Gorączka denga czyli ostrzeżenie dla wyjeżdżających do Hiszpanii, Grecji, Chorwacji, Włoch

Podróżni planujący wakacje w popularnych europejskich destynacjach, takich jak Francja, Hiszpania, Włochy, Chorwacja czy Grecja, powinni zachować czujność w związku z rosnącym zagrożeniem gorączką denga. Ta tropikalna choroba, przenoszona przez komary z rodzaju Aedes, coraz częściej pojawia się w krajach basenu Morza Śródziemnego. Eksperci odnotowują znaczący wzrost liczby zachorowań w ostatnim czasie, co budzi niepokój wśród turystów i władz sanitarnych.

Choć gorączka denga może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, nie ma powodu do paniki. Warto jednak być świadomym ryzyka i stosować odpowiednie środki ostrożności. Turyści powinni używać repelentów, nosić odzież ochronną i unikać miejsc, gdzie mogą gromadzić się komary, szczególnie o świcie i zmierzchu.

Czym jest denga?

Gorączka denga, znana również jako "łamaczka kości" ze względu na charakterystyczne bóle mięśniowo-stawowe, to choroba wirusowa pierwotnie występująca w regionach tropikalnych. Jednakże, w obliczu zmian klimatycznych, obserwujemy niepokojące zjawisko rozprzestrzeniania się tej choroby na tereny Europy. Wzrost średnich temperatur sprzyja migracji komarów przenoszących wirusa, co skutkuje zwiększoną liczbą przypadków zachorowań na Starym Kontynencie.

Za przenoszenie wirusa dengi odpowiedzialne są głównie dwa gatunki komarów: komar egipski (Aedes aegypti) oraz komar tygrysi (Aedes albopictus). Wirus ten należy do rodziny Flaviviridae, a dokładniej do rodzaju Flavivirus. Naukowcy wyróżniają cztery serotypy wirusa dengi, z których każdy może wywoływać nieco odmienne objawy kliniczne.

Warto podkreślić, że infekcja dengą może przebiegać w różny sposób - od łagodnych objawów grypopodobnych po ciężkie, zagrażające życiu powikłania. Dlatego tak istotna jest profilaktyka i świadomość zagrożenia, szczególnie wśród osób podróżujących do rejonów endemicznych lub mieszkających na obszarach, gdzie występują komary przenoszące wirusa.

Gorączka denga - objawy

Gorączka denga to choroba wirusowa, która może przebiegać w różny sposób. W większości przypadków (nawet do 80%) infekcja przebiega bezobjawowo, a u około 15% pacjentów objawy są łagodne. Jednak w pełni rozwiniętej postaci, objawy dengi mogą przypominać ciężką grypę. Okres inkubacji wirusa trwa zazwyczaj od 3 do 14 dni, najczęściej 4-7 dni. Warto zauważyć, że dzieci zwykle przechodzą chorobę łagodniej niż dorośli. Charakterystyczne objawy gorączki denga obejmują:

• wysoką gorączkę (do 40°C), która może ustąpić po 2-4 dniach, by powrócić na kilkanaście godzin,
• intensywne bóle głowy, mięśni i stawów, szczególnie kolan,
• specyficzny ból gałek ocznych (tzw. ból za oczami),
• ogólne osłabienie i brak sił,
• nudności i wymioty,
• plamisto-grudkową wysypkę, początkowo na grzbietach dłoni i stóp, później rozprzestrzeniającą się na kończyny i tułów,
• powiększone węzły chłonne.

W rzadkich przypadkach denga może rozwinąć się w ciężką postać, znaną jako gorączka krwotoczna denga lub zespół wstrząsu denga. Te poważne odmiany choroby są najczęściej wywoływane przez serotypy 3 i 4 wirusa dengi i obserwowane głównie w regionach takich jak Filipiny i Tajlandia. Ważne jest, aby w przypadku podejrzenia infekcji dengą, szczególnie po powrocie z podróży do regionów endemicznych, niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacząco wpłynąć na przebieg choroby i zapobiec potencjalnym powikłaniom.

Denga w Europie

Zmiany klimatyczne przyczyniają się do rozprzestrzeniania się chorób, które dotychczas były ograniczone do określonych regionów. Gorączka denga, tradycyjnie kojarzona z obszarami tropikalnymi, takimi jak Azja Południowo-Wschodnia, Ameryka Środkowa i Południowa, Oceania czy Afryka Subsaharyjska, zaczyna pojawiać się w nowych lokalizacjach. Warto zauważyć, że tereny położone powyżej 1000 m n.p.m. są uważane za mniej narażone na występowanie tej choroby. Najnowsze badania z 2024 roku prezentują zaktualizowaną mapę występowania azjatyckiego komara tygrysiego (Aedes albopictus), głównego wektora wirusa dengi. Obecność tego owada stwierdzono w wielu krajach europejskich, w tym:

1. Francji
2. Włoszech
3. Hiszpanii
4. Niemczech
5. Grecji
6. Chorwacji
7. Austrii
8. Bułgarii
9. Malcie
10. Portugalii
11. Rumunii
12. Słowenii
13. Węgrzech

Ponadto pojedyncze osobniki zaobserwowano w Belgii, na Cyprze, w Czechach, Holandii i na Słowacji. Co istotne, przypadki zachorowań na dengę odnotowano głównie we Francji, Włoszech i Hiszpanii. Ta ekspansja komara tygrysiego w Europie stanowi poważne wyzwanie dla systemów ochrony zdrowia i wymaga wzmożonej czujności ze strony zarówno władz, jak i obywateli. Konieczne jest wprowadzenie skutecznych programów monitoringu i kontroli wektorów, a także edukacja społeczeństwa w zakresie profilaktyki i rozpoznawania objawów gorączki denga.

Czy można uchronić się przed zarażeniem dengą?

Dla osób planujących podróż do regionów zagrożonych gorączką denga, istotną kwestią jest możliwość szczepienia. Obecnie dostępne są dwa preparaty szczepionkowe przeciwko dendze, z czego jeden jest zarejestrowany w Polsce. Szczepionka ta zapewnia ochronę przed wszystkimi czterema serotypami wirusa dengi, ze szczególnie silną odpowiedzią immunologiczną wobec serotypu drugiego.

Schemat szczepienia obejmuje dwie dawki podawane w odstępie 3 miesięcy. Należy pamiętać, że szczepionka nie jest zalecana dla osób z obniżoną odpornością oraz kobiet w ciąży. Ochrona utrzymuje się przez kilka lat po pełnym cyklu szczepienia.

Oprócz szczepień, kluczową rolę w profilaktyce dengi odgrywa ochrona przed ukąszeniami komarów. Eksperci rekomendują stosowanie repelentów zawierających substancje aktywne takie jak DEET, IR3535 lub ikarydyna. Równie ważne jest używanie moskitier oraz noszenie odpowiedniej odzieży - długich rękawów i spodni, szczególnie w godzinach wieczornych i nocnych. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) zaleca dodatkowo:

• sen w klimatyzowanych pomieszczeniach, gdyż ruch powietrza dezorientuje komary i utrudnia im lądowanie
• regularne usuwanie lub oczyszczanie zbiorników ze stojącą wodą, które mogą stanowić miejsca rozrodu komarów,
• zakrywanie zbiorników na wodę, takich jak studnie czy beczki.

Stosowanie się do tych zaleceń może znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem dengi podczas podróży do obszarów endemicznych lub w regionach, gdzie występują komary przenoszące tę chorobę.