Sprawdź nasz poradnik o zdrowiu
Szybka dostawa z 
Szukaj
Ksenofobia to strach przed obcymi. Skąd bierze się lęk przed cudzoziemcami i jak sobie z nim radzić?
Ksenofobia to postawa nacechowana lękiem, niechęcią lub uprzedzeniem wobec osób postrzeganych jako obce – różniących się kulturą, językiem, pochodzeniem etnicznym czy stylem życia. Dla osoby ksenofobicznej wszystko, co odbiega od jej własnych norm i przekonań, stanowi zagrożenie lub coś niezrozumiałego. Jest to zjawisko silnie ograniczające otwartość na odmienność, ponieważ zakłada brak akceptacji innych światopoglądów i wartości.
Co to jest ksenofobia?
Ksenofobia to forma uprzedzenia społecznego, która objawia się dyskryminacją osób należących do innych narodowości, kultur lub mniejszości etnicznych. To także lęk i odrzucenie wszystkiego, co obce i nieznane – postawa nacechowana brakiem zrozumienia i chęci integracji.
Mechanizm rozwoju ksenofobii przebiega etapami. Pierwszym sygnałem jest podejrzliwość oraz nadmierna ostrożność wobec przedstawicieli innych grup społecznych, często uzasadniana przekonaniem, że mogą stanowić zagrożenie. Następnie pojawia się niechęć, wyrażająca się w sceptycznym nastawieniu oraz przekonaniu, że obcy naruszają normy moralne i kulturowe, próbując narzucić innym swój styl życia.
W kolejnych fazach ksenofobia przybiera postać otwartego wykluczenia społecznego, wrogości i agresji, która w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do przemocy fizycznej. Typowe jest tu przypisywanie całej grupie etnicznej negatywnych cech, a każdemu jej przedstawicielowi – utożsamianie z tym stereotypem.
Jedną z form ksenofobii jest antysemityzm, czyli uprzedzenia wobec osób pochodzenia żydowskiego. Przykładem mogą być fałszywe przekonania funkcjonujące w niektórych społeczeństwach, według których Żydzi są postrzegani jako skąpcy, manipulanci czy osoby kontrolujące finanse światowe. Historycznie uprzedzenia te wynikały m.in. z różnic religijnych, a w przeszłości rozpowszechniano krzywdzące mity, takie jak oskarżenia o rytualne porwania dzieci.
Jakie są przyczyny ksenofobii?
Człowiek z natury dąży do tego, co znane, przewidywalne i zapewniające mu poczucie bezpieczeństwa. Wszystko, co odbiega od tego schematu – w tym osoby postrzegane jako inne kulturowo, etnicznie czy językowo – może być intuicyjnie odczytywane jako potencjalne zagrożenie. U podstaw ksenofobii leży więc strach, który w przeszłości miał funkcję adaptacyjną.
W czasach, gdy ludzie żyli w małych, plemiennych społecznościach, a walka o zasoby była codziennością, ostrożność wobec obcych mogła chronić grupę przed realnym niebezpieczeństwem. Dziś jednak ten sam mechanizm może prowadzić do irracjonalnych uprzedzeń, które są niewspółmierne do rzeczywistego zagrożenia.
Na rozwój ksenofobii wpływają również indywidualne lub zbiorowe doświadczenia, które pozostawiły negatywny ślad w pamięci jednostki lub społeczeństwa. Mogą to być zarówno traumy osobiste, jak i wydarzenia historyczne o szerokim zasięgu. Przykładem może być utrzymująca się w niektórych środowiskach nieufność wobec Niemców czy Rosjan, która swoje źródło ma w tragicznych wydarzeniach II wojny światowej i ich wpływie na losy całych pokoleń.
Przykłady ksenofobii
1. Dyskryminacja cudzoziemców na rynku pracy
Odmowa zatrudnienia osoby wyłącznie z powodu jej pochodzenia etnicznego, akcentu czy narodowości – mimo że spełnia wszystkie kwalifikacje wymagane na danym stanowisku.
