Malaria
Wirus Zika to kolejny patogen przenoszony przez komary z rodzaju Aedes. Zakażenie nim często przebiega bez wyraźnych objawów, a jeśli się pojawią, mają zazwyczaj łagodny charakter – należą do nich gorączka, wysypka, bóle stawów oraz zapalenie spojówek. Objawy ujawniają się zazwyczaj w ciągu 3–14 dni od zakażenia i ustępują w ciągu tygodnia. Szczególne zagrożenie stanowi wirus Zika dla kobiet w ciąży, ponieważ może zostać przeniesiony z matki na dziecko, prowadząc do poważnych wad wrodzonych, takich jak mikrocefalia (zbyt mała czaszka), przykurcze kończyn, zaburzenia wzroku, słuchu oraz napięcia mięśniowego. Infekcja może również skutkować poronieniem lub przedwczesnym porodem. Szacuje się, że u 5–15% noworodków urodzonych przez kobiety zakażone w trakcie ciąży pojawiają się powikłania wynikające z infekcji Zika. U osób dorosłych zakażenie może prowadzić do wystąpienia zespołu Guillaina-Barrégo, zapalenia nerwów obwodowych oraz zmian w obrębie szpiku kostnego.
Nie istnieje szczepionka na wirusa Zika, dlatego profilaktyka opiera się na unikaniu kontaktu z komarami, zwłaszcza przez kobiety spodziewające się dziecka. Wskazane jest stosowanie repelentów, zakrywającej ciało odzieży i zabezpieczeń mechanicznych, jak moskitiery.
Z uwagi na brak leczenia przyczynowego, terapia ma charakter objawowy i koncentruje się na łagodzeniu dolegliwości takich jak ból i gorączka – z pominięciem niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), które mogą być niewskazane w tym przypadku.
Dur brzuszny (tyfus)
Dur brzuszny to bakteryjna choroba zakaźna przenoszona głównie przez skażoną wodę i żywność. W Tajlandii szczególne zagrożenie zachorowaniem występuje w miejscach o niskim poziomie higieny, gdzie łatwo może dojść do zanieczyszczenia źródeł wody pitnej. Po spożyciu zakażonego pokarmu bakterie dostają się do przewodu pokarmowego, a następnie trafiają do krwiobiegu, powodując objawy takie jak gorączka, bóle brzucha, nudności, wymioty oraz biegunka. W skrajnych przypadkach nieleczony dur brzuszny może prowadzić do śmierci.
W ramach profilaktyki zaleca się zaszczepienie przed wyjazdem, zwłaszcza jeśli planuje się pobyt w rejonach mniej uczęszczanych przez turystów. Należy również unikać picia nieprzegotowanej wody, spożywania posiłków z niepewnych źródeł oraz zachować szczególną ostrożność w zakresie higieny osobistej.
Leczenie tej choroby opiera się na podaniu odpowiednich antybiotyków, które pozwalają skutecznie usunąć bakterie z organizmu i ograniczyć ryzyko powikłań.
Wścieklizna
Wścieklizna to niebezpieczna choroba wirusowa, która przenosi się najczęściej przez ugryzienie lub zadrapanie przez zakażone zwierzęta – głównie psy oraz małpy. W Tajlandii wirus występuje na całym obszarze kraju, a największe ryzyko zakażenia stanowią bezpańskie psy i dzikie małpy, odpowiadające za aż 99% przypadków.
Choroba niemal zawsze kończy się śmiercią, jeśli dojdzie do zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, co skutkuje rozwijającym się zapaleniem mózgu i rdzenia kręgowego. Pierwsze symptomy obejmują gorączkę, ból oraz nieprzyjemne uczucie mrowienia, kłucia lub pieczenia w miejscu kontaktu z wirusem.
