgów, który jest skomplikowany i obciążający dla pacjenta. Polega ona na wycięciu przełyku – zazwyczaj konieczne jest jednoczesne otwarcie klatki piersiowej i jamy brzusznej, czasem wykonuje się także dodatkowe cięcie na szyi. Ciągłość przewodu pokarmowego odtwarzana jest poprzez zespolenie przełyku z żołądkiem albo odpowiednio przygotowanym fragmentem jelita grubego lub cienkiego, który przemieszczony zostaje do klatki piersiowej. Alternatywnym sposobem postępowania jest zastosowanie przedoperacyjnej radiochemioterapii (jednoczasowe naświetlania połączone z leczeniem cytostatykami), po zakończeniu której następuje resekcja przełyku.
Leczenie wyłącznie radiochemioterapią znajduje zastosowanie w:
- w raku odcinka szyjnego przełyku,
- u pacjentów, którzy z powodu innych chorób towarzyszących lub złego stanu ogólnego nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego.
U pacjentów z zaawansowanym nowotworem, u których doszło do zwężenia przełyku w stopniu uniemożliwiającym przyjmowanie pokarmów, wykonuje się udrożnienie zwężonego odcinka za pomocą odpowiednich narzędzi (np. stentów, czyli rozprężających się rurek wykonanych z metalowej siatki). Stosuje się także inne metody, takie jak elektrokoagulacja, terapia laserowa lub koagulacja argonowa. W przypadku nieskuteczności powyższych metod lub w rzadszych, bardziej zaawansowanych przypadkach można wykonać także zabieg wytworzenia tzw. gastrostomii przezskórnej, czyli połączenia żołądka ze skórą, dzięki czemu pacjent może być odżywiany. Chorzy na raka przełyku są zwykle wychudzeni – niedostateczny stan odżywienia bardzo istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych, dlatego niezwykle istotne jest przedoperacyjne przygotowanie żywieniowe. Chorzy w złym stanie ogólnym, znacznie wyniszczeni otrzymują leczenie wyłącznie objawowe (paliatywne), którego głównym celem jest złagodzenie lub wyeliminowanie dolegliwości związanych z chorobą nowotworową takim jak zapobieganie nudnościom, wymiotom, terapia przeciwbólowa oraz zapewnienie jak największego komfortu dla pacjenta.
Jakie jest rokowanie u chorych na raka przełyku?
Rokowanie w nowotworach złośliwych przełyku jest bardzo złe. Większość pacjentów przeżywa tylko kilka miesięcy. Średni odsetek przeżyć 5-letnich wynosi 5–10%.
Podsumowanie
Obecnie brak jest badań przesiewowych wykrywających raka przełyku, dlatego tak istotna jest profilaktyka. Polega ona głównie na unikaniu czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu i spożywanie alkoholu. W przypadku gruczolakoraka szczególnie ważne jest zapobieganie otyłości. Choroby związane z zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku wymagają leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego, aby chronić błonę śluzową. U pacjentów z przełykiem Barretta zaleca się terapię antyrefluksową oraz regularne badania endoskopowe, zwykle raz w roku, w celu wczesnego wykrycia zmian nowotworowych.
Przeczytaj również:
Sól fizjologiczna do inhalacji na katar i zatoki. I nie tylko! Czym są kolki u niemowląt i jak ich unikać? Sposoby na pozbycie się kolki niemowlęcej Czym jest genisteina? Działanie, właściwości, przeciwwskazania i skutki uboczne Zapalenie gardła – objawy, leczenie i przyczyny zapalenia gardła IBS – czym jest zespół jelita drażliwego i jak sobie z nim radzić?Sprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
lekarz
Karolina
Tracz
O Autorze
Inne publikacje
Sól fizjologiczna do inhalacji na katar i zatoki. I nie tylko!
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Czym są kolki u niemowląt i jak ich unikać? Sposoby na pozbycie się kolki niemowlęcej
Autor
Wiktoria Ozimek
Zapalenie gardła – objawy, leczenie i przyczyny zapalenia gardła
Autor
Natalia Młynek
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.