Żylaki na nogach – wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Żylaki na nogach to powszechny problem społeczny. Boryka się z nim nawet 50% kobiet i 2 na 10 mężczyzn. Czynników sprzyjających pojawieniu się i rozwojowi tej dolegliwości jest bardzo wiele. Sprawdź dokładniej, co to są żylaki kończyn dolnych. Poznaj zasady związane z profilaktyką żylaków oraz sposoby ich leczenia. Jak można zapobiegać występowaniu żylaków? Czy maść przeciwko żylakom jest wystarczającą metodą terapii?

Czym są żylaki nóg?

Żylaki na nogach to klasyczny objaw przewlekłej choroby żylnej. Początkowe nieestetyczne prześwity żył na skórze z czasem przemieniają się w twarde zmiany, które skutecznie obniżają komfort funkcjonowania, a jednocześnie mogą zagrażać zdrowiu, a nawet życiu pacjenta.

Wśród symptomów towarzyszących żylakom wymienić można:

• ból, który nasila się w ciągu dnia,
• pieczenie nóg,
• ciężkość nóg,
• obrzęki,
• bolesne skurcze nocne,
• świąd skóry,
• uczucie gorących nóg lub stóp.

Według specjalistów: Danuty Zabielskiej, Józefy Czarneckiej, Ewy Kobos i Andrzeja Krupienicza z Wydziału Nauk o Zdrowiu WUM w Warszawie, problem dotyczy nawet co 2. kobiety i 20% mężczyzn w populacji. Z uwagi na tak częste występowanie tej dolegliwości, uznaje się je za chorobę społeczną. Ponadto u osób, które ukończyły 60. rok życia, żylaki kończyn dolnych występują 6 razy częściej niż u trzydziestolatków.

Jak powstają żylaki? Najpowszechniejsze teorie

Mechanizm powstawania żylaków jak dotąd nie został w pełni przeanalizowany. Zgodnie z jedną z teorii pojawiają się w wyniku niewydolności zastawek żylnych. To sprawia, że:

• krew wraca z żył głębokich do powierzchniowych,
• rozwija się nadciśnienie żylne,
• dochodzi do rozszerzenia żyły.

Warto mieć świadomość, że wskazana tu teoria zaprzecza temu, że nierzadko rozszerzenie żyły pojawia się wcześniej niż niewydolność zastawek żylnych. Dodatkowo, pośród żylaków często znajdują się również zdrowe zastawki.

Inna hipoteza wskazuje, że powstanie żylaków ma związek ze zmianami w strukturze ścian naczyń krwionośnych. Istotne są tu również przemiany w:

• matrycy zewnątrzkomórkowej – dochodzi do zmian związanych ze strukturą oraz ilością elastyny w składzie matrycy. Początkowo poziom wskazanego składnika rośnie, jednak wraz z rozwojem choroby spada, a warstwy ulegają fragmentacji;
• składnikach komórkowych – mają wpływ na elastyczność naczyń, dlatego też zmiany w ich budowie przyczyniają się do rozwoju żylaków w początkowym stadium.

O tym, że doszło do przebudowy naczyń krwionośnych, świadczy m.in. rozszerzanie się żył, a także ich kręty przebieg.

Skąd się biorą żylaki? Przyczyny powstawania żylaków

Przyjrzyj się nogom bliskich ci osób. Jeżeli zauważasz je u mamy albo taty, całkiem możliwe, że i u Ciebie rozwinie się ten problem. Okazuje się, że duże znaczenie w pojawieniu  się takich zmian, w tym żylaków w młodym wieku, mają czynniki dziedziczne. Odziedziczyć można słabszą budowę tkanki łącznej albo/i obniżoną zawartość włókien sprężystych w naczyniach krwionośnych. Przekłada się to na mniejszą zdolność naczyń do ich kurczenia się i rozkurczania się. W konsekwencji, u osoby z takimi cechami rozwijają się żylaki. Jak wskazują Renata Zubilewicz i Andrzej Jaroszyński z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, jeżeli jedno z rodziców miało żylaki, ryzyko u dziecka wynosi 40%. Natomiast, gdy oboje borykali się z tym problemem – ok. 90%.