W ramach profilaktyki warto rozważyć szczepienie przed podróżą – nawet jeśli nie planuje się kontaktu ze zwierzętami. W przypadku ugryzienia lub zadrapania konieczna jest natychmiastowa wizyta w szpitalu, gdzie wdrażana jest szybka profilaktyka poekspozycyjna: rana powinna być jak najszybciej i dokładnie oczyszczona, a następnie pacjent otrzymuje szczepionkę, a w razie potrzeby także immunoglobulinę RIG.
Leczenie polega na natychmiastowym wdrożeniu terapii – podaniu szczepionki przeciwwściekliznowej oraz, w wybranych przypadkach, immunoglobuliny. Dodatkowo stosuje się leki łagodzące objawy, takie jak środki przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe i uspokajające.
Malaria
Malaria to pasożytnicza choroba zakaźna, która przenoszona jest głównie przez ukąszenia komarów z rodzaju Anopheles, szczególnie w obszarach wiejskich oraz w regionach przygranicznych. Do zakażenia może także dojść w wyniku przetoczenia krwi. Choć w Tajlandii malaria występuje rzadziej niż w innych częściach tropikalnej Azji, nadal pozostaje realnym zagrożeniem, zwłaszcza poza terenami miejskimi. Choroba nie przenosi się bezpośrednio między ludźmi. Objawy mogą mieć różne nasilenie – od łagodnych do ciężkich, zagrażających życiu. Do najczęstszych należą wysoka gorączka, dreszcze, ból głowy i mięśni, zaburzenia świadomości, żółtaczka, a w powikłanych przypadkach również uszkodzenia narządów wewnętrznych czy śpiączka. Symptomy pojawiają się zazwyczaj między 10. a 15. dniem po zakażeniu. Najbardziej narażone na powikłania są małe dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby z obniżoną odpornością, w tym zakażeni wirusem HIV.
Profilaktyka przeciwmalaryczna obejmuje stosowanie leków ochronnych, takich jak doksycyklina, atowakwon z proguanilem, meflochina czy chlorochina. Ważne jest, aby przyjmować je zgodnie z zaleceniami lekarza, szczególnie podczas podróży do obszarów endemicznych. Oprócz farmakologii zaleca się także stosowanie repelentów, odzieży ochronnej i moskitier.
Leczenie malarii polega na podaniu leków przeciwpasożytniczych – takich jak artemizyna i jej pochodne, prymachina czy chlorochina – w zależności od szczepu pasożyta. W terapii wspomagającej wykorzystuje się leki przeciwgorączkowe, przeciwdrgawkowe oraz dbałość o odpowiednie nawodnienie organizmu.
Japońskie zapalenie mózgu (JEV)
Japońskie zapalenie mózgu to groźna choroba wirusowa przenoszona przez komary z gatunku Culex tritaeniorhynchus. Wirus ten występuje głównie w rejonach wiejskich oraz na terenach rolniczych Tajlandii, szczególnie w okresie pory deszczowej. JEV, czyli wirus wywołujący tę chorobę, należy do grupy flawiwirusów, do której zaliczają się również patogeny odpowiedzialne za dengę, Zikę, żółtą febrę czy gorączkę Zachodniego Nilu. Objawy zakażenia obejmują gorączkę, silny ból głowy, napady drgawek i utratę przytomności, a w cięższych przypadkach może dojść do paraliżu lub śpiączki. Nieleczona choroba niesie ze sobą ryzyko poważnych uszkodzeń układu nerwowego oraz zgonu – śmiertelność sięga nawet 30%.
W ramach profilaktyki możliwe jest skorzystanie ze szczepienia przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu. Szczepionka szczególnie rekomendowana jest osobom planującym dłuższy pobyt w terenach wiejskich lub o podwyższonym ryzyku zakażenia.
Choć specyficzne leczenie nie istnieje, terapia skupia się na łagodzeniu objawów i podtrzymywaniu podstawowych funkcji życiowych chorego, takich jak oddychanie, nawodnienie oraz kontrola napadów drgawkowych.
