Szybka wysyłka w 1 dzień
Szybka dostawa z 
Szukaj
Średnia długość życia w Polsce zmalała. Czy grozi nam niebezpieczeństwo?
Zgodnie z najnowszymi danymi opublikowanymi przez NIZP PZH-PIB, średnia długość życia w Polsce powróciła do poziomu sprzed pandemii COVID-19. Niestety, brak jest wyraźnych sygnałów świadczących o trwałej poprawie zdrowia publicznego. Co jeszcze ujawnia aktualny raport? Jakie wskaźniki zdrowotne oraz tendencje demograficzne zostały w nim zawarte? Sprawdź, co mówią najnowsze statystyki i jakie mogą mieć konsekwencje dla systemu ochrony zdrowia.
Żyjemy tyle, co przed pandemią – ale czy to powód do radości?
4 czerwca Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB) opublikował raport zatytułowany: „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2025 – wnioski w kontekście planowania priorytetów zdrowia publicznego i rozwiązań systemowych”. Z analizy wynika, że dynamiczny wzrost długości życia, obserwowany przez wiele lat, zahamował już w połowie drugiej dekady XXI wieku – i dotyczy to nie tylko Polski, ale także wielu innych państw.
Autorzy dokumentu podkreślają, że pandemia COVID-19 przyczyniła się do nasilenia tego negatywnego trendu, choć jego przyczyny są znacznie głębsze. W latach 2014–2019 tempo wzrostu średniej długości życia w Polsce wyraźnie osłabło – w tym czasie kobiety zyskały średnio zaledwie 0,2 roku, a mężczyźni 0,3 roku, co stanowi wyraźne spowolnienie względem wcześniejszych dekad.
Okres 2020–2022 przyniósł dramatyczny spadek oczekiwanej długości życia związany z nadumieralnością w czasie pandemii. Choć dane z roku 2023 wskazują na częściowe odbicie, jego trwałość i wpływ długoterminowy nadal wymagają dokładnej obserwacji i dalszych analiz.
Ile żyje statystyczny Polak?
W 2023 roku średnia długość życia mężczyzn w Polsce wyniosła 74,7 roku, co oznacza wzrost o 0,6 roku w porównaniu z okresem sprzed pandemii. W przypadku kobiet wskaźnik ten osiągnął poziom 82,1 roku, co stanowi wzrost o 0,3 roku względem roku 2019.
Zgodnie ze wstępnymi szacunkami, Polacy nadal żyją krócej niż mieszkańcy Unii Europejskiej – różnica w długości życia mężczyzn wynosiła w 2023 roku około 4,1 roku (w 2019 było to 4,4 roku), natomiast Polki żyły przeciętnie o 1,9 roku krócej niż średnia dla kobiet w UE.
Analizując dane według regionów, najwyższą oczekiwaną długość życia mężczyzn odnotowano w województwach podkarpackim i małopolskim, a wśród miast wyróżniał się Sopot – tam mężczyźni mogli dożyć średnio 78,9 roku. Najniższy wynik uzyskano w powiecie oleckim (woj. warmińsko-mazurskie), gdzie długość życia wynosiła 70,2 roku. To oznacza różnicę rzędu 8,7 roku pomiędzy skrajnymi regionami.
W przypadku kobiet najdłużej żyją mieszkanki Małopolski, Podkarpacia, Podlasia oraz Lubelszczyzny (z wyłączeniem powiatów przygranicznych). Najwyższą średnią długość życia – 84,3 roku – osiągnęły mieszkanki powiatu tatrzańskiego, a najniższą – kobiety z Chorzowa, gdzie wyniosła ona 77,8 roku, co daje różnicę 6,5 roku.
Jak podkreślono w raporcie NIZP PZH-PIB, niepokój budzi nie tylko spowolnienie wzrostu długości życia, ale również pogarszająca się samoocena stanu zdrowia deklarowana przez obywateli.
Co stoi za zahamowaniem wzrostu długości życia
Zgodnie z wnioskami przedstawionymi przez autorów raportu, wydłużenie życia nie zostało zahamowane z powodu biologicznych ograniczeń, lecz dlatego, że pogarszający się stan zdrowia społeczeństwa postępuje szybciej niż poprawa wskaźników długości życia. Bez zdecydowanej zmiany w zakresie stylu życia, warunków społecznych oraz efektywnej polityki zdrowotnej, osiągnięcie trwałego wzrostu oczekiwanej długości życia w Polsce może być nierealne.
Dokument szczegółowo analizuje czynniki odpowiedzialne za zatrzymanie postępu w zakresie średniego czasu trwania życia, wskazując na potrzebę systemowych działań profilaktycznych i społecznych interwencji zdrowotnych.
