Gwarancja błyskawicznego spakowania zamówienia
Szybka dostawa z 
Szukaj
Cytologia płynna oraz test na HPV nowym standardem profilaktyki raka szyjki macicy
Minister Zdrowia Izabela Leszczyna zatwierdziła nowe rozporządzenie, które rozszerza zakres programu profilaktyki raka szyjki macicy o dwa istotne badania: test na HPV wysokiego ryzyka (HPV HR) oraz cytologię płynną (LBC). Od dnia 26 marca Narodowy Fundusz Zdrowia rozpoczął finansowanie tych procedur, co ma na celu poprawę efektywności wczesnego wykrywania oraz prewencji nowotworów szyjki macicy na terenie Polski. Czy wdrożenie programu nastąpiło równocześnie we wszystkich regionach kraju?
Czym są właściwie badania HPV-HR oraz cytologia LBC?
Badanie HPV wysokiego ryzyka (HPV-HR) oraz cytologia w podłożu płynnym (LBC) są znane i wykorzystywane globalnie już od lat 90. XX wieku. W Polsce pojawiły się na początku XXI wieku, a ich większa dostępność przypadła na okres między 2005 a 2010 rokiem. Przez długi czas diagnostyka ta była oferowana głównie odpłatnie w ramach usług prywatnej opieki zdrowotnej, co oznaczało ograniczony dostęp dla pacjentek korzystających wyłącznie z publicznego systemu ochrony zdrowia.
Test HPV-HR
Test HPV to badanie molekularne, które umożliwia wykrycie obecności materiału genetycznego wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim potencjale onkogennym w komórkach pobranych z tarczy szyjki macicy. Przewlekła infekcja wirusem HPV wysokiego ryzyka znacząco zwiększa ryzyko rozwoju nie tylko raka szyjki macicy, ale także nowotworów odbytu, pochwy, prącia, krtani, gardła oraz zatok przynosowych. Szczególnie groźne są typy HPV 16 i 18, które odpowiadają za ponad 70% przypadków raka szyjki macicy. Chociaż istnieje więcej odmian wirusa o właściwościach rakotwórczych, to właśnie te dwa są najczęściej związane z występowaniem nowotworów wynikających z utrzymującej się infekcji. Samo wykonanie testu HPV jest bezbolesne, choć – podobnie jak tradycyjna cytologia – może powodować chwilowy dyskomfort. Czułość testów HPV-DNA przekracza 95%, co czyni je wyjątkowo skutecznym narzędziem diagnostycznym.
Cytologia LBC (inaczej cytologia jednowarstwowa lub cienkowarstwowa)
Cytologia na podłożu płynnym (LBC) to unowocześniona forma tradycyjnej cytologii, w której komórki pobrane z tarczy szyjki macicy są umieszczane w specjalnym płynie zamiast na szkiełku. Takie rozwiązanie umożliwia bardziej precyzyjną i szybszą analizę pod kątem obecności zmian o charakterze nowotworowym. Dzięki tej metodzie można jednocześnie wykrywać zmiany przedrakowe (HSIL) oraz sprawdzać obecność zakażenia wirusem HPV w ramach jednego badania. LBC pozwala również na identyfikację infekcji bakteryjnych, grzybiczych oraz wirusowych w obrębie dróg rodnych. W porównaniu do klasycznej cytologii, test ten daje mniejszy odsetek próbek nieczytelnych lub niewłaściwych do oceny, co zmniejsza potrzebę powtarzania badania. Badania wykazują, że LBC osiąga czułość na poziomie 92% i swoistość 79%, podczas gdy cytologia konwencjonalna odpowiednio 76% i 76%. W analizowanych przypadkach metoda LBC rozpoznała 47% zmian nowotworowych, a klasyczna – jedynie 27%. Czułość LBC wyniosła 100%, a w przypadku klasycznej cytologii – 55,8%. Czułość badania określa zdolność wykrywania osób chorych, natomiast swoistość – osób zdrowych. Im wyższa czułość, tym mniejsze ryzyko przeoczenia choroby; im wyższa swoistość, tym mniejsza liczba fałszywych wyników pozytywnych.
Program profilaktyki raka szyjki macicy od marca 2025 roku
Z nowego programu profilaktyki raka szyjki macicy mogą skorzystać kobiety w wieku od 25 do 64 lat. Przewidziano dwa warianty realizacji: klasyczny oraz nowoczesny. Tradycyjny schemat zakłada wykonywanie klasycznej cytologii co trzy lata. Nowy model opiera się na testowaniu pod kątem obecności wirusa HPV wysokiego ryzyka (HPV HR), a w przypadku wyniku dodatniego – na przeprowadzeniu cytologii płynnej (LBC). Procedura ta nosi nazwę triage i polega na jednorazowym pobraniu wymazu z szyjki macicy na podłoże płynne, co umożliwia wykonanie zarówno testu HPV HR, jak i ewentualnej mikroskopowej oceny cytologicznej bez konieczności ponownej wizyty.
Na mocy ustawy z 7 marca 2025 roku, test HPV HR nie jest równoznaczny z przeprowadzeniem badania LBC – to drugie wykonuje się tylko wtedy, gdy wynik testu na HPV HR jest pozytywny. Negatywny wynik testu HPV HR oznacza konieczność powtórzenia badania dopiero po 5 latach. Zgodnie z informacją Narodowego Funduszu Zdrowia z 25 marca 2025 roku, wejście w życie nowych przepisów nie oznacza automatycznego wdrożenia ich przez wszystkich dotychczasowych świadczeniodawców. Placówki muszą najpierw dostosować się do zmian zarówno pod względem organizacyjnym, jak i technologicznym. Do czasu pełnej adaptacji, badania będą nadal realizowane i finansowane według dotychczasowego modelu, opartego na cytologii konwencjonalnej.
Gdzie można wykonać refundowane badanie HPV i cytologię płynną?
Na badanie w kierunku profilaktyki raka szyjki macicy można zgłaszać się do poradni ginekologiczno-położniczych działających w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS), a także do wybranych placówek podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), szpitali oraz centrów zdrowia, które uczestniczą w programie. Do wykonania badania nie jest wymagane skierowanie. Informacje o dostępnych ośrodkach można uzyskać, kontaktując się z infolinią Narodowego Funduszu Zdrowia pod numerem 800 190 590 lub wyszukując je w internetowej wyszukiwarce placówek NFZ. Dodatkowo, zapisy na badanie oraz indywidualne zaproszenia będą dostępne za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta (IKP).
Przeczytaj również:
Mastektomia ‒ rodzaje, przebieg i ewentualne powikłania zabiegu usunięcia piersi Jak pobudzić oddawanie moczu? Domowe sposoby, że zachce ci się sikać Co trzeba wiedzieć o drugim trymestrze ciąży? Sprawdź najważniejsze informacje o II trymestrze Jak zadbać o siebie w połogu? Jak rozpoznać objawy zakażeniem HIV? Drogi zakażenia, test na HIV, profilaktykaSprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Jak rozpoznać objawy zakażeniem HIV? Drogi zakażenia, test na HIV, profilaktyka
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.