Szybka dostawa z 
Szukaj
Życie warte rozmowy czyli zapobiegnij samobójstwu
Statystyki pokazują, że liczba samobójstw wśród młodych ludzi stale rośnie, choć problem ten dotyka osób w różnym wieku i niezależnie od płci. Jak skutecznie zapobiegać takim tragediom? Co można zrobić, gdy ktoś bliski wyraża myśli samobójcze lub sygnalizuje chęć odebrania sobie życia?
Statystyka samobójstw w Polsce
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) każdego roku ponad 720 000 osób na świecie popełnia samobójstwo. Jest to uznawane za trzecią najczęstszą przyczynę śmierci wśród młodych osób w wieku od 15 do 29 lat. Problem ten występuje we wszystkich regionach świata, niezależnie od wieku, płci czy statusu ekonomicznego.
Dane policyjne wskazują, że w pierwszej połowie 2024 roku w Polsce odnotowano aż 7,7 tys. prób samobójczych. Najwięcej przypadków dotyczyło osób w grupach wiekowych 13–18 lat, 19–24 lata oraz 35–39 lat. Warto zaznaczyć, że pełne statystyki za 2024 rok nie są jeszcze dostępne.
Statystyki wskazują, że w 2024 roku aż 31,8% prób samobójczych zakończyło się śmiercią, co oznaczało 2,4 tys. zgonów. Zdecydowaną większość ofiar stanowili mężczyźni, co podkreśla potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na tę grupę społeczną.
Przyczyny popełnienia samobójstwa u dorosłych
Badania wskazują, że osoby, które sygnalizują zamiar samobójczy lub podejmują próby samobójcze, często cierpią na wysoki poziom depresji. Depresja jest najczęściej diagnozowanym zaburzeniem psychicznym wśród osób z tendencjami samobójczymi. Szczególnie narażeni są pacjenci, u których depresji towarzyszą takie objawy jak wysoki poziom lęku, niepokój psychoruchowy, bezsenność, poczucie winy, osamotnienia czy beznadziejności. Dodatkowo, przewlekłe dolegliwości bólowe, choroby somatyczne oraz objawy psychotyczne mogą zwiększać ryzyko samobójstwa.
Osoby z poważnymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak psychozy, schizofrenia czy uzależnienie od alkoholu, również są bardziej narażone na podjęcie prób samobójczych. Kluczowym czynnikiem predykcyjnym takich zachowań jest poczucie beznadziejności, które, według badaczy, jest bardziej precyzyjnym wskaźnikiem myśli samobójczych niż sama depresja. Model dwuczynnikowy zachowania samobójczego opracowany przez Schotte’a i Cluma, koncentruje się na zależności między stresem a poczuciem beznadziejności jako istotnymi czynnikami prowadzącymi do samobójstwa.
Poczucie beznadziejności charakteryzuje się trwałym stanem negatywnych emocji związanych z przyszłością, brakiem motywacji i utratą oczekiwań. W połączeniu z niskimi umiejętnościami adaptacyjnymi oraz społecznymi znacznie zwiększa ono ryzyko prób samobójczych. Z drugiej strony, wyższy poziom optymizmu może działać ochronnie, zmniejszając związek między poczuciem beznadziejności a myślami samobójczymi. Optymizm jest uważany za istotny czynnik, który może moderować to ryzyko i pomagać w budowaniu odporności psychicznej.
Na uspokojenie
Revitanerw Max, 30 kapsułek
33.79 zł
Naturell Ashwagandha, 60 tabletek
21.99 zł
Jak zatrzymać samobójstwo?
Wiele osób skrywa swoje myśli samobójcze, a nawet świadomie je ukrywa przed lekarzem. Pośrednimi oznakami takich zamiarów mogą być pozornie abstrakcyjne rozmowy na temat beznadziejności życia, sposobów odebrania sobie życia czy ogólne rozważania na temat śmierci. Objawy te często towarzyszą obniżonemu nastrojowi, apatycznemu zachowaniu, poczuciu izolacji społecznej oraz wysokiemu poziomowi lęku.
Na decyzję o podjęciu samobójstwa istotnie wpływają relacje międzyludzkie oraz sytuacje życiowe. Do głównych czynników należą: poczucie osamotnienia, brak wsparcia i zrozumienia ze strony bliskich, konflikty rodzinne lub małżeńskie, a także utrata kogoś bliskiego, takiego jak współmałżonek czy dziecko. Znaczenie mają również trudności związane z zagrożeniem materialnym, utratą pracy zawodowej lub poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego.
Niektóre osoby decydują się na taki krok z powodu przewlekłych chorób somatycznych, którym towarzyszy nieustępujący ból, lub z powodu uzależnienia od alkoholu czy środków uspokajających. Dodatkowo samobójstwa mogą być wywołane przez urojenia, takie jak głosy nakazujące odebranie sobie życia, lub urojenia winy związane z przebiegiem depresji.
Chwiejność emocjonalna, impulsywne zachowania w zaburzeniach osobowości czy problemy z przystosowaniem społecznym również mogą zwiększać ryzyko podjęcia takich działań. Warto zwrócić szczególną uwagę na te czynniki, aby lepiej zrozumieć i wspierać osoby zagrożone samobójstwem.
