Szybka wysyłka w 1 dzień
Szybka dostawa z 
Szukaj
Udar słoneczny u dziecka. Jak rozpoznać i co robić?
Letnie dni sprzyjają aktywnościom na świeżym powietrzu, jednak intensywny wysiłek połączony z wysoką temperaturą może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia najmłodszych. Czy wiesz, jak rozpoznać objawy udaru słonecznego u dziecka i kiedy należy reagować?
Jakie są przyczyny udaru słonecznego u dziecka?
Udar słoneczny może przybierać dwie podstawowe postacie:
-
udar klasyczny, wynikający z przebywania w wysokiej temperaturze otoczenia – najczęściej dotyczy dzieci, osób starszych oraz pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca czy nadciśnienie,
-
udar wysiłkowy, który rozwija się u osób intensywnie ćwiczących fizycznie lub pracujących w warunkach podwyższonej temperatury.
W przypadku dzieci głównym czynnikiem wywołującym porażenie słoneczne jest temperatura otoczenia przekraczająca 25°C, szczególnie gdy towarzyszy jej aktywność fizyczna. Maluchy podczas zabawy często zaniedbują nawodnienie i zdejmują nakrycia głowy, co znacząco podnosi ryzyko przegrzania organizmu.
Dodatkowo u małych dzieci mechanizmy regulujące temperaturę ciała są jeszcze niedojrzałe – kości czaszki są cienkie i nie w pełni zrośnięte, a wydzielanie potu jest ograniczone. To sprawia, że ich organizm ma utrudnione możliwości oddawania nadmiaru ciepła, co sprzyja rozwojowi objawów udaru.
Jak objawia się udar słoneczny u dziecka?
Udar słoneczny u dziecka może objawiać się już na wczesnym etapie poprzez zawroty i bóle głowy, które maluch często komunikuje płaczem lub rozdrażnieniem. Pojawia się ogólny niepokój, a zachowanie dziecka staje się apatyczne i ospałe. Typowe są także objawy skórne – skóra staje się sucha, zaczerwieniona, a temperatura ciała może przekraczać 39°C.
W miarę narastania objawów mogą wystąpić:
-
osłabienie i zmęczenie,
-
nudności i wymioty,
-
biegunka,
-
problemy z mówieniem,
-
zaburzenia oddychania,
-
zamazane widzenie,
-
dreszcze i przyspieszone tętno,
-
obniżone ciśnienie krwi,
-
a w skrajnych przypadkach – utrata przytomności.
Jeśli zauważysz u dziecka jakiekolwiek z powyższych objawów, niezwłocznie podejmij działania – natychmiastowa reakcja może zapobiec groźnym powikłaniom.
Leczenie udaru słonecznego u dziecka
W przypadku podejrzenia udaru słonecznego u dziecka, natychmiast wezwanie pogotowia ratunkowego jest kluczowe. Równocześnie należy rozpocząć udzielanie pierwszej pomocy – przenieś dziecko w chłodne, zacienione miejsce, z dala od bezpośredniego słońca.
Zależnie od objawów, przyjmij odpowiednie ułożenie ciała:
-
jeśli twarz dziecka jest blada, unieś lekko jego tułów, aby głowa znajdowała się poniżej poziomu serca,
-
przy silnym zaczerwienieniu twarzy ułóż dziecko w pozycji półsiedzącej,
-
jeśli dziecko straciło przytomność, zastosuj pozycję boczną bezpieczną.
Do czasu przyjazdu ratowników należy obniżać temperaturę ciała:
-
usuń zbędną odzież,
-
zapewnij dopływ świeżego powietrza,
-
zastosuj zimne, wilgotne kompresy (np. mokre ręczniki) na kark, pachwiny, czoło.
Nie należy jednak wkładać dziecka do zimnej wody ani stosować lodu – gwałtowne wychłodzenie może wywołać wstrząs termiczny, który stanowi równie poważne zagrożenie jak sam udar.
Jeśli dziecko jest przytomne, rozpocznij nawadnianie – podawaj małymi porcjami wodę lub płyny z elektrolitami, aby uzupełnić utracone minerały. Delikatny masaż nóg może wspomóc krążenie. W przypadku oparzeń skóry wskazane jest użycie preparatu łagodzącego o działaniu chłodzącym i regenerującym.
Ile trwa udar słoneczny u dziecka?
Udar słoneczny u dziecka może utrzymywać się od kilku minut do nawet kilku godzin – wszystko zależy od wieku malucha, stanu jego zdrowia oraz warunków otoczenia, w jakich doszło do przegrzania. Szczególnie niebezpieczne są sytuacje, gdy dziecko pozostaje w rozgrzanym samochodzie, nawet na krótki czas.
