Strzyżak jeleni (sarni) - latający kleszcz niebezpieczny dla człowieka

Strzyżak jeleni (sarni), często nazywany potocznie kleszczem ze skrzydłami lub latającym kleszczem, podobnie jak kleszcze, występuje w lesie i atakuje ludzi, mogąc obsiąść ich w dużych ilościach. Jak wygląda strzyżak? Jakie objawy powodują jego ukąszenia? Czy strzyżak jest tak samo groźny jak kleszcze? Czy przenosi jakieś choroby? Jakie są sposoby na radzenie sobie ze strzyżakami? Jak można się przed nimi chronić?

Strzyżak jeleni - czym jest latający kleszcz?

Strzyżak jeleni (sarni), potocznie zwany latającym kleszczem, to mały brunatny owad o szerokiej głowie i płaskim ciele. Dzięki pazurkom łatwo utrzymuje się na ciele swojej ofiary. Charakterystyczną cechą tego gatunku są skrzydła, które zrzuca zaraz po ugryzieniu. Strzyżak należy do rzędu muchówek, więc technicznie nie jest kleszczem. Potoczna nazwa pochodzi od podobieństwa do kleszczy, ponieważ strzyżaki również atakują swoje ofiary i piją ich krew. Mimo pewnych podobieństw strzyżaki różnią się od kleszczy i są zazwyczaj mniej groźne, ponieważ ich ukąszenia nie wywołują boreliozy. Latające kleszcze są bardzo powszechne w klimacie umiarkowanym, w tym w Europie i Chinach. Najczęstszymi ofiarami strzyżaków są sarny i jelenie. Uważa się, że strzyżaki preferują ciemniejsze cele, dlatego jasny ubiór podczas letnich wędrówek po lesie może pomóc w ich odstraszaniu.

Strzyżak to owad o spłaszczonym ciele o długości od 5 do 6 mm, o barwie brunatnej. Oprócz zdolności do latania, dzięki swojemu spłaszczonemu ciału potrafi się wcisnąć niemal wszędzie. Kiedy już znajdzie się na ciele człowieka, używa swoich łapek wyposażonych w haczyki, aby się przyczepić do włosów, co czyni go trudnym do usunięcia. Ponadto spłaszczone ciało i twardy pancerzyk sprawiają, że jest go trudno rozgnieść, podobnie jak w przypadku kleszczy.

Różnica pomiędzy strzyżakiem jelenim a zwykłym kleszczem

Strzyżak sarni to owad zdolny do latania, który może być bardzo uciążliwy, ale nie jest szczególnie groźny. Kleszcz, natomiast, jest pajęczakiem pozbawionym skrzydeł. Na swoje ofiary czeka na liściach i trawach. Jest niebezpieczny, ponieważ może przenosić boreliozę oraz inne choroby, takie jak kleszczowe zapalenie opon mózgowych.

Strzyżak jeleni - objawy ukąszenia

Strzyżaki mogą obsiąść człowieka w dużych ilościach, gryząc i wczepiając się w skórę, włosy, a nawet wchodząc do nosa, uszu i oczu. Po ukąszeniu pojawia się swędząca grudka. Początkowo ugryzienie nie jest odczuwalne, jednak swędzenie i ból pojawiają się dopiero następnego dnia. Grudka może utrzymywać się przez dłuższy czas, zazwyczaj 2-3 tygodnie, a czasami nawet do roku. U niektórych osób ukąszenie może prowadzić do wtórnej reakcji alergicznej, skutkując silnie swędzącymi, rumieniowymi zmianami skórnymi, które mogą utrzymywać się przez kilka miesięcy.

Przenoszenie chorób

Dodatkowo uważa się, że ten rodzaj kleszcza może przenosić bakterię Bartonella schoenbuchensis, wywołującą nieprzyjemne zmiany skórne. Niektóre źródła podają, że strzyżaki mogą być nosicielami bakterii z rodzaju Anaplasma – powodującymi anaplazmozę oraz Borrelia - boreliozę. Informacja ta jednak nie jest potwierdzona naukowo.

Kiedy istnieje największe ryzyko ukąszenia?

Najczęściej strzyżaki można spotkać w okresie letnim, od czerwca do września. Jeśli wiosna i jesień są ciepłe, to okres obecności latających kleszczy może się wydłużyć. Strzyżaki jelenie zamieszkują lasy oraz ich okolice. Dlatego ważne jest, aby odpowiednio się ubrać przed letnim spacerem po lesie. Latające kleszcze zazwyczaj nie mają zamiaru atakować ludzi. Ludzka krew nie jest dla nich źródłem rozmnażania, dlatego ich głównymi celami są sarny i jelenie. Niemniej jednak istnieje ryzyko ukąszenia, gdy owad przypadkowo trafi w nieodpowiednie miejsce.

Ugryzienie - czy ukąszenie jest bolesne?

Ukąszenie strzyżaka jeleniego może być bardzo bolesne. Zazwyczaj po ukąszeniu pojawia się swędzenie, a po około dobie dochodzi do bólu, który może utrzymywać się przez długi czas. Na skórze pojawia się bąbel, który również może długo swędzieć i utrzymywać się nawet przez rok. Osoby uczulone powinny być ostrożne podczas spacerów po lesie, ponieważ ukąszenia latającego kleszcza mogą wywołać reakcję alergiczną, zwykle objawiającą się rumieniem. Chociaż nie ma ryzyka zarażenia boreliozą, owady te mają kontakt z krwią, więc istnieje szansa przenoszenia innych chorób. Aby zminimalizować ryzyko ukąszenia przez latające kleszcze, warto stosować środki odstraszające owady (repelenty) oraz odstraszacze ultradźwiękowe, które pomagają w walce z nieproszonymi gośćmi.

Jak się chronić przed ugryzieniem strzyżaka sarniego?

Dzięki swojemu spłaszczonemu ciału, strzyżak może się wcisnąć niemal wszędzie. Żadne ubranie nie zapewni pełnej ochrony przed nimi, gdyż mogą przedostać się przez najmniejsze szczeliny. Wiadomo, że strzyżaki preferują ciemno ubarwione zwierzęta, które są ich głównym celem. Dlatego jasne ubranie może nieznacznie ograniczyć ryzyko ataku tego owada. Najlepszym sposobem uniknięcia bliskiego spotkania ze strzyżakami jest po prostu unikanie wycieczek do lasu. Oprócz tego warto rozważyć spryskanie naszych ubrań specjalnymi sprayami na bazie naturalnych olejków eterycznych nieprzyjemnych dla owadów.