Żółtaczka: przyczyny, objawy oraz metody leczenia

Jeśli kiedykolwiek słyszałeś o żółtaczce, ale nie do końca wiesz, jaki jest mechanizm tej choroby i dlaczego niektóre części ciała zmieniają zabarwienie – poniżej znajdziesz wszystkie odpowiedzi. Żółtaczka może wynikać z różnych czynników, a jej objawy są czasami złożone i niecharakterystyczne. Poznaj rodzaje i możliwe objawy żółtaczki. Odkryj jej przyczyny i poznaj możliwe metody terapeutyczne tego schorzenia.

Żółtaczka – poznaj różne rodzaje choroby

Żółtaczka to choroba, w której przebiegu skóra, błony śluzowe i białka oczu nabierają żółtej barwy, spowodowanej gromadzeniem się bilirubiny – żółtego barwnika – w organizmie. Bilirubina powstaje podczas rozpadu czerwonych krwinek i jest normalnie przetwarzana przez wątrobę, aby następnie została wydalona z organizmu wraz z żółcią. W przypadku żółtaczki proces eliminacji bilirubiny jest zakłócony, co prowadzi do jej gromadzenia się. Żółtaczka to termin obejmujący różne rodzaje schorzeń. Wyróżnia się trzy główne rodzaje żółtaczki:

• żółtaczka hemolityczna,
• żółtaczka wątrobowa,
• żółtaczka mechaniczna.

Każdy z tych rodzajów ma swoje specyficzne cechy i przyczyny.

Jak rozpoznać żółtaczkę hemolityczną?

Żółtaczka hemolityczna to stan, w którym nadmierne niszczenie czerwonych krwinek prowadzi do gromadzenia się bilirubiny i objawów żółtaczki. Objawy żółtaczki hemolitycznej mogą się różnić w zależności od stopnia uszkodzenia czerwonych krwinek, nasilenia choroby i innych czynników. Do typowych objawów, poza zabarwieniem skóry i błon śluzowych, należą:

• osłabienie i zmęczenie,
• ból brzucha,
• ciemne zabarwienie moczu,
• jasny stolec,
• splenomegalia (powiększenie śledziony).

Przyczyny żółtaczki hemolitycznej

Żółtaczka hemolityczna może mieć różne przyczyny, takie jak dziedziczne choroby krwi, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, niektóre infekcje (np. malaria, dur brzuszny, babeszjoza), reakcje immunologiczne, niedobór enzymów wewnątrzkrwinkowych, nadmierne narażenie na toksyny lub leki, a także niektóre schorzenia metaboliczne.

Czym jest żółtaczka wątrobowa i jak się objawia?

Żółtaczka wątrobowa, zwana też miąższową, pojawia się, gdy wątroba nie radzi sobie ze swoją pracą. Wtedy organizm nie potrafi prawidłowo usuwać bilirubiny – żółtego barwnika powstającego przy rozpadzie krwinek czerwonych – i zaczyna się ona gromadzić w ciele. W efekcie mogą pojawić się różne objawy, choć u każdej osoby wyglądają nieco inaczej. Najczęściej są to:

• żółta skóra i białka oczu,
• uczucie dużego zmęczenia i osłabienie,
• brak apetytu i nudności,
• wzdęcia albo bóle brzucha,
• zmiana koloru moczu i stolca,
• powiększenie wątroby.

W skrócie: jeśli zauważysz u siebie żółtawe zabarwienie skóry lub oczu i towarzyszą temu inne dolegliwości, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Przyczyny żółtaczki wątrobowej (miąższowej)

Istnieje wiele innych czynników, które mogą przyczyniać się do żółtaczki wątrobowej, takich jak toksyny środowiskowe, choroby genetyczne i inne rzadkie schorzenia wątroby. Do najczęstszych źródeł choroby zalicza się:

• infekcje wirusowe, takie jak wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C, D lub E,
• alkoholowe zapalenie wątroby;
• marskość wątroby;
• choroby autoimmunologiczne, między innymi pierwotne zapalenie wątroby;
• niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH)
• niektóre toksyny i leki, do których zalicza się paracetamol w nadmiernych dawkach czy leki przeciwnowotworowe,
• choroby metaboliczne, na przykład hemochromatoza czy miedziowa choroba Wilsona.

Czym jest żółtaczka mechaniczna i jak się objawia?

Żółtaczka mechaniczna pojawia się wtedy, gdy coś blokuje drogi żółciowe, czyli kanały, którymi żółć płynie z wątroby do jelit. Kiedy przepływ żółci zostaje utrudniony, nie może ona swobodnie opuszczać organizmu, a w tkankach zaczyna gromadzić się bilirubina – żółty barwnik, który odpowiada za charakterystyczne zabarwienie skóry i oczu. Objawy żółtaczki mechanicznej mogą obejmować:

• żółtawą barwę skóry, białek oczu i błon śluzowych,
• świąd skóry,
• ciemny mocz,
• jasne stolce,
• ból brzucha,
• nudności i wymioty.