Gdzie mieszkasz, ile zarabiasz – tyle żyjesz? Nierówności społeczne i terytorialne
Dane zawarte w raporcie wyraźnie wskazują, że zarówno miejsce zamieszkania, jak i pozycja społeczno-ekonomiczna mają istotny wpływ na oczekiwaną długość życia. W 2023 roku mężczyźni mieszkający w dużych miastach (powyżej 200 tys. mieszkańców) żyli średnio o 1,8 roku dłużej niż ci z najmniejszych ośrodków (poniżej 10 tys. mieszkańców). W przypadku kobiet ta różnica wynosiła około 0,7 roku.
Ogromne znaczenie ma również poziom wykształcenia – mężczyźni z wykształceniem wyższym mogą oczekiwać życia dłuższego średnio o 13 lat, a kobiety o 9 lat w porównaniu do osób z wykształceniem podstawowym (dane dla 30-latków z lat 2020–2022).
Silny wpływ na długość życia ma także deprywacja społeczno-ekonomiczna, czyli zjawisko obejmujące wielowymiarowe ubóstwo i wykluczenie społeczne. Im wyższy jej poziom w danym powiecie, tym niższa średnia długość życia mieszkańców. W 2023 roku różnica między powiatami o najwyższym a najniższym poziomie deprywacji wynosiła 4,3 roku dla mężczyzn oraz 2,6 roku dla kobiet.
Zły stan zdrowia Polek i Polaków
Chociaż średnia długość życia w Polsce w 2023 roku uległa nominalnemu wydłużeniu, to czas przeżyty w dobrym zdrowiu (HLY – Healthy Life Years) nie rośnie w takim samym tempie. Oznacza to, że coraz więcej osób dożywa późnego wieku, jednak znaczną część życia spędza z przewlekłymi schorzeniami lub ograniczoną sprawnością.
Wskaźnik HLY był najwyższy w takich regionach jak województwo wielkopolskie, zachodniopomorskie i lubuskie, natomiast najniższe wartości odnotowano w województwach lubelskim i podlaskim. To pokazuje, że długość życia w zdrowiu jest silnie zróżnicowana regionalnie i nie zawsze idzie w parze z samą długością życia.
Niepochlebne trendy w naszym stylu życia
Specjaliści alarmują, że w Polsce utrzymują się niekorzystne nawyki zdrowotne, które istotnie wpływają na długość i jakość życia. Wciąż wysoki pozostaje odsetek osób palących, szczególnie wśród mężczyzn, a aż 60% Polaków nie podejmuje regularnej aktywności fizycznej. Dodatkowo rośnie liczba osób z nadwagą i otyłością, co pogarsza ogólny stan zdrowia populacji.
Na uwagę zasługuje również niewystarczający poziom profilaktyki zdrowotnej, co skutkuje zbyt późnym rozpoznaniem chorób sercowo-naczyniowych oraz nowotworów. Szczególnie poważny problem stanowi szkodliwa konsumpcja alkoholu – w 2022 roku śmiertelność mężczyzn z powodu chorób związanych z alkoholem była w Polsce aż o 114% wyższa niż średnia w krajach UE. Spożycie alkoholu odpowiada za niemal 10% utraconych lat życia mężczyzn w naszym kraju.
Przedwczesne zgony – wskaźnik PYLL75 (zgon przed 75. rokiem życia)
Przedwczesna umieralność w Polsce, zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet, w dużej mierze wynika z dwóch głównych przyczyn – chorób układu krążenia oraz nowotworów złośliwych, z których każda odpowiada za około 21% wszystkich zgonów. Eksperci zwracają uwagę na szczególnie niepokojącą sytuację w przypadku mężczyzn, gdzie znaczącą rolę odgrywają samobójstwa – w 2023 roku były one odpowiedzialne za więcej utraconych lat życia niż tak poważne schorzenia jak rak płuca, udar mózgu czy zawał serca.
U kobiet głównym zagrożeniem pozostają nowotwory złośliwe, w szczególności rak piersi, który nadal stanowi poważne wyzwanie w kontekście zdrowia publicznego. Coraz większe obawy budzi również sytuacja związana z rakiem szyjki macicy – w obu przypadkach umieralność wśród mieszkanek miast była wyższa niż na terenach wiejskich, co dodatkowo podkreśla istnienie nierówności zdrowotnych w zależności od miejsca zamieszkania.
Przeczytaj również:
Jak odpowiednio przygotować się w podróż? Zadbaj o kompletną apteczkę Nowe zalecenia w sprawie dawkowania witaminy B6 wydane przez GIS Od 7 listopada zmieniono system wystawiania recept na leki opioidowe np. fentanyl Co to są parabeny i czy należy ich unikać? Dermokosmetyki – czym są, jak działają oraz kto je stosuje?Sprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Jak odpowiednio przygotować się w podróż? Zadbaj o kompletną apteczkę
Autor
Klaudia Kościelecka
Nowe zalecenia w sprawie dawkowania witaminy B6 wydane przez GIS
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Od 7 listopada zmieniono system wystawiania recept na leki opioidowe np. fentanyl
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Co to są parabeny i czy należy ich unikać?
Autor
Elżbieta Litwin
Dermokosmetyki – czym są, jak działają oraz kto je stosuje?
Autor
Patrycja Rafalska
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.