Ibuprofen a paracetamol – czym się różnią? Porównanie składników

Każdy z nas doświadczył podrażnienia receptorów bólowych, objawiający się mniej lub bardziej nasilonym bólem opisywanym jako nieprzyjemne doznanie, utrudniające normalne funkcjonowanie. Na rynku aptecznym spotykamy wiele preparatów dostępnych bez przepisu lekarza, wskazanych w terapii bólu. Na który produkt powinniśmy się zdecydować? Na co zwrócić uwagę analizując poszczególne preparaty? Czy skuteczniejszy oraz bezpieczniejszy będzie dla nas paracetamol, czy może jednak ibuprofen? Sprawdź, jak możesz sobie pomóc, gdy doskwiera Ci ból, gorączka, stan zapalny.

Paracetamol i ibuprofen - charakterystyka

Każdy z nas nie raz zetknął się w swoim życiu z różnego rodzaju bólem oraz gorączką. Stanął wówczas przed wyborem dobrania odpowiedniego leku, dopasowanego do swoich potrzeb. Zwykle lekami pierwszego wyboru w tych schorzeniach są produkty z paracetamolem lub ibuprofenem. Mimo podobnych wskazań nie należą one do tej samej grupy lekowej.

Paracetamol jest obecny w wielu produktach leczniczych wskazanych do stosowania przeciwbólowego oraz przeciwgorączkowego. Mechanizm działania paracetamolu opiera się głównie na hamowaniu syntezy prostaglandyn w ośrodkowym układzie nerwowym poprzez blokowanie cyklooksygenazy w mózgu i rdzeniu kręgowym. Działanie przeciwbólowe wynika z obniżenia progu bólu w mózgu, natomiast działanie przeciwgorączkowe związane jest z działaniem paracetamolu w obrębie podwzgórza.

Z kolei ibuprofen należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Wykazuje on działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwgorączkowe. Działanie ibuprofenu opiera się na blokowaniu enzymów odpowiedzialnych za syntezę prostaglandyn, które odpowiadają za ból i stan zapalny. Działanie to odbywa się obwodowo stąd ibuprofen wykazuje - w przeciwieństwie do paracetamolu - również działanie przeciwzapalne.

Czym się różni ibuprofen od paracetamolu?

Mimo podobnych wskazań leki te należą do zupełnie innych grup lekowych. Paracetamol działa głównie ośrodkowo, w związku z czym nie wykazuje działania przeciwzapalnego. Nie powoduje on również hamowania agregacji płytek krwi, dzięki czemu stanowi alternatywę dla osób z zaburzeniami krzepliwości. Obydwa te leki ponadto będą powodować inne skutki uboczne. Znając efekty uboczne obydwu z nich, mamy możliwość dopasować odpowiednią terapię, idealną dla każdego z nas. Leki te różnią się ponadto szybkością oraz czasem działania. Paracetamol zaczyna działać już po 15 - 30 minutach a maksymalne działanie osiąga po godzinie. Ibuprofen zaczyna działać po 15 minutach, stopniowo nasilając działanie tak, aby maksimum efektu osiągnąć między pierwszą a drugą godziną od podania. Czas działania paracetamolu utrzymuje się zwykle od 4 do 6 godzin, a ibuprofenu zwykle do 8.

Ibuprofen i paracetamol występują ponadto w połączeniach z innymi substancjami. Paracetamol często łączony jest z kodeiną oraz kofeiną. Występuje także w postaci saszetek z witaminą C oraz lekami na zatoki. Ibuprofen również jest łączony z innymi lekami, najczęściej z pseudoefedryną. Paracetamol i ibuprofen w niektórych preparatach bywają łączone, a niekiedy zaleca się ich naprzemienne stosowanie.

Czy bezpieczne jest stosowanie paracetamolu i ibuprofenu jednocześnie?

