Stres oksydacyjny – czym jest?

Bóle głowy, trudności z koncentracją, podatność na infekcje – to mogą być symptomy wskazujące na procesy związane ze stresem oksydacyjnym. Sprawdź, co to jest stres oksydacyjny i z jakimi konsekwencjami się wiąże. Kto jest najbardziej narażony na jego działanie? 

Co to jest stres oksydacyjny?

Brak równowagi pomiędzy natężeniem procesów oksydacyjnych a zdolnością antyoksydacyjną organizmu to inaczej stres oksydacyjny. Jest to więc zaburzenie równowagi między wolnymi rodnikami, a więc reaktywnymi formami tlenu, uszkadzającymi zdrowe komórki, a antyoksydantami, usuwającymi z organizmu nadmiar wolnych rodników.

Dlaczego jednak stres oksydacyjny jest tak niebezpieczny? Zbyt mała ilość przeciwutleniaczy w porównaniu do wolnych rodników negatywnie wpływa na procesy związane z funkcjonowaniem mózgu. Wysoka zawartość wolnych rodników może prowadzić nawet do wystąpienia anomalii w organizmie, które skutkują rozwojem chorób psychicznych, w tym depresji.

Poza tym stres oksydacyjny działa destrukcyjnie również na fizyczność, prowadząc do zawałów serca, miażdżycy, udarów mózgu, choroby wieńcowej. Wolne rodniki wchodzą w reakcje z lipidami i białkami, co przyczynia się do powstawania wielu modyfikacji w naczyniach. Stres oksydacyjny odgrywa istotną rolę w patogenezie licznych schorzeń, m.in. stwardnienia rozsianego zanikowego bocznego, choroby Parkinsona, choroby Alzheimera, stwardnienia rozsianego. Jest też bodźcem do pojawienia się chorób cywilizacyjnych. Stres oksydacyjny przyśpiesza również przebieg wielu chorób, m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).

Objawy stresu oksydacyjnego

Jak zatem można rozpoznać zaburzenia związane ze stresem oksydacyjnym w organizmie? Gdy wolnych rodników jest tak wiele, że organizm nie może się ich pozbyć, pojawiają się objawy stresu oksydacyjnego. Wymienić tu można:

• duże zmęczenie,
• problemy z koncentracją,
• obniżona odporność,
• bóle głowy,
• bóle mięśni,
• problemy z trawieniem,
• zaparcia,
• nierzadko: zmiany skórne, np. w postaci wysypki.

Objawy stresu oksydacyjnego to również szybsze starzenie się, w tym starzenie się skóry i pojawianie się zmarszczek. Co więcej, stres oksydacyjny może być sygnalizowany poprzez gorszą kondycję organizmu i choroby cywilizacyjne oraz przewlekłe, wymienione wcześniej.

Stres oksydacyjny – przyczyny

Zastanawiasz się, co może prowadzić do pojawienia się stresu oksydacyjnego? Wśród czynników, które generują szybsze powstawanie wolnych rodników, z którymi naturalne antyoksydanty nie potrafią sobie poradzić, wymienia się:

• nieodpowiedni sposób odżywiania i dietę bogatą w żywność wysoko przetworzoną, w nasycone kwasy tłuszczowe, smażone i wędzone potrawy;
• sięganie po produkty spleśniałe – jeżeli masz tendencję, np. do odcinania kawałka spleśniałej pomarańczy czy pozbywania się pleśni z kromki chleba i jedzenia artykułu spożywczego teoretycznie oczyszczonego z pleśni, zwiększasz ryzyko szybszego namnażania się wolnych rodników;
• zbyt mały lub zbyt duży wysiłek fizyczny – każda skrajność negatywnie oddziałuje na organizm. Podstawą jest zdrowy ruch, bez niepotrzebnego przeciążania;
• używki – alkohol i papierosy przyśpieszają procesy starzenia się organizmu, co ma bezpośredni związek z powstawaniem wolnych rodników, których organizm nie potrafi na czas przetworzyć;
• zbyt intensywne opalanie – stres oksydacyjny to nierzadko konsekwencja wystawiania się na nadmierne promieniowanie słoneczne;
• oddychanie zanieczyszczonym powietrzem.