Jakie są możliwe przyczyny żółtaczki mechanicznej?

Przyczyny żółtaczki mechanicznej mogą być zróżnicowane i często niezależne od nas. Poznaj możliwe przyczyny żółtaczki mechanicznej.

• kamienie żółciowe,
• torbiele i guzy m.in. wątroby, trzustki czy dróg żółciowych,
• zwężenie dróg żółciowych,
• zapalenie trzustki,
• bliznowacenie wątroby.

Leczenie żółtaczki

Żółtaczka może być niebezpieczna, zwłaszcza gdy jest wynikiem poważnej choroby wątroby. Szczęśliwie dzisiejsza medycyna oferuje wiele skutecznych rozwiązań, które pozwalają zwalczyć tę chorobę. Leczenie żółtaczki zależy od jej rodzaju, przyczyny i nasilenia objawów. W zależności od odmiany żółtaczki stosuje się różne podejścia terapeutyczne. Właściwe leczenie powinno być ukierunkowane na przyczynę żółtaczki i prowadzone zgodnie z zaleceniami specjalisty – hepatologa lub gastroenterologa.

W przypadku żółtaczki hemolitycznej terapia skupia się na leczeniu podstawowej przyczyny nadmiernego rozpadu czerwonych krwinek. Często konieczne jest monitorowanie poziomu bilirubiny. W leczeniu żółtaczki wątrobowej istotne jest zwalczanie źródeł uszkodzenia wątroby. W przypadku wirusowego zapalenia wątroby zaleca się leczenie farmakologiczne, natomiast w przebiegu alkoholowego zapalenia wątroby, ważne jest całkowite zaprzestanie spożywania alkoholu.

W niektórych przypadkach, gdy dochodzi do zaawansowanego uszkodzenia wątroby, przeszczepienie wątroby może być jedynym rozwiązaniem. W leczeniu żółtaczki mechanicznej priorytetem jest usunięcie przeszkody w drogach żółciowych, przeprowadzając zabieg chirurgiczny lub stosując endoskopię.

Czy żółtaczka jest zakaźna? Poznaj potencjalne zagrożenia

Jeśli zastanawiasz się, czy można się zarazić żółtaczką – tak, jest to możliwe. Niektóre rodzaje żółtaczki rzeczywiście mogą przenosić się z jednej osoby na drugą. Warto dowiedzieć się, które wirusy wywołują to schorzenie i jak w prosty sposób zmniejszyć ryzyko jego rozprzestrzeniania się.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (HAV) – jest najczęstszą przyczyną żółtaczki wątrobowej. Wirus ten jest przenoszony drogą pokarmową poprzez spożycie skażonej wody lub żywności. Zarażanie wirusem jest najbardziej prawdopodobne w okresie kilku tygodni przed wystąpieniem objawów żółtaczki i przez pewien czas po ich ustąpieniu.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV) – jest przenoszone poprzez kontakt z krwią, wydzielinami z ciała, takimi jak sperma lub wysięki z ran, a także przez wspólne użytkowanie igieł, strzykawek lub przedmiotów do manicure i pedicure zakażonych osobami. HBV może być przenoszone również drogą płciową lub z matki na dziecko w trakcie porodu.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) – przenosi się głównie poprzez kontakt z zarażoną krwią. Okoliczności sprzyjające zakażeniu to m.in. wspólne używanie igieł przez osoby zażywające narkotyki, zabiegi medyczne i tatuowanie wykonywane przy użyciu niesterylnych utensyliów.

Wirusowe zapalenie wątroby typu D (HDV) – występuje tylko u osób, które są już zakażone HBV.

Wirusowe zapalenie wątroby typu E (HEV) – zarazić się można głównie drogą pokarmową poprzez spożycie skażonej wody lub żywności. Należy wiedzieć, że HEV może powodować żółtaczkę, zwłaszcza u osób o osłabionej odporności, takich jak kobiety w ciąży.

Czy nieleczona żółtaczka może być niebezpieczna?