Na rynku aptecznym spotykamy coraz więcej takich połączeń, które chętnie są wybierane przez pacjentów cierpiących na bóle głowy, zatok, czy też mięśni. Warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czy taka terapia będzie dla nas bezpieczna i wystarczająco skuteczna. Takie połączenie ma zarówno wady jak i zalety. Nie powinny się na nie decydować osoby, u których występują przeciwwskazania do stosowania paracetamolu lub ibuprofenu. Szczególnie dotyczy to osób cierpiących na chorobę wrzodową, niewydolność nerek oraz zaburzenia krzepliwości w przypadku ibuprofenu lub borykających się z niewydolnością wątroby w przypadku paracetamolu. Wykazano, że połączenie tych dwóch substancji zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzenia czynności nerek. Preparaty złożone są również bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet w ciąży szczególnie w I i III trymestrze.

Jeżeli nie ma żadnych przeciwwskazań do stosowania powyższych, to wówczas można stosować preparaty zawierające obie te substancje. Główną zaletą takiego połączenia jest możliwość zastosowania tych leków w skutecznej, niższej dawce, co niesie ze sobą wiele korzyści. Najważniejszą z nich jest fakt, że mniejsza ilość substancji czynnej przynosi mniej skutków ubocznych, przy jednoczesnym zachowaniu pełnej skuteczności leczenia. Obydwa te leki bowiem nie niwelują, a jedynie wzmacniają swoje działanie.

Kiedy zastosować ibuprofen, a kiedy paracetamol? - wskazania i przeciwwskazania

Jak już wiemy, możemy zastosować obydwa leki jednocześnie, naprzemiennie, a także całkowicie oddzielnie. Każdy z nas ma inny próg bólu, w związku z czym niektórzy będą lepiej reagowali na paracetamol, inni lepiej na ibuprofen, a jeszcze kolejni na ich wzajemne połączenie. Sprawdźmy teraz, czy każdy z nas może stosować oba te leki i kiedy powinien po nie sięgać.

Paracetamol - wskazania:

Gorączka w przebiegu przeziębienia i (lub) grypy oraz bóle różnego pochodzenia i o różnym natężeniu, szczególnie takie jak:

• bóle głowy,
• migreny,
• bóle reumatyczne,
• bóle stawowe, mięśniowe i kostne,
• bóle kręgosłupa,
• nerwobóle,
• bóle menstruacyjne,
• bóle zębów.

Warto wiedzieć! Zalecana dawka jednorazowa paracetamolu dla dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia wynosi od 500 do 1000 mg. Maksymalna dawka dobowa, której nie wolno nam przekraczać to 4000 mg. Przyjęcie wyższej dawki jest toksyczne dla naszego organizmu i może doprowadzić nawet do śmierci.

Paracetamol - przeciwwskazania:

• ciężka niewydolność wątroby,
• ciężka niewydolność nerek,
• choroba alkoholowa,
• uczulenie na substancję czynną.

Ważne! Podczas stosowania paracetamolu nie należy spożywać alkoholu ze względu na zwiększone ryzyko toksycznego uszkodzenia wątroby.

Ibuprofen - wskazania:

• bóle różnego pochodzenia o nasileniu małym do umiarkowanego (bóle głowy, nerwobóle, ból napięciowy i migrena, bóle zębów, bóle mięśni, stawów i kości, bóle towarzyszące przeziębieniu i grypie);
• bolesne miesiączkowanie;
• gorączka różnego pochodzenia (w przebiegu przeziębienia, grypy lub innych chorób zakaźnych).

Warto wiedzieć! Jednorazowa skuteczna dawka ibuprofenu dla dorosłych i dzieci po 12 roku życia wynosi od 200 do 400 mg. Maksymalnie można przyjąć 1200 mg leku w ciągu doby w dawkach podzielonych, zachowując minimum 4 h odstępu między kolejnymi podaniami. Zastosowanie wyższej niż zalecana dawki nie nasili działania przeciwbólowego, a jedynie zwiększy ryzyko wystąpienia efektów ubocznych.

Ibuprofen - przeciwwskazania:

• nadwrażliwość na substancję czynną oraz inne leki z grupy NLPZ,
• choroba wrzodowa i dwunastnicy,
• krwawienia z przewodu pokarmowego,
• ciężka niewydolność wątroby,
• ciężka niewydolność nerek,
• ciężka niewydolność serca,
• I i III trymestr ciąży,
• skaza krwotoczna.

Ważne! Jednoczesne przyjmowanie ibuprofen z alkoholem może nasilić działania niepożądane leku szczególnie ze strony układu pokarmowego i nerwowego. Dlatego, podobnie jak w przypadku wielu innych środków leczniczych nie należy łączyć tej używki z ibuprofenem.