Co ciekawe, choć od wielu lat promowane jest korzystanie z sauny, to jednak nagłe zmiany temperatury, np. w przypadku morsów użytkujących saunę, mogą wywołać stres oksydacyjny. Takie spostrzeżenia opisują specjaliści m.in. z Katedry Biologii Medycznej w Bydgoszczy. Zdaniem naukowców korzystanie z sauny może prowadzić do wzrostu stresu oksydacyjnego. Jednak w przypadku osób regularnie użytkujących saunę po około 5 miesiącach ten poziom się normalizuje i organizm nie reaguje już w tak intensywny sposób.

Sposoby na stres oksydacyjny – zacznij się ruszać

Zastanawiasz się, jak radzić sobie ze stresem oksydacyjnym? Istnieją różne sposoby na stres oksydacyjny, którym przyjrzymy się bliżej. Pamiętaj o zdrowej dawce aktywności fizycznej, która powinna być dostosowana do Twoich możliwości fizycznych i kondycji.

Według rekomendacji WHO na 2020 rok zalecana dawka codziennego ruchu dla osób w wieku 18-64 lata to 150-300 minut umiarkowanej aktywności fizycznej w ciągu tygodnia. Z kolei norma dla dzieci powyżej 5 lat i młodzieży to około 60 minut dziennie o umiarkowanej lub intensywnej aktywności aerobowej.

Tego typu wskaźniki uwzględniają potrzeby osób zdrowych, z kolei osoby z niepełnosprawnościami i przewlekle chore, a także powyżej 65 roku życia muszą dostosować ilość aktywności fizycznej do zaleceń lekarskich.

Czas na lepsze posiłki

Wśród sposobów na stres oksydacyjny wymienia się również odpowiednią dietę. Powinna dostarczać antyoksydantów niezbędnych do walki z wolnymi rodnikami. Trzy ważne antyoksydanty to: beta-karoten, witamina E oraz witamina C. Znajdziesz je w szpinaku, sałacie, burakach, papryce, marchwi, borówkach, pomidorach, jagodach. Warto zadbać także o dostarczanie organizmowi cennych antyoksydantów, dostępnych w herbatach ziołowych, świeżych ziołach, olejach roślinnych, orzechach.

Swój sposób odżywiania możesz wzbogacić o suplementy diety dostępne w naszej aptece. Apteka Codzienna to apteka internetowa, gdzie znajdziesz szereg preparatów zawierających m.in. witaminy z grupy B, witaminę C, witaminę A czy witaminę E, które pozwalają na zachowanie organizmu w zdrowiu.

Zdrowie psychiczne podstawą zdrowia ciała

Wszystkie funkcje organizmu są ze sobą powiązane. Dlatego stres oksydacyjny oddziałuje również na zdrowie psychiczne. Z drugiej strony dbając o kondycję zdrowia psychicznego, można zminimalizować poziom stresu oksydacyjnego. Regularny i odpowiednio długi sen prowadzi do obniżenia się hormonu stresu, co przekłada się na lepszą regenerację organizmu i zdrowszy umysł.

W przypadku wystąpienia objawów chorób psychicznych niezwłocznie udaj się do lekarza. Przykładowo w przebiegu zaburzeń afektywnych, np. depresji nawracającej, nierzadko rozpoznaje się intensywne uszkadzanie komórek poprzez stres oksydacyjny.

Unikaj permanentnego stresu, ponieważ jego nadmierna ilość przyczynia się do rozwoju tego, nazywanego stresem oksydacyjnym.

