Uzależnienie opioidowe u nastolatka

Opioidy to zróżnicowana grupa substancji, obejmująca zarówno związki naturalne, jak i syntetyczne oraz półsyntetyczne, które działają jako agoniści receptorów opioidowych. Endogenne opioidy, produkowane w mózgu, odgrywają kluczową rolę w regulacji aktywności neuroprzekaźnikowej układu opioidowego, a ich główną funkcją jest łagodzenie bólu. Do tych naturalnych substancji należą m.in. endorfiny, enkefaliny oraz dynorfiny. Warto zaznaczyć, że te endogenne związki nie są stosowane w celach medycznych ani do uzyskiwania efektów odurzających.

Uzależnienie od opioidów

Uzależnienie od opioidów to stan, w którym osoba odczuwa silną potrzebę ich zażywania, co prowadzi do zaniedbywania innych aspektów życia. Osoby uzależnione często ignorują negatywne konsekwencje dla swojego zdrowia oraz relacji społecznych. Zażywanie tych substancji wywołuje uczucie euforii i błogości. Opioidy wpływają na układ nerwowy, szczególnie na obszary odpowiedzialne za motywację i system nagrody. W wyniku ich stosowania dochodzi do zwiększonego wydzielania endorfin, co sprawia, że osoby uzależnione nie są w stanie osiągnąć podobnego poziomu szczęścia bez tych substancji, co prowadzi do ich ponownego sięgania po narkotyki. W miarę upływu czasu rozwija się u nich przyzwyczajenie, co skutkuje potrzebą zażycia coraz większych dawek, określaną jako głód opioidowy.

Uzależnienie od opioidów jest złożonym problemem, który wymaga zrozumienia zarówno jego psychicznych, jak i fizycznych aspektów. Leczenie uzależnienia często wiąże się z wyzwaniami, ponieważ detoksykacja może nie wystarczyć, a objawy odstawienne mogą być niezwykle trudne do zniesienia. W związku z tym wiele osób potrzebuje wsparcia w postaci terapii substytucyjnej, aby skutecznie radzić sobie z tym schorzeniem.

Jakie są objawy uzależnienia od opioidów?

Zespół odstawienia opioidów to zestaw dotkliwych objawów, które pojawiają się u osób uzależnionych po zaprzestaniu lub znacznym ograniczeniu przyjmowania tych substancji. Wśród najczęstszych symptomów można wymienić:

• silną chęć sięgnięcia po narkotyk i trudności w kontrolowaniu jego używania;
• rozszerzenie źrenic;
• objawy grypopodobne, takie jak ból mięśni i stawów, dreszcze, nadmierna potliwość, katar;
• świąd skóry;
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego, w tym nudności, wymioty, biegunkę, ból brzucha;
• bezsenność;
• niepokój;
• nagłe zmiany nastroju, często z drażliwością i napadami złości.

Zespół odstawienia opioidów może wystąpić już po kilku do kilkudziesięciu godzin od przyjęcia ostatniej dawki narkotyku. Jego nasilenie zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj opioidu, dawka i czas trwania uzależnienia. Objawy mogą utrzymywać się przez kilka tygodni, a nawet miesięcy, co znacznie utrudnia zerwanie z nałogiem.

W ostatnich latach szczególną uwagę zwraca się na uzależnienie od oksykodonu i fentanylu - opioidów syntetycznych, które ze względu na wysoką aktywność i łatwość wytwarzania stają się coraz poważniejszym problemem zdrowotnym i społecznym.

Skutku nadużywania substancji opioidowych

Wpływ opioidów na organizm jest złożony i objawia się szeregiem symptomów, w tym analgezją (łagodzeniem bólu), uczuciem euforii, a także apatią, nadmierną sennością, zawrotami głowy oraz zaburzeniami pamięci i koncentracji. Długotrwałe stosowanie tych substancji prowadzi do spadku apetytu, spowolnienia oddechu i akcji serca. Osoby przyjmujące opioidy mogą również doświadczać zwiększonej tolerancji na ich działanie, co skutkuje nerwowością, bezsennością oraz lękami nocnymi.

W przypadku nagłego zaprzestania ich stosowania, mogą wystąpić objawy zespołu abstynencyjnego. Przedawkowanie opioidów jest szczególnie niebezpieczne i może prowadzić do zgonu z powodu depresji oddechowej. Objawy przedawkowania obejmują trudności w oddychaniu, spowolnioną akcję serca, sinicę, a także stan śpiączki. Często występują również szpilkowate źrenice, co jest charakterystycznym objawem przedawkowania opioidów.

Jak rozpoznać uzależnienie od opioidów u nastolatka? 

Coraz więcej nastolatków sięga po opioidy, mimo że są to leki dostępne na receptę. Niestety, młode osoby znajdują sposoby na zdobycie tych substancji, co prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych.

Pierwsze oznaki nadużywania opioidów mogą być trudne do zauważenia. Na początku nastolatek może zachowywać się normalnie, a drobne kłamstwa czy złamanie ustalonych zasad, np. późniejszy powrót z imprezy, mogą wydawać się jedynie próbą uzyskania większej samodzielności.

W miarę postępu uzależnienia pojawiają się wyraźniejsze zmiany w zachowaniu. Nastolatek staje się coraz bardziej nerwowy, często ma zły nastrój, a nawet może wykazywać agresję. Widać także spadek wyników w nauce i opuszczanie lekcji. Dziecko unika dawnych przyjaciół, przestaje interesować się swoimi pasjami i więcej czasu spędza poza domem. Kolejnymi objawami są problemy z koncentracją, zaburzenia snu, a w niektórych przypadkach pojawiają się myśli depresyjne czy nawet próby samobójcze.

Szczególnie niebezpieczne jest ryzyko przedawkowania opioidów takich jak fentanyl czy oksykodon. Substancje te wpływają na ośrodek oddechowy w mózgu, a w nadmiernych dawkach mogą powodować depresję oddechową – spowolnienie i spłycenie oddechów, co prowadzi do groźnego niedotlenienia i w skrajnych przypadkach śmierci. Opioidy te mogą także wywoływać zaburzenia rytmu serca, co stanowi dodatkowe zagrożenie dla życia.

Aby potwierdzić podejrzenia związane z zażywaniem substancji psychoaktywnych przez nastolatka, warto wykonać test na narkotyki ze śliny lub moczu. Pamiętaj jednak, że testy te wykrywają jedynie określone substancje, a bardziej szczegółowe badania można przeprowadzić w laboratorium.

Leczenie uzależnienia u nastolatka

Opioidy, takie jak oksykodon i fentanyl, należą do silnie uzależniających substancji, co sprawia, że proces wychodzenia z nałogu jest bardzo trudny. Pierwszym krokiem w leczeniu uzależnienia jest detoksykacja, czyli oczyszczenie organizmu z narkotyków. Detoks ten często odbywa się w specjalistycznych ośrodkach, gdzie pacjenci otrzymują wsparcie medyczne.

W terapii uzależnienia od opioidów często stosuje się naltrekson – lek, który działa poprzez blokowanie receptorów opioidowych, uniemożliwiając substancjom odurzającym wywołanie euforii. Niestety, wiele osób uzależnionych rezygnuje z jego stosowania na własną rękę, co utrudnia proces leczenia.

Kluczowym aspektem terapii jest również psychoterapia. Profesjonalna pomoc psychologów i psychiatrów ma ogromne znaczenie w powrocie do zdrowia i normalnego funkcjonowania. Jednak sukces leczenia w dużej mierze zależy od zaangażowania pacjenta i jego gotowości do wyjścia z nałogu.