Wystarczy zaledwie kilka lub kilkanaście minut w zamkniętym aucie podczas upału, by doszło do gwałtownego wzrostu temperatury ciała i wystąpienia objawów udaru cieplnego, który – bez szybkiej reakcji – może skończyć się tragicznie. Wnętrze samochodu nagrzewa się błyskawicznie, nawet gdy szyby są częściowo uchylone.
Organizm dziecka nagrzewa się znacznie szybciej niż dorosłego, a jego system termoregulacyjny nie radzi sobie z odprowadzaniem nadmiaru ciepła w tak ekstremalnych warunkach. Z tego powodu ryzyko udaru słonecznego w zamkniętym aucie jest u dzieci wyjątkowo wysokie, a czas na działanie – bardzo krótki.
Skutki udaru słonecznego u dziecka
Udar słoneczny u dziecka może prowadzić do poważnych i groźnych powikłań wielonarządowych, zwłaszcza jeśli pomoc medyczna nie zostanie udzielona wystarczająco szybko. Wśród najcięższych konsekwencji wymienia się m.in.:
-
niewydolność nerek i wątroby,
-
uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (encefalopatia),
-
zaburzenia pracy serca, w tym arytmie,
-
problemy z oddychaniem,
-
zaburzenia krzepnięcia krwi,
-
rabdomiolizę, czyli rozpad komórek mięśniowych,
-
niedokrwienie mózgu,
-
a w skrajnych przypadkach – zgon.
Śmiertelność udaru cieplnego u dzieci może sięgać od 10% do nawet 50%, w zależności od nasilenia objawów i poziomu hipertermii (podwyższonej temperatury ciała). Dlatego tak ważne jest, by nie bagatelizować pierwszych symptomów i szybko wdrożyć odpowiednie działania ratunkowe.
Jak zapobiegać wystąpieniu udaru słonecznego u dziecka?
Udar słoneczny u dziecka to poważny stan, któremu w wielu przypadkach można skutecznie zapobiec. Odpowiednia profilaktyka podczas upałów znacząco obniża ryzyko jego wystąpienia. Przede wszystkim należy zadbać o regularne nawodnienie organizmu – warto udostępnić dziecku butelkę z wodą i często przypominać o konieczności picia, ponieważ najmłodsi łatwo o tym zapominają, szczególnie w trakcie intensywnej zabawy.
Ważne jest również, aby dziecko było ubrane w lekką, przewiewną odzież, która chroni skórę przed słońcem, a także miało na głowie nakrycie chroniące przed przegrzaniem. Ekspozycja na słońce powinna być ograniczona w godzinach największego nasłonecznienia, szczególnie między 11:00 a 16:00 – w tym czasie najlepiej pozostać w chłodnym, zacienionym miejscu.
Dodatkowo, nigdy nie wolno zostawiać dziecka w nagrzanym aucie, nawet na chwilę – temperatura wewnątrz samochodu może błyskawicznie osiągnąć niebezpieczny poziom. W przypadku niemowląt karmionych piersią, należy częściej przystawiać je do piersi, aby zapewnić odpowiednie nawodnienie.
Stosowanie kremów z wysokim filtrem SPF na odsłonięte partie skóry, jak również noszenie ubranek zakrywających większą powierzchnię ciała, pomaga zminimalizować ryzyko przegrzania. Równie ważna jest świadomość rodziców i opiekunów, którzy powinni znać objawy udaru cieplnego u dzieci i wiedzieć, jak odpowiednio reagować.
Dzieci do 5. roku życia są szczególnie narażone na skutki przegrzania, dlatego obowiązkiem dorosłych jest zapewnienie im bezpieczeństwa podczas letnich dni. Wczesne rozpoznanie symptomów i natychmiastowe działania – ochładzanie ciała oraz kontakt z pomocą medyczną – mogą uratować życie.
Przeczytaj również:
Czym jest kaszel alergiczny? Objawy, leczenie i domowe sposoby walki z kaszlem Zapalenie wyrostka robaczkowego: przyczyny, objawy oraz leczenie Nadmierna senność i przemęczenie – dowiedz się, co może je powodować Czym są drgawki gorączkowe? Jak sobie z nimi radzić u dziecka? Witamina C – sposobem na wzmocnienie odpornościSprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki- Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 2538-2539
- Pluth Yeo T., Heat stroke: a comprehensive review, „AACN clinical issues”, 15 (2), 2004, s. 280-293
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Czym jest kaszel alergiczny? Objawy, leczenie i domowe sposoby walki z kaszlem
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Nadmierna senność i przemęczenie – dowiedz się, co może je powodować
Autor
Klaudia Kościelecka
Czym są drgawki gorączkowe? Jak sobie z nimi radzić u dziecka?
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Witamina C – sposobem na wzmocnienie odporności
Autor
Katarzyna Augustyniak
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.