Działania niepożądane ibuprofenu i paracetamolu

Każdy lek, a przynajmniej ich spora część niesie ze sobą oprócz korzyści, również efekty niepożądane, które mogą, lecz nie muszą wystąpić u osoby stosującej dany preparat. Korzyści wynikające ze stosowania poszczególnych leków są większe niż efekty uboczne, dlatego też możemy takie medykamenty zastosować. Sprawdź jakich niepożądanych skutków można się spodziewać, stosując omawiane substancje czynne.

Ibuprofen - działania niepożądane

• zaburzenia ze strony układu pokarmowego: bóle brzucha, nudności, niestrawność,
• zaburzenia ze strony układu nerwowego: bóle i zawroty głowy, rozdrażnienie, bezsenność,
• zaburzenia ze strony układu moczowego: ostre zapalenie nerek,
• zaburzenia czynności wątroby,
• pokrzywka, świąd,
• kołatania serca.

Paracetamol - działania niepożądane

• reakcje alergiczne,
• złe samopoczucie,
• zaburzenia pracy wątroby.

Co można zastosować na ból i gorączkę w czasie ciąży i karmienia?

Ciąża to szczególny czas dla każdej kobiety. Każdą decyzje medyczną powinno się skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym, gdyż ciąża u każdego może przebiegać inaczej i ogólne zalecenia nie zawsze będą dla nas właściwe. Wybierając terapię, należy kierować się zasadą: korzyść ponad stratę. Czasami mimo efektów ubocznych musimy zdecydować się na terapię konkretnym medykamentem. Jak kobieta w ciąży może pomóc sobie w przypadku bólu i gorączki tak, aby nie zaszkodzić ani sobie, ani dziecku?

Najbezpieczniejszym lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym w ciąży jest paracetamol. Duża ilość danych dotyczących kobiet w ciąży wskazuje na to, że lek nie wywołuje wad rozwojowych ani nie jest toksyczny dla płodów lub noworodków. Paracetamol można stosować w okresie ciąży, jeżeli jest to klinicznie uzasadnione. Jednak należy wówczas podawać najmniejszą skuteczną dawkę przez możliwie jak najkrótszy czas. Paracetamol może być również stosowany przez kobiety karmiące, jednak także możliwie jak najrzadziej.

Ibuprofen ze względu na swoje działanie jest przeciwwskazany u kobiet w ciąży, gdyż w każdym trymestrze może negatywnie wpływać na rozwój płodu, w tym również prowadzić do poronienia. Nie zaleca się więc jego stosowania, szczególnie bez konsultacji z lekarzem. Kobieta karmiąca może zastosować ibuprofen w zalecanych dawkach i zwykle nie wymaga to przerw w karmieniu.

Leczenie bólu i gorączki u dzieci

Na gorączkę i ból u dzieci powyżej trzeciego miesiąca życia można podać zarówno ibuprofen jak i paracetamol. Dawkę leku dopasowujemy wówczas do masy ciała dziecka. W przypadku ibuprofenu podajemy od 20 do 30 mg/kg m.c w dawkach podzielonych co 8 godzin. U dzieci poniżej 6. miesiąca życia każde podanie leku powinno być skonsultowane z lekarzem.

Paracetamol możemy podawać od pierwszego dnia życia, również po konsultacji ze specjalistą. Zwykle stosujemy dawkę od 10 do 15 mg paracetamolu na kilogram masy ciała dziecka. Maksymalnie można podać lek cztery razy na dobę, a dobowa dawka maksymalna wynosi 60 mg/kg m.c. Zarówno paracetamol, jak i ibuprofen będą pierwszymi lekami, po które sięgniemy w razie bólu i gorączki. Możemy te substancje czynne w sposób bezpieczny ze sobą łączyć, zmniejszając odpowiednio dawki. Terapia tymi lekami jest stosunkowo bezpieczna i przynosi wiele korzyści. Możemy te produkty stosować również u dzieci, a w przypadku paracetamolu, również u kobiet w ciąży. Jeżeli jednak nadal masz wątpliwości, skonsultuj się ze swoim lekarzem lub farmaceutą.