Szybka wysyłka w 24h od złożenia zamówienia
Szybka dostawa z 
Szukaj
Jakie są objawy niedoboru żelaza u człowieka? Przyczyny, objawy i skutki
Żelazo to niezwykle ważny pierwiastek, który odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Bierze udział w wielu kluczowych procesach, takich jak: krzepnięcie krwi, wzmacnianie odporności oraz w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Z tego powodu niedobór żelaza może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, gdzie głównymi objawami będą: uczucie zmęczenia i senności, problemy z wypadaniem włosów oraz rozwój anemii. Co prowadzi do niedoboru żelaza? Jakie są jego objawy? Co jeść, aby uniknąć niedoboru? Sprawdź już teraz czytając nasz poradnik.
Jaką rolę pełni w naszym organizmie żelazo?
Żelazo (łac. ferrum) to niezwykle ważny pierwiastek, odgrywający kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Bierze udział w wielu kluczowych procesach, takich jak:
- transport tlenu i dwutlenku węgla w organizmie,
- metabolizm komórkowy,
- synteza hemoglobiny i mioglobiny.
Żelazo jest składnikiem hemoglobiny, białka zawartego w krwinkach czerwonych, odpowiedzialnego za transport tlenu. Wchodzi również w skład enzymów uczestniczących w metabolizmie komórkowym oraz mioglobiny, białka znajdującego się w mięśniach.
Organizm magazynuje żelazo w wątrobie, szpiku kostnym i śledzionie w postaci ferrytyny i hemosyderyny, pełniąc funkcje zapasowe. Jednak zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Główne przyczyny niedoboru żelaza we krwi
Niedobór żelaza we krwi może być spowodowany różnymi czynnikami, w tym utratą krwi lub przewlekłymi krwawieniami, które mogą występować w przewodzie pokarmowym lub podczas obfitych miesiączek. Niski poziom żelaza często obserwuje się również w okresie dojrzewania, kiedy zapotrzebowanie organizmu na ten mikroelement jest zwiększone, oraz w czasie ciąży, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze.
Dodatkowo niedobór żelaza może wynikać z niewystarczającego spożycia produktów bogatych w ten pierwiastek, co jest szczególnie widoczne w przypadku źle zbilansowanych diet wegańskich lub wegetariańskich. Inną istotną przyczyną niskiego poziomu żelaza w organizmie są zaburzenia wchłaniania tego pierwiastka w jelitach. Może to być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak:
- zabiegi chirurgiczne dotyczące przewodu pokarmowego,
- infekcje, na przykład bakterią Helicobacter pylori,
- stany zapalne żołądka i jelit.
Zrozumienie przyczyn niedoboru żelaza jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania poważnym konsekwencjom zdrowotnym, takim jak anemia. Regularne monitorowanie poziomu żelaza oraz odpowiednia dieta mogą pomóc w utrzymaniu jego optymalnego stężenia w organizmie.
Objawy niedoboru żelaza
Niedokrwistość z niedoboru żelaza manifestuje się poprzez szereg charakterystycznych objawów, które mogą znacząco wpływać na jakość życia. Do najczęstszych symptomów należą:
- zmęczenie i chroniczne osłabienie,
- drażliwość oraz wahania nastroju,
- obniżona odporność na infekcje,
- problemy z koncentracją i uwagą,
- bóle oraz zawroty głowy,
- osłabienie sprawności psychofizycznej,
- pękające kąciki ust,
- bladość skóry, błon śluzowych i spojówek,
- łamliwość włosów i paznokci,
- wypadanie włosów,
- suchość oraz szorstkość skóry.
W niektórych przypadkach osoby z niedokrwistością mogą doświadczać także zaburzeń rytmu serca, osłabienia funkcji poznawczych, problemów z pamięcią oraz objawów depresyjnych.