Istnieje wiele innych czynników, które zwiększają ryzyko pojawienia się żylaków. Ich rozwojowi sprzyja rodzaj wykonywanej pracy zawodowej. Osoby, które stoją podczas realizowania swoich obowiązków zawodowych, to jedna z grup narażona na pojawienie się żylaków. Długie stanie podnosi ciśnienie w naczyniach żylnych, co ma związek z powstawaniem żylaków. Ciągłe przyjmowanie pozycji siedzącej także nie sprzyja zdrowiu żył.

Zwiększone ryzyko żylaków występuje u osób z nadwagą lub otyłością. Nadmierna masa ciała stanowi obciążenie dla układu żylnego, co skutkuje pojawieniem się tego problemu.

Co ciekawe, również nieodpowiednia dieta bogata w substancje balastowe, czyli takie, które nie ulegają rozłożeniu w jelicie, predysponuje do rozwoju żylaków. Dlaczego? Tego typu jedzenie sprzyja zaparciom i opadaniu jelita grubego w stronę miednicy małej. To w tamtym miejscu przebiegają żyły. Jelito grube w takiej pozycji naciska na naczynia żylne. W ten sposób może spowodować zastój krwi w nogach.

W grupie ryzyka pojawienia się żylaków są kobiety ciężarne. Znaczenie ma tu nie tylko nagły przyrost masy ciała, ale również fakt, że macica wywołuje ucisk na naczynia krwionośne, co może prowadzić do ujawnienia się tego problemu żylnego.

W świecie medycyny wciąż pojawiają się sugestie, że za występowanie żylaków odpowiada m.in. także:

• cukrzyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• antykoncepcja doustna,
• hormonalna terapia zastępcza,
• palenie papierosów.

Jak twierdzą Henryk Marona i Agnieszka Kornobis z Katedry Technologii i Biotechnologii Środków Leczniczych Wydziału Farmaceutycznego CM UJ w Krakowie, wpływ powyższych czynników na prawdopodobieństwo pojawienia się żylaków wymaga jednak dokładniejszych badań.

Jak uniknąć żylaków i czy to możliwe?

Jak już wiesz, w ogromnym stopniu wpływ na rozwój żylaków mają czynniki genetyczne. Czy jednak oznacza to, że osoba obciążona w wywiadzie rodzinnym tą dolegliwością, jest już na nią skazana? Niekoniecznie. Istnieje wiele sposobów na żylaki, które minimalizują prawdopodobieństwo ich powstawania.

Działania profilaktyczne to m.in.:

• dbałość o właściwą masę ciała,
• aktywność fizyczna pobudzająca układ krążenia, np. jazda na rowerze, pływanie, spacery,
• robienie sobie przerw i zmienianie pozycji w trakcie pracy,
• wprowadzenie właściwej diety zapobiegającej nadwadze,
• unikanie obcisłych ubrań, które uciskają żyły,
• unikanie używek, np. alkoholu prowadzącego do poszerzania żył,
• rezygnacja ze zbyt ciepłych kąpieli sprzyjających poszerzeniu żył,
• odpoczywanie z podniesionymi nogami powyżej serca.

To wskazania nie tylko dla osób, które chcą uniknąć żylaków, ale też dla pacjentów, którym zależy na spowolnieniu rozwoju tej dolegliwości. Zagrożeniem dla chorych z żylakami jest z pewnością wysoka temperatura powietrza. Dlatego pacjent borykający się z tą dolegliwością w upalne dni powinien unikać długiego przebywania na zewnątrz i dbać o odpowiednie schłodzenie się i napojenie w zaciszu domowym.

Jak leczyć żylaki, czyli o metodach nieinwazyjnych i inwazyjnych

Podjęcie leczenia żylaków jest niezbędne nie tylko ze względów estetycznych, ale przede wszystkim zdrowotnych. Nieleczone mogą prowadzić do poważnych powikłań, w tym do pojawienia się stanu zapalnego żył powierzchniowych albo głębokich, a nawet do zatoru tętnicy płucnej.

Ponadto żylaki nóg, które nie zostały poddane leczeniu, sprzyjają powstawaniu trudno gojących się ran i owrzodzeń goleni. To wszystko sprawia, że terapię należy rozpocząć tak szybko, jak to możliwe.