Sposoby radzenia sobie ze stresem

Istotną częścią zdrowia psychicznego, a także walki z wolnymi rodnikami jest umiejętność radzenia sobie ze stresem. Do metod łagodzenia wewnętrznych napięć zaliczyć można: albo działanie zapobiegawcze, albo działanie post factum.

Gdy przykładowo zbliża się ważne wydarzenie w Twoim miejscu pracy albo egzamin na uczelni, zaczynasz odczuwać lekki stres. Hormon stresu zaczyna działać, by zmobilizować Cię do działania. Początkowo taki stan jest dla Ciebie odpowiedni, gorzej, gdy po pewnym czasie zauważysz, że stres stał się permanentną częścią Twojego życia. Wówczas nie należy lekceważyć takich objawów, tylko czym prędzej zacząć działać, wdrażając sposoby radzenia sobie ze stresem. Zacznij od odpowiedniego nastawienia psychicznego do konkretnych wyzwań – czy rzeczywiście, gdy coś się nie uda, skutki będą bardzo negatywnie wpływać na Twoje życie? Co, gdy jednak uda Ci się to, co zamierzałeś? Warto przeanalizować całą sytuację i może się okazać, że nie taki problem straszny jak go malują. Oczywiście, nie należy też bagatelizować swoich trudności i – w razie potrzeby – warto omówić je ze specjalistą.

Wśród klasycznych metod regulujących poziom stresu wymienić można higieniczny styl życia, aktywność fizyczną, dbanie o zdrowe posiłki. Natomiast, gdy stres pojawi się nagle, możesz wypróbować metodę polegającą na spokojnym oddychaniu, regulowaniu oddechu czy liczeniu do dziesięciu. Świetnie działa również medytacja na stres, a także systematyczna realizacja swoich obowiązków i dobre planowanie i zarządzanie czasem. Gdy wiesz, że działasz na czas, poziom stresu spada. Dlatego np. naukę do egzaminu warto zacząć z dużym wyprzedzeniem.

Leki na stres – kiedy przyjmować?

Choć samo sformułowanie „stres” kojarzy się nam z reakcją mobilizującą cały organizm, przypomnijmy, że stres oksydacyjny to proces zachodzący na poziomie komórkowym. Natomiast klasyczny stres to odpowiedź organizmu na wydarzenia, które obciążają nas psychicznie czy też przekraczają nasze możliwości radzenia sobie.

Bardzo ważne jest wypracowanie sobie odpowiedniego, konstruktywnego sposobu rozwiązywania problemów, by unikać tego tradycyjnego stresu, przekładającego się w dalszej perspektywie również na wystąpienie stresu oksydacyjnego. Czasem jednak metody zachowawcze, np. sport, medytacja, słuchanie muzyki, nie przynoszą rezultatów i niezbędne stają się leki na stres. Zanim jednak sięgniesz po tego rodzaju środki, najlepiej przetestować suplementy diety, które wspierają ogólne wyciszenie i regulują pracę układu nerwowego.

Leki na stres należy przyjmować, gdy tak nakaże lekarz. Z kolei chcąc wesprzeć organizm w walce z wolnymi rodnikami, warto przyjmować tabletki na stres oksydacyjny, które będą dostarczać przeciwutleniaczy spowalniających procesy starzenia się organizmu, w tym także skóry. Nasza apteka internetowa to miejsce, gdzie zakupisz wiele wartościowych suplementów diety wspomagających zwalczanie utleniaczy.

Wiedza dotycząca tego, jak radzić sobie ze stresem oksydacyjnym, jest niezbędna nie tylko do tego, by utrzymać dobrą kondycję psychofizyczną, ale ma znaczenie również w perspektywie długofalowej. Pozwala na długie zachowanie zdrowia i zapobiega skutkom przedwczesnego starzenia się. Dlatego warto już od młodości dbać o wiele aspektów swojego funkcjonowania, m.in. ważna jest dbałość o zdrowie psychiczne i fizyczne, regularny sen, właściwe odżywianie, rezygnacja z używek.