Ugryzienia przez małpy. Co robić gdy dojdzie do wypadku?
Małpy w Tajlandii mogą przejawiać agresywne zachowania, szczególnie w miejscach uczęszczanych przez turystów, gdzie są regularnie dokarmiane. Aby zmniejszyć ryzyko ataku, należy zachować szczególną ostrożność w parkach narodowych, na plażach, przy świątyniach, a także na ulicach miast – zarówno dużych, jak i mniejszych miejscowości.
Nie należy karmić tych zwierząt – dokarmiane stają się bardziej nachalne i mogą próbować wyrwać jedzenie lub przedmioty osobiste. Plecak, torbę, telefon czy jedzenie zawsze trzymaj blisko siebie i poza zasięgiem małp. W miejscach, gdzie przebywa więcej zwierząt, najlepiej zachować bezpieczny dystans i unikać kontaktu. W przypadku spotkania z małpami nie wykonuj gwałtownych ruchów, a zwłaszcza nie próbuj dotykać młodych osobników, których matki mogą reagować agresywnie.
Jeśli małpa podejdzie i zacznie ciągnąć za plecak czy torbę, należy zachować spokój i nie próbować jej odganiać. Zamiast tego powoli się wycofaj. W razie dalszego ataku możesz spróbować odstraszyć ją krótkim, głośnym dźwiękiem, unosząc przy tym spokojnie ręce.
W sytuacji, gdy dojdzie do pogryzienia przez małpę, niezwłocznie przemyj ranę wodą z mydłem i zastosuj środek antyseptyczny. Następnie jak najszybciej skontaktuj się z pomocą medyczną, dzwoniąc pod numer alarmowy 1669. W wielu przypadkach konieczne może być podanie szczepionki przeciw wściekliźnie lub innych leków, takich jak antybiotyki. W przypadku hospitalizacji należy skontaktować się z ubezpieczycielem, aby skoordynować dalsze działania medyczne i formalne.
Zalecane szczepienie przed wyjazdem do Tajlandii
Szczepienia przed wyjazdem do Tajlandii odgrywają kluczową rolę w ochronie zdrowia podróżnych, szczególnie podczas pobytu w mniej rozwiniętych lub wiejskich rejonach kraju. Poniżej przedstawiono zalecane szczepienia wraz z optymalnym czasem ich podania:
-
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A): należy przyjąć co najmniej 2 tygodnie przed podróżą (pełna ochrona po 2 dawkach). Zalecane szczególnie przy wyjazdach do regionów o niskim poziomie sanitarno-higienicznym.
-
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B): najlepiej rozpocząć szczepienie przynajmniej 1 miesiąc przed wyjazdem (2 dawki). Rekomendowane dla osób przewidujących kontakt z opieką medyczną lub narażonych na ryzykowne sytuacje.
-
Dur brzuszny: szczepienie warto wykonać minimum 2 tygodnie przed podróżą – dostępne są warianty doustne i iniekcyjne. Szczególnie polecane przy pobycie w miejscach o ograniczonym dostępie do czystej wody i higienicznych warunków.
-
Wścieklizna: najlepiej rozpocząć cykl szczepień 1 miesiąc przed planowanym wyjazdem (3 dawki). Zalecane osobom, które mogą mieć kontakt ze zwierzętami, np. w parkach lub wśród dzikiej przyrody.
-
Japońskie zapalenie mózgu: szczepienie powinno rozpocząć się 1–2 miesiące przed wyjazdem (3 dawki). Zalecane dla podróżujących do wiejskich i rolniczych rejonów Tajlandii, zwłaszcza w czasie pory deszczowej.
-
Tężec, błonica, krztusiec: szczepienie przypominające zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień – co 10 lat.
Zalecane szczepienia mogą się różnić w zależności od długości pobytu, planowanej trasy oraz stanu zdrowia podróżującego. Warto skonsultować się z lekarzem medycyny podróży z odpowiednim wyprzedzeniem.