Szybka wysyłka w 24h od złożenia zamówienia
Szybka dostawa z 
Szukaj
Pneumocystoza – co to, objawy, rozpoznanie i leczenie
Pneumocystoza to forma zapalenia płuc, wywoływana przez zakażenie grzybem Pneumocystis jirovecii. Choroba szczególnie dotyka osoby z osłabionym układem odpornościowym, w tym pacjentów z HIV/AIDS oraz osoby przyjmujące leki immunosupresyjne. Ze względu na swój charakter, zaliczana jest do tzw. zakażeń oportunistycznych. Jej główne objawy to duszność i suchy kaszel, a w przypadku braku leczenia może prowadzić do poważnych komplikacji, łącznie ze śmiercią.
Czym jest pneumocystoza?
Pneumocystoza to zapalenie płuc spowodowane przez Pneumocystis jirovecii, które głównie dotyczy osób z osłabionym układem odpornościowym, jak pacjenci z HIV/AIDS, osoby po przeszczepach czy pacjenci onkologiczni. Zakażenie tym grzybem następuje drogą wziewną. Ważne jest, że nosiciele, nawet bez widocznych objawów, mogą przekazywać infekcję dalej. Sam grzyb może znajdować się w niewielkich ilościach w płucach zdrowych osób, ale gdy odporność zostaje obniżona, dochodzi do jego szybkiego namnażania i rozwoju choroby. W grupie szczególnego ryzyka znajdują się również dzieci, zwłaszcza wcześniaki i niemowlęta o niskiej masie urodzeniowej, których system odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.
Jakie objawy wykazuje pneumocystoza?
U dorosłych pneumocystoza objawia się przede wszystkim dusznością oraz suchym kaszlem. Towarzyszyć mogą im objawy takie jak gorączka, przyspieszone bicie serca (tachykardia), przyspieszony oddech (tachypnoe) czy nawet sinica. Objawy te mogą być mylone z innymi schorzeniami układu oddechowego, co utrudnia postawienie właściwej diagnozy, szczególnie u osób, u których wcześniej nie stwierdzono osłabienia odporności. U dzieci mogą wystąpić dodatkowo symptomy takie jak spowolnienie ruchowe, brak apetytu czy zmniejszona chęć do zabawy, co jest oznaką ogólnego osłabienia organizmu. Lekarz może także zauważyć zmiany osłuchowe w płucach.
Częstotliwość występowania pneumocystozy
Przed epidemią HIV/AIDS w latach 60. XX wieku, Pneumocystis jirovecii rzadko wywoływał infekcje u ludzi. Jednak wraz z pojawieniem się AIDS, choroba zaczęła występować znacznie częściej. Na przełomie lat 80. aż 75% pacjentów z AIDS miało zdiagnozowaną pneumocystozę, która była główną przyczyną 20-40% zgonów w tej grupie. W tamtym czasie infekcja ta stała się tzw. chorobą wskaźnikową AIDS. Dzięki rozwojowi terapii antyretrowirusowej i wprowadzeniu skutecznych metod profilaktyki pneumocystozy, liczba zachorowań wśród pacjentów z HIV/AIDS spadła ponad dziesięciokrotnie. Obecnie, poza pacjentami z HIV, pneumocystoza dotyka głównie osoby po przeszczepach narządów lub pacjentów onkologicznych. Nawet 40% przypadków tej choroby nadal dotyczy osób z HIV/AIDS, a pozostałe 60% to pacjenci z innymi schorzeniami immunosupresyjnymi, jak białaczka czy toczeń rumieniowaty układowy.
Jak sprawdzić, czy jesteśmy chorzy?
Rozpoznanie pneumocystozy opiera się na analizie obrazu klinicznego oraz badaniach dodatkowych, takich jak RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa (TK), gazometria czy wykrywanie obecności cyst i trofozoitów Pneumocystis jirovecii. Ważnym narzędziem diagnostycznym są także badania PCR plwociny lub popłuczyn pęcherzykowo-oskrzelowych. Profilaktyka zakażenia grzybem jest kluczowa, zwłaszcza u pacjentów z HIV oraz innych osób z obniżoną odpornością, gdzie stosuje się specjalne środki zapobiegawcze przeciwko Pneumocystis jirovecii.
