Pamięć i koncentracja

Prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego przekłada się na dobrze działającą pamięć oraz świetną koncentrację. Te dwa komponenty są bardzo istotne w naszym codziennym życiu, zwłaszcza gdy przed nami wiele wyzwań, np. związanych z przyswajaniem nowych wiadomości na studiach albo w pracy. Odpowiednio pracująca pamięć to również gwarancja, że nie zapomnimy o ważnych rzeczach w naszym życiu codziennym, np. o terminach wizyt u lekarza czy wydarzeniach rodzinnych. Apteka Codzienna to miejsce, gdzie zakupisz różne suplementy i leki na pamięć i koncentrację oraz dowiesz się, jak dbać o swoje zdrowie psychiczne.

Pamięć – czym jest?

Pamięć określana jest jako zdolność do magazynowania oraz odtwarzania zebranych informacji. Organizm magazynuje ją w szarych komórkach kory mózgowej. Pamięć ma postać cząsteczek białkowych określanych engramami. Informacje trafiają do ośrodkowego układu nerwowego, co wywołuje wiele reakcji efektorowych. Ośrodkowy układ nerwowy aktywuje nawet bardzo odległe neurony. Część informacji, które okazują się zbędne, jest wygaszana albo wydalana przez systemy neuronów. Stanem, w trakcie którego dochodzi do oczyszczania mózgu, jest według wielu badaczy sen.

Najważniejsze znaczenie dla pamięci mają dwa płaty w mózgu:

• skroniowy – odpowiedzialny za pamięć długotrwałą, a także organizację i magazynowanie informacji. To tu zlokalizowany jest hipokamp powiązany z całym układem limbicznym, z którym związane są funkcje reagowania i czucia;
• czołowy – odpowiada za pamięć krótkotrwałą i przetwarzanie informacji.

Dlatego, gdy pamięć nie działa, jak powinna, może mieć to związek z uszkodzeniem któregoś z wymienionych płatów. Jednocześnie trzeba mieć świadomość, że udział w powstawaniu i gromadzeniu pamięci mają też inne części mózgu, w tym m.in. komórki glejowe. Jednak ich rola nie została dotychczas precyzyjnie opisana.

Etapy tworzenia się pamięci

W kształtowaniu się pamięci wyróżnia się kilka etapów. W każdej fazie dochodzi do innych procesów, których zwieńczeniem jest pamięć. Jak tworzy się pamięć? Oto najważniejsze kroki:

• zapamiętanie informacji,
• gromadzenie informacji w neuronach, które są odpowiedzialne za magazynowanie,
• odszukanie informacji i wydobycie ich z magazynu, w sytuacjach, które tego wymagają,
• odpowiednie rozpoznanie rodzajów wydobytych danych.

Patrząc w ten sposób na pamięć, można porównać jej działanie do komputera, w którym można wyszukiwać zgromadzone wcześniej informacje. Warto wspomnieć, że tym, co odróżnia naszą pamięć od tej komputerowej, jest fakt, że nie wszystko, co zostanie zapamiętane, pozostanie w naszym umyśle na zawsze. Bardzo istotny jest tu podział zaproponowany przez Williama Jamesa, twórcy amerykańskiej szkoły psychologii, na dwa rodzaje pamięci:

• krótkotrwałą, inaczej świeżą – to inaczej umiejętność zapamiętywania tego, co jest aktualnie odbierane przez zmysły. Pamięć krótkotrwałą nazywamy również pamięcią roboczą, ponieważ jest nietrwała. Pod wpływem silnych bodźców albo zaburzeń w przebiegu różnych chorobach ulega zniekształceniu. W jaki sposób powstaje pamięć krótkotrwała? Podstawowe znaczenie w tym procesie mają impulsy elektryczne, które są przewodzone przez nerwy i zamieniane na neuroprzekaźniki. Te ostatnie przekazują impulsy kolejnemu neuronowi. Pamięć krótkotrwała pozwala na uczenie się oraz przyswajanie nowych informacji. Jest też istotna do przetwarzania danych i powstawania pamięci długotrwałej;
• długotrwałą – ten typ pamięci ma swoje źródło w procesie przetworzenia pamięci krótkotrwałej w hipokampie. Jest ona zakodowana w różnych ośrodkach korowych płata czołowego oraz skroniowego, a także ciemieniowego i potylicznego. Płat potyliczny odpowiada za pamięć wzrokową, ciemieniowy – za czuciową, natomiast płat skroniowy – za pamięć słuchową. Co ciekawe, ten rodzaj pamięci wykazuje większą odporność na zaburzenia niż pamięć krótkotrwała. Można wyróżnić dwa podtypy pamięci długotrwałej. Pierwsza z nich to deklaratywna dzieląca się na pamięć semantyczną, czyli dotyczącą słów i nazw oraz pamięć epizodyczną, która magazynuje wydarzenia. Drugi rodzaj to pamięć proceduralna, czyli pamięć świadoma dotycząca świadomie realizowanych czynności. Odpowiada za zdolność do planowania wraz z rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji.

Problemy z pamięcią – czym są wywołane?