Zidentyfikowanie tych objawów jest kluczowe dla wczesnego rozpoznania niedoboru żelaza i podjęcia odpowiednich działań, takich jak zmiany w diecie czy suplementacja, co może pomóc w poprawie ogólnego stanu zdrowia. Regularne badania krwi oraz konsultacje z lekarzem są zalecane, aby monitorować poziom żelaza i zapobiegać poważniejszym problemom zdrowotnym.
Jak rozpoznać niedobór żelaza we krwi?
Jednym z pierwszych i zarazem kluczowych objawów jest uczucie zmęczenia, ogólne osłabienie oraz wzmożona senność. Osoby zmagające się z niedoborem żelaza często skarżą się również na bladą skórę, zaburzoną pracę serca (np. kołatanie) czy tendencję do zawrotów głowy. Oprócz tego niedobór żelaza może powodować:
- pękanie kącików ust,
- ciągłe uczucie zimna,
- dreszcze,
- zaburzenia w zakresie oddychania - duszności lub spłycony oddech,
- zwiększoną podatność na infekcje.
Suplementacja żelaza
Olimp Chela-Ferr Forte, 30 kapsułek
10.39 zł
Floradix Żelazo i witaminy, 500 ml
58.19 zł
Acti-Globin, 30 tabletek
11.89 zł
Biofer, 60 tabletek
17.59 zł
Sideral 350 mg, 20 kapsułek
60.19 zł
Skutki niedoboru żelaza
Niedobór żelaza w organizmie prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji zdrowotnych, z których najpoważniejszą jest niedokrwistość. U kobiet w ciąży, szczególnie w pierwszym i drugim trymestrze, niedobór żelaza zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak przedwczesne oddzielenie łożyska, niedotlenienie zarówno mięśnia macicy, jak i płodu, a także ryzyko poronienia czy przedwczesnego porodu.
Dzieci urodzone przez matki z niedokrwistością z niedoboru żelaza mogą mieć niską masę urodzeniową i są bardziej narażone na zaburzenia w rozwoju psychoruchowym. Dodatkowo niedobór żelaza może prowadzić do zwiększenia poziomu metali ciężkich, takich jak kadm i ołów, w organizmie.
Warto zatem monitorować poziom żelaza i dbać o jego odpowiednią podaż, aby uniknąć poważnych komplikacji zdrowotnych. Regularne badania oraz zbilansowana dieta, bogata w źródła żelaza, są kluczowe dla utrzymania zdrowia.
Dieta a niedobór żelaza - co jeść, aby uzupełnić żelazo w organizmie?
Aby skutecznie uzupełnić niedobór żelaza, kluczowe jest wprowadzenie do diety produktów bogatych w ten pierwiastek. Jakie pokarmy są najlepszym źródłem żelaza?
Produkty zwierzęce
Wśród produktów pochodzenia zwierzęcego, które są szczególnie bogate w żelazo, warto wymienić:
- ryby,
- jajka,
- cielęcinę,
- wołowinę,
- mięso drobiowe,
- wątróbkę oraz inne podroby.
Produkty roślinne
Z kolei w diecie roślinnej, do produktów bogatych w żelazo należą:
- tofu,
- soja,
- fasola,
- kakao,
- brokuły,
- brukselka,
- soczewica,
- pestki dyni,
- amarantus,
- ciecierzyca,
- otręby pszenne,
- orzechy nerkowca,
- zielone warzywa liściaste.
Wchłanianie żelaza
Warto jednak pamiętać, że przyswajalność żelaza z pokarmów nie jest wysoka. Niektóre składniki żywności mogą ograniczać jego wchłanianie, a są to głównie:
- kawa, herbata, czerwone wino,
- wapń (z mleka i produktów mlecznych),
- kwas fitynowy (obecny w zbożach i roślinach strączkowych).
Jak poprawić wchłanianie żelaza?
Niektóre techniki kulinarne oraz dodatki mogą wspierać wchłanianie żelaza. Należy do nich:
- moczenie i gotowanie roślin strączkowych,
- dodawanie produktów bogatych w siarkę (np. jajka, cebula),
- wzbogacanie posiłków o witaminę C (obecną w świeżych owocach, warzywach i sokach),
- używanie kwasów organicznych (np. kwas cytrusowy, znajdujący się w ananasach i porzeczkach).