Żylaki to nie tylko problem ludzi współczesnych, o czym świadczy m.in. fakt, że leczył je już Hipokrates. Starożytny lekarz proponował takie sposoby na żylaki jak m.in. okłady z ziół w occie. Jakie są natomiast obecne metody walki z tą przypadłością? Oto krótkie zestawienie.

Metody zachowawcze w walce z żylakami

Kiedy żylaki są niewielkie, ich terapia opiera się przede wszystkim na stosowaniu metod nieinwazyjnych. To m.in. noszenie pończoch uciskowych. Ten sposób polega na zakładaniu pończoch, które mają odpowiednią siłę nacisku na nogi. Pończocha staje się mechaniczną podporą dla nogi.

W terapii żylaków istotny jest też wybór odpowiednich preparatów do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego. Apteka Codzienna to apteka internetowa, gdzie znajdziesz wiele takich środków w różnych formach, np. maść z wyciągiem z kasztanowca.

Wśród powszechnie stosowanych preparatów wymienić m.in. takie w postaci:

• żeli lub maści na żylaki – w ich składzie znajdziemy wyciągi z kasztanowca, które zmniejszają obrzęk i mają pozytywny wpływ na elastyczność naczyń krwionośnych. Inne substancje, które można znaleźć w preparatach miejscowych to m.in. rutyna, heparyna, oksyrutyna i trokserutyna. Takie żele lub maści wykazują działanie przeciwzakrzepowe i łagodzące ból;
• leków na żylaki – zazwyczaj wykorzystuje się tu środki o pochodzeniu roślinnym, z uwagi na zawartość bioflawonoidów, takich jak: diosmina i hesperydyna. Tego typu substancje poprawiają napięcie w naczyniach krwionośnych, a także zmniejszają ich przepuszczalność. Wielu pacjentów otrzymuje również od specjalisty wskazanie, by stosować preparaty zawierające trybenozyd, który zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Innym znanym składnikiem leków jest dobesylan wapnia, który zwiększa wytrzymałość naczyń włosowatych, a także poprawia napięcie ścian i żył;
• suplementów diety wzmacniających żyły i układ krążenia – w formie tabletek. W składzie znajduję się m.in. diosmina, która redukuje uczucie ciężkości nóg i obrzęki.

Zabiegi na żylaki

Jeżeli metody opisane powyżej nie przynoszą ulgi lub żylaki są zaawansowane, wówczas pacjent może skorzystać z zabiegów, które przywrócą mu komfort życia. W wielu przypadkach operacja jest konieczna, by uniknąć zagrożenia zdrowia pacjenta. Warto pamiętać, że żylaki można usunąć również na początkowym etapie, wówczas proces rekonwalescencji jest krótszy, a zabieg mniej inwazyjny.

Klasyczne zabiegi na żylaki to:

• flebektomia – czyli leczenie chirurgiczne, w trakcie operacji usuwana jest niewydolna żyła odpiszczelowa;
• skleroterapia – do żyły wstrzyknięte zostają substancje, które zamykają światło naczynia. Krążąca krew omija takie naczynie. Poleca się ją w przypadku małych i średnich żylaków;
• laserowe usuwanie żylaków – w przebiegu takiego zabiegu żyła zaczyna się kurczyć, a potem włóknieje. Pełny powrót do sprawności następuje szybciej niż po metodach inwazyjnych;
• leczenie wewnątrznaczyniowe – do wnętrza naczynia wprowadzony zostaje cewnik, który wydziela energię niszczącą struktury żyły i prowadzącą do zamknięcia jej światła. Po takim zabiegu naczynie zostaje wchłonięte.

Żylaki nóg to dolegliwość, której można zapobiegać na różne sposoby, m.in. poprzez dostosowaną do możliwości organizmu aktywność fizyczną, właściwą dietę i dbanie o prawidłową wagę. Takie działania mogą zminimalizować ryzyko pojawienia się tego problemu, choć oczywiście nie wykluczają go całkowicie. Leczenie żylaków opiera się na farmakoterapii, m.in. stosowaniu maści i tabletek ze składnikami wzmacniającymi naczynia krwionośne, noszeniu pończoch uciskowych, a także na zabiegach.