2. Agresja słowna lub fizyczna wobec imigrantów
Wyzwiska, obelgi, a nawet akty przemocy fizycznej wobec osób o innym kolorze skóry, sposobie ubierania się lub mówiących w obcym języku.
3. Stereotypowe myślenie o grupach narodowych
Tworzenie i rozpowszechnianie negatywnych stereotypów, np. że "wszyscy Romowie kradną", "Arabowie są niebezpieczni", "Ukraińcy zabierają miejsca pracy" czy "Żydzi manipulują światem".
4. Unikanie kontaktu z osobami „innymi”
Rezygnacja z usług, kontaktów zawodowych lub towarzyskich tylko dlatego, że ktoś pochodzi z innego kraju lub wyznaje inną religię.
5. Wrogie hasła i symbole
Malowanie graffiti o charakterze ksenofobicznym, np. na murach budynków, cmentarzach, czy miejscach kultu religijnego – często o treści antysemickiej, antymuzułmańskiej lub antyukraińskiej.
Jakie są konsekwencje ksenofobii?
Współcześnie ksenofobia nie jest już tak powszechnym zjawiskiem, jak miało to miejsce w przeszłości. Coraz więcej ludzi na świecie wykazuje otwartość na różnorodność kulturową i chętnie poznaje odmienne tradycje oraz zwyczaje. Niemniej jednak, mimo postępującej globalizacji i integracji społecznej, wciąż dochodzi do sytuacji, w których osoby różniące się pochodzeniem są traktowane z dystansem lub niechęcią.
W realiach polskich, najczęstszymi ofiarami zachowań ksenofobicznych są przedstawiciele społeczności romskiej, osoby wyznania żydowskiego, a także Białorusini i Ukraińcy. Pomimo że wiele z tych grup od lat funkcjonuje w polskim społeczeństwie, część obywateli nadal postrzega ich jako „obcych”, których obecność wywołuje rezerwę, a nawet jawne unikanie kontaktu.
Czy ksenofobię da się leczyć?
Choć przyczyny ksenofobii mogą się różnić w zależności od osoby, to najczęściej jej rozwój wiąże się z lękiem przed innością, brakiem zaufania do obcych lub doświadczeniami o charakterze traumatycznym. To właśnie strach i negatywne skojarzenia stanowią podłoże uprzedzeń wobec przedstawicieli innych kultur, narodowości czy religii.
Terapia ksenofobii opiera się przede wszystkim na pracy psychologicznej, z wykorzystaniem psychoterapii indywidualnej. W procesie leczenia szczególną rolę odgrywają:
-
identyfikacja źródła uprzedzeń,
-
nauka technik relaksacyjnych pomagających radzić sobie z napięciem i lękiem,
-
terapia poznawczo-behawioralna (CBT), której celem jest zmiana szkodliwych przekonań i schematów myślenia,
-
psychoedukacja, czyli zdobywanie wiedzy o mechanizmach ksenofobii i różnorodności społecznej.
Dzięki odpowiednio prowadzonemu procesowi terapeutycznemu możliwe jest przełamanie uprzedzeń, zwiększenie otwartości na innych oraz poprawa jakości relacji międzyludzkich.
Przeczytaj również:
Nowe zalecenia w sprawie dawkowania witaminy B6 wydane przez GIS Uczulenie na komary. Jak się objawia, jakie są przyczyny oraz czy wymaga leczenia? Jak zadbać o komfort zwierzaka w trakcie sylwestra? Sylwester 2024 Czy można brać probiotyk profilaktycznie? Życie warte rozmowy czyli zapobiegnij samobójstwuSprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Nowe zalecenia w sprawie dawkowania witaminy B6 wydane przez GIS
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Uczulenie na komary. Jak się objawia, jakie są przyczyny oraz czy wymaga leczenia?
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Jak zadbać o komfort zwierzaka w trakcie sylwestra? Sylwester 2024
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Życie warte rozmowy czyli zapobiegnij samobójstwu
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.