Dzięki tym wskazówkom można skutecznie zwiększyć przyswajalność żelaza i wspierać zdrowie organizmu. Regularne monitorowanie diety oraz włączenie odpowiednich produktów pomoże w uniknięciu niedoborów tego kluczowego pierwiastka.
Leczenie farmakologiczne niedoboru żelaza
Leczenie niedoboru żelaza opiera się przede wszystkim na usunięciu jego przyczyny. Jeśli nie występują problemy ze wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego, stosuje się preparaty żelaza doustne.
Należy pamiętać, aby przyjmować je między posiłkami lub na czczo. W przypadku złej tolerancji preparatów doustnych lub problemów ze wchłanianiem żelaza (np. choroby przewodu pokarmowego), stosuje się żelazo podawane drogą pozajelitową - dożylnie lub domięśniowo przez wykwalifikowany personel medyczny.
Wzrost stężenia hemoglobiny o około 2g/dl następuje po około 3 tygodniach od rozpoczęcia leczenia. Terapia trwa zazwyczaj 4-6 miesięcy, ponieważ organizm musi odbudować magazyny żelaza. Dlatego leczenie żelazem kontynuuje się przez kilkadziesiąt dni nawet po uzyskaniu prawidłowego wyniku morfologii krwi.
Suplementacja żelaza u dorosłych - dla kogo?
Osoby, które mogą być narażone na niedokrwistość z niedoboru żelaza i mogą potrzebować doustnej suplementacji, to:
- kobiety w ciąży – ich zapotrzebowanie na żelazo wzrasta, co czyni je bardziej podatnymi na niedobory.
- kobiety z obfitymi miesiączkami – intensywne krwawienia mogą prowadzić do utraty żelaza.
- wegan i wegetarian – ich diety mogą być ubogie w źródła żelaza.
- sportowcy, zwłaszcza kobiety oraz osoby uprawiające dyscypliny wytrzymałościowe, które mają zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek.
- dawcy krwi – regularne oddawanie krwi może prowadzić do niedoborów.
- osoby chore na nowotwory – mogą mieć zwiększone zapotrzebowanie na żelazo lub problemy z jego wchłanianiem.
- pacjenci z chorobami przewodu pokarmowego, takimi jak celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka.
- osoby z zespołem rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO).
- pacjenci po resekcji jelita cienkiego – mogą mieć trudności ze wchłanianiem składników odżywczych.
- osoby z przewlekłą chorobą nerek – mogą mieć zaburzenia w produkcji erytropoetyny, co wpływa na produkcję czerwonych krwinek.
- osoby z niewydolnością serca – ich organizmy mogą mieć zwiększone zapotrzebowanie na żelazo.
- pacjenci z zakażeniem bakterią Helicobacter pylori – mogą mieć problemy ze wchłanianiem żelaza.
- osoby z przewlekłymi chorobami zapalnymi i/lub zakaźnymi, które mogą wpływać na poziom żelaza w organizmie.
Zrozumienie grup ryzyka i ich potrzeb jest kluczowe dla skutecznego zapobiegania i leczenia niedoboru żelaza, co może pomóc w uniknięciu poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak niedokrwistość.
Przeczytaj również:
Badanie prostaty: na czym polega i kto powinien je wykonać? Tętniaki ‒ jakie są ich rodzaje i w jaki sposób można je zdiagnozować? Zakwas buraczany – właściwości, zastosowanie i działanie zakwasu z buraka Kwasy omega – czym są i jakie mają właściwości? Cukrzyca typu 2 – czym jest, objawy, leczenie i przyczyny chorobySprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Tętniaki ‒ jakie są ich rodzaje i w jaki sposób można je zdiagnozować?
Autor
Klaudia Kościelecka
Zakwas buraczany – właściwości, zastosowanie i działanie zakwasu z buraka
Autor
Natalia Młynek
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.