Brak leczenia żółtaczki może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i stanowić istotne zagrożenie dla pacjenta. Niebezpieczeństwa związane z niewyleczoną żółtaczką są realne i mogą mieć poważne konsekwencje dla twojego zdrowia i życia. Oto niektóre z niebezpieczeństw związanych z niewyleczoną żółtaczką:

• choroby wątroby – nieleczona żółtaczka może doprowadzić do długotrwałego stanu zapalnego wątroby, powodując stopniowe uszkodzenie tego ważnego narządu. Niektóre realne niebezpieczeństwa, które mogą być następstwem braku stosownego leczenia to marskość wątroby, niewydolność wątroby, a nawet ryzyko wystąpienia nowotworu.
• powikłania neurologiczne – w przypadku żółtaczki, która nie zostanie poddana odpowiedniemu leczeniu, istnieje ryzyko poważnych powikłań neurologicznych. Wzrost poziomu bilirubiny we krwi może prowadzić do encefalopatii wątrobowej. To stan, w którym toksyny gromadzą się w mózgu i powodują zaburzenia funkcji poznawczych, a nawet świadomości.
• spadek sił i osłabienie – kolejną konsekwencją nieleczonej żółtaczki może być ciągłe osłabienie organizmu, uczucie chronicznego zmęczenia i utrata energii.
• choroby układu sercowo-naczyniowego – niektóre formy żółtaczki mogą również zwiększać ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. Wysoki poziom bilirubiny w organizmie wpływa na funkcjonowanie serca i naczyń krwionośnych, zwiększając ryzyko między innymi chorób serca czy udaru mózgu.

Czy istnieją sposoby zapobiegania żółtaczce?

Profilaktyka żółtaczki nie jest prostym zadaniem, ponieważ nie istnieje jednoznaczna metoda zapobiegania tej chorobie z uwagi na różnorodność jej przyczyn i źródeł. Warto jednak zachować pewne środki ostrożności, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia niektórych rodzajów żółtaczki, takich jak żółtaczka wątrobowa, wynikająca z wirusowego zapalenia wątroby:

1. Regularnie myj ręce wodą i mydłem, szczególnie po kontakcie z materiałami biologicznymi.
2. Unikaj spożywania nieprzegotowanej wody i nieoczyszczonych produktów spożywczych.
3. Przestrzegaj zasad higieny osobistej, takich jak unikanie używania igieł z drugą osobą.
4. Jeśli zdecydujesz się na wykonanie tatuażu lub zabiegu kosmetycznego, wybierz sprawdzony salon, w którym będziesz w stanie zweryfikować, czy używane narzędzia podlegają odpowiedniej sterylizacji.

Zadbaj o swoją wątrobę! Jakie suplementy diety warto wybrać?

Biorąc pod uwagę brak możliwości profilaktyki ukierunkowanej ściśle na zapobieganie żółtaczce. Uwzględniając jednak fakt, że wątroba odgrywa kluczową rolę w przebiegu tej choroby, a powikłania z nią związane mogą znacząco wpływać na stan tego narządu, warto regularnie o niego dbać za pomocą odpowiedniej suplementacji. Suplementy diety, które można znaleźć również w aptekach internetowych, mogą stanowić cenne wsparcie dla zdrowia wątroby i pomóc w łagodzeniu objawów żółtaczki. Na jakie substancje warto zwrócić szczególną uwagę?

• sylimaryna – pozyskuje się ją z ostropestu plamistego i wykazuje działanie
• hepatoprotekcyjne – ochronne na wątrobę, wspierając jej zdrowie i regenerację.
• fosfolipidy są ważnymi składnikami błon komórkowych i suplementacja nimi może wspomagać regenerację wątroby, szczególnie gdy jest narażona na działanie toksyn, leków i alkoholu.
• cholina – jest niezbędnym składnikiem diety, który wpływa na transport tłuszczów i utrzymanie zdrowego metabolizmu wątroby.
• enzymy trawienne – wspomagają procesy trawienne, odciążając wątrobę.
• cynaryna – substancja obecna w karczochach, wspierająca produkcję żółci i metabolizm.
• glutation – to silny przeciwutleniacz, który wzmacnia oczyszczanie organizmu z toksyn.

Podsumowanie

Żółtaczka może występować w różnych odmianach, zależnych od przyczyn zachorowań. Niektóre jej formy mają postać wirusową, a zarażenie żółtaczką może nastąpić wskutek potencjalnie niegroźnych działań. Zachowuj środki ostrożności i przestrzegaj zasad higieny osobistej. Pamiętaj, że leczenie żółtaczki musi być dostosowane do źródła choroby, zatem niezbędna jest dokładna diagnoza. Gdy dostrzeżesz u siebie niepokojące objawy, nie zwlekaj z konsultacją lekarską. Twój lekarz pierwszego kontaktu zaplanuje odpowiednie kroki, dzięki którym pokonasz chorobę. Aby wzmocnić organizm, w tym wątrobę i drogi żółciowe, rozważ suplementację odpowiednio skomponowanymi preparatami.