Jak rozpoznać ryzyko samobójstwa?
Badania Amerykańskiego Towarzystwa Suicydologicznego wskazują, że aż 80% osób planujących samobójstwo próbuje wcześniej przekazać swoje zamiary otoczeniu poprzez bezpośrednie lub pośrednie sygnały ostrzegawcze. Z kolei badania Aptera i Wassermana z 2003 roku wykazały, że 25% nastolatków, którzy podjęli próbę samobójczą, wcześniej szukało pomocy u dorosłych, ale jej nie otrzymało.
Do sygnałów ostrzegawczych, które mogą świadczyć o myślach samobójczych, należą m.in.:
- jawne wypowiedzi o chęci odebrania sobie życia,
- wyrażanie przekonań o braku sensu życia,
- nadmierne zainteresowanie tematyką śmierci,
- nagłe zmiany zachowań, takie jak rezygnacja z dotychczasowych nawyków,
- wycofanie się z kontaktów społecznych,
- brak zainteresowania rodziną, bliskimi, szkołą czy pracą,
- działania sugerujące przygotowanie do śmierci: porządkowanie spraw, rozdawanie ważnych przedmiotów, pisanie pożegnalnych listów,
- nagłe zmiany nastroju, np. euforia po długotrwałym smutku,
- nadużywanie alkoholu lub substancji psychoaktywnych,
- odrzucanie pomocy oferowanej przez innych,
- wypowiedzi typu: „chciałbym umrzeć”, „nie powinno mnie tu być”, „wkrótce przestanę być problemem”.
W przypadku dzieci i nastolatków tendencje samobójcze mogą manifestować się w pracach plastycznych lub utworach literackich. Każde zachowanie mogące sugerować chęć odebrania sobie życia należy traktować poważnie i nigdy go nie bagatelizować.
Szczególną uwagę należy poświęcić osobom, które już podjęły próbę samobójczą – nawet jeśli ich nastrój wydaje się poprawiać, może to być jedynie chwilowe. Takie osoby powinny być objęte odpowiednim leczeniem oraz znajdować się pod stałą obserwacją rodziny, partnera, bliskich lub specjalistów, aby zapobiec powtórzeniu się podobnych sytuacji.
Jak pomóc osobie z myślami samobójczymi?
Jeśli zauważysz, że bliska osoba przejawia myśli samobójcze i wyraża chęć odebrania sobie życia, zachowaj spokój i postaraj się nawiązać z nią kontakt. Okaż wsparcie, zrozumienie i cierpliwość. Rozmawiaj z nią, wysłuchaj jej bez oceniania, unikania problemu czy oskarżeń. Pokaż, że jesteś przy niej i gotowy do pomocy na każdym etapie. Zaproponuj wspólną wizytę u specjalisty, podkreślając, że jesteś dla niej wsparciem i towarzyszem w procesie otrzymywania pomocy.
W przypadku dzieci i nastolatków decyzję o podjęciu leczenia psychologicznego lub psychiatrycznego podejmują rodzice lub opiekunowie. Ważne jest jednak, aby nie stawiać dziecka przed faktem dokonanym, lecz rozmawiać z nim o jego trudnościach. Wytłumacz, że pomoc psychologa czy psychiatry ma na celu poprawę jego samopoczucia. Pokaż, że jesteś po jego stronie i chcesz mu pomóc w zrozumieniu i przezwyciężeniu problemów.
Nigdy nie mów osobie w kryzysie, że przesadza, że inni mają gorzej, ani nie zapewniaj pochopnie, że „wszystko będzie dobrze”. Unikaj gwałtownych czy agresywnych reakcji, które mogą pogorszyć sytuację. Kluczowe jest zapewnienie bezpieczeństwa i poczucia wsparcia, aby pomóc osobie w podjęciu odpowiednich kroków w kierunku poprawy jej stanu psychicznego.
Przeczytaj również:
Mleczko pszczele - pochodzenie, właściwości i wartości odżywcze Dziurawiec - właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania Strzyżak jeleni (sarni) - latający kleszcz niebezpieczny dla człowieka Czym jest stan podgorączkowy? Czy należy zbijać temperaturę? Polio – przyczyny, objawy, leczenie choroby Heinego-MedinaSprawdź ofertę naszej apteki!
Nie trać czasu i energii na stanie w kolejce w aptece. Przejdź na naszą stronę apteki internetowej już teraz i ciesz się korzyściami zakupów online.
Przejdź do apteki
Redakcja
aptek
Codzienna
O Autorze
Inne publikacje
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Autor
Jacek Wojtas
Autor
Agnieszka Stelmach
Autor
Wiktoria Ozimek
Autor
Redakcja aptek Codzienna
Szukasz porady farmaceuty?
Farmaceuta odpowie na Twoje pytanie w zakresie zdrowia, doboru leków lub ich dawkowania.
Zapytaj farmaceutę
Artykuły zamieszczone na blogu apteki internetowej Codzienna nie stanowią porady medycznej, ani opinii farmaceuty, lekarza lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pacjenta. Udostępnione informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.