Co robić w przypadku zarażenia?
Osoby z nasilającą się dusznością powinny natychmiast skontaktować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, a jeśli to niemożliwe, udać się na szpitalny oddział ratunkowy. Nasilona duszność stanowi wskazanie do hospitalizacji, zwłaszcza u pacjentów z HIV, którzy są szczególnie narażeni na rozwój pneumocystozy płuc. W przypadku tej grupy pojawienie się objawów takich jak duszność i kaszel wymaga natychmiastowej diagnostyki szpitalnej. Pacjenci ci zazwyczaj pozostają pod stałą opieką poradni chorób zakaźnych. Wystąpienie duszności u osób przyjmujących leki profilaktyczne lub leczonych przeciwko Pneumocystis jirovecii także wymaga dalszej diagnostyki w szpitalu.
Rozpoznanie i leczenie
Pneumocystozę diagnozuje się na podstawie obrazu klinicznego i odpowiednich badań dodatkowych, ale kluczowe znaczenie ma także ocena układu odpornościowego pacjenta poprzez szczegółowy wywiad medyczny. Leczenie pneumocystozy zazwyczaj odbywa się w szpitalu i trwa około trzech tygodni. Podstawowym lekiem jest kotrimoksazol, zawierający trimetoprim oraz sulfametoksazol, który można podawać doustnie lub dożylnie. Dla pacjentów uczulonych na kotrimoksazol dostępne są alternatywy, jak np. klindamycyna. W ciężkich przypadkach chorzy mogą potrzebować dodatkowego leczenia objawowego, np. w przypadku duszności. Osoby z wysokim ryzykiem nawrotów powinny kontynuować przyjmowanie kotrimoksazolu jako formy profilaktyki.
Pneumocystoza na tle innych chorób układu oddechowego
Objawy pneumocystozy nie są unikalne i mogą występować także przy innych chorobach układu oddechowego, takich jak bakteryjne zapalenie płuc, gruźlica, idiopatyczne śródmiąższowe zapalenia płuc czy sarkoidoza. Dlatego w procesie diagnostyki różnicowej niezbędne są dodatkowe badania, np. mikrobiologiczne przy podejrzeniu gruźlicy, biopsja płuca w przypadku śródmiąższowego zapalenia płuc czy analiza radiologiczna w sarkoidozie. U dzieci różnicowanie powinno obejmować nie tylko inne rodzaje zapalenia płuc, ale także wrodzone wady serca, które mogą dawać podobne objawy, jak zmęczenie, apatia i brak apetytu.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie pneumocystozy?
Zakażenie Pneumocystis jirovecii jest przykładem choroby oportunistycznej, wywołanej przez patogen, który jest powszechnie obecny, ale choroba rozwija się u osób z osłabionym układem odpornościowym. Dopóki pacjent ma niedobory immunologiczne, ryzyko nawrotu choroby pozostaje wysokie. Leczenie pneumocystozy zazwyczaj przynosi remisję objawów, ale pacjent, zanim jego układ odpornościowy wróci do pełnej sprawności, musi kontynuować zalecaną przez lekarza profilaktykę, często w postaci doustnego leku.
Śmiertelność chorych na pneumocystozę
Rokowania w przypadku pneumocystozy płuc są zawsze poważne – śmiertelność u pacjentów z HIV wynosi 10-20%, natomiast u osób bez HIV, nawet 30-50%, co wynika z późnej diagnozy i trudności diagnostycznych.
Przeczytaj również:
Kaszel mokry u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby Próchnica u dzieci i dorosłych – choroba, która niszczy nie tylko zęby Ibuprofen a paracetamol – czym się różnią? Porównanie składników Alergia u dzieci. Jak ją leczyć? Szczepionka na grypę – czy rzeczywiście łagodzi objawy choroby?Sprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Kaszel mokry u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby
Autor
Wiktoria Ozimek
Próchnica u dzieci i dorosłych – choroba, która niszczy nie tylko zęby
Autor
Natalia Młynek
Ibuprofen a paracetamol – czym się różnią? Porównanie składników
Autor
Patrycja Rafalska
Szczepionka na grypę – czy rzeczywiście łagodzi objawy choroby?
Autor
Katarzyna Augustyniak
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.