Problemy z pamięcią zazwyczaj kojarzą nam się z dolegliwościami charakterystycznymi dla osób starszych. Tymczasem tego typu symptomy występują również u ludzi młodych i w średnim wieku. Powody takiego stanu rzeczy mogą być błahe i na przykład związane z ogólnym przemęczeniem i niedostateczną ilością snu, ale nierzadko wynikają z wielu poważnych chorób. Dlatego tak ważne jest dbanie o odpowiednią diagnostykę i korzystanie z pomocy lekarskiej, gdy tylko zauważymy problem.

Wśród kłopotów z pamięcią wymienia się różne dolegliwości. Utrata pamięci to inaczej amnezja. W tym zakresie można wyróżnić ostrą amnezję, która zazwyczaj z czasem przemija, a także amnezję postępującą stopniowo, która występuje zazwyczaj w chorobach zwyrodnieniowych układu nerwowego.

Ubytki wyższych czynności nerwowych prowadzą do otępienia. Utrata pamięci lub jej istotne zmniejszenie się to nie jedyny objaw tej dolegliwości. Opisywany tu zespół wywołuje także zmiany intelektu, a także zmiany w zachowaniu chorych. Na pierwszym etapie tego schorzenia, pojawiają się łagodne zaburzenia funkcji poznawczych, z czasem problem postępuje.

Czym jest koncentracja?

Drugim równie ważnym elementem działania umysłu jest koncentracja. To umiejętność skupienia się i ześrodkowania uwagi na określoną myśl, przedmiot, wydarzenie, sytuację albo zjawisko. Bardzo istotnym komponentem koncentracji jest również umiejętność utrzymania jej w czasie. Co istotne, koncentracja następuje zazwyczaj pod wpływem świadomego działania człowieka. Dzieje się tak, gdy konkretna osoba w danej chwili chce na przykład rozwiązać problem albo wykonać w odpowiedni sposób powierzoną pracę czy też zrozumieć określone zagadnienie. W takich sytuacjach świadomie kieruje oraz intensyfikuje uwagę na jakiś określony przedmiot. Co ciekawe, nierzadko koncentracja może nastąpić samoistnie bez uświadomionej woli człowieka.

Problemy z koncentracją mogą mieć związek z ogólnym przemęczeniem i stresem, a także niedoborem różnych składników odżywczych. Dlatego tak ważne jest odżywienie i wsparcie układu nerwowego witaminami i minerałami, np. zawartymi w suplementach diety.

Jak wspierać pamięć i koncentrację?

W całym procesie gromadzenia i przetwarzania informacji bierze udział ośrodkowy układ nerwowy. Dlatego chcąc wesprzeć pamięć, trzeba przede wszystkim podejmować działania wpływające korzystnie na ten system. Jak to robić? Jak wspierać układ nerwowy?

Przede wszystkim pamiętaj o tym, by się wysypiać. Odpowiednia ilość snu jest niezbędna do tego, by działać efektywnie i nie zapominać o wielu kwestiach. Zdrowa i zbilansowana dieta, a także regularna aktywność fizyczna to kolejne istotne elementy lepszej pamięci i koncentracji.

Pomocne okażą się też ćwiczenia pamięci. Gimnastykowanie umysłu sprawia, że z czasem łatwiej jest przyswoić sobie więcej informacji w krótszym czasie. Pamiętaj również o tym, by dbać o swoje dobre samopoczucie. Pogorszenie pamięci i koncentracji może mieć związek właśnie z gorszym nastrojem czy też stresem albo lękiem. Dbaj więc o swoją higienę psychiczną i unikaj bodźców, które mogą wywołać u ciebie tego typu reakcje. Zwiększenie koncentracji i polepszenie pamięci wymaga systematycznych działań.

Istnieje wiele domowych sposobów na to, by chwilowo poprawić koncentrację. Niektórzy przypisują działania zmierzające do poprawy skupienia na przykład muzyce, kofeinie, a także aromaterapii. Okazuje się, że niektóre zioła, w tym mięta czy rozmaryn, mogą poprawiać pracę mózgu, właśnie dlatego, że polepszają nastrój i wzbudzają pozytywne emocje.

Co na pamięć i koncentrację?

Oprócz przedstawionych powyżej domowych sposobów na pamięć i koncentrację tym, co na koncentrację oraz wsparcie pamięci warto stosować, są również odpowiednie preparaty. Suplementy na pamięć i koncentrację zawierają w swoim składzie substancje, które korzystnie oddziałują na układ nerwowy. Jakich składników szukać w tego typu środkach? Dobrze, by taki suplement diety zawierał:

• koenzym Q10,
• żeń szeń,
• magnez,
• witaminy z grupy B,
• kwasy omega-3.

Wiele wartościowych preparatów na wsparcie funkcji umysłowych zawiera w swoim składzie także: lecytynę, kwasy dha oraz wyciągi z miłorzębu japońskiego.

Jeżeli jednak zauważysz, że wymienione sposoby na pamięć i koncentrację nie działają, a z czasem te funkcje w istotny sposób ulegają u Ciebie pogorszeniu, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Pamiętaj, że problemy z pamięcią i koncentracją mogą mieć związek z chorobami neurodegeneracyjnymi. Szybkie wykrycie może w istotny sposób spowolnić postęp choroby, dlatego gdy podejrzewasz u siebie lub u swoich bliskich niepokojące schorzenia, koniecznie skonsultuj je ze specjalistą.

Lepsza pamięć i koncentracja to nie tylko marzenie studentów, którzy przygotowują się do zdawania egzaminów na studiach, ale też praktycznie każdej osoby, której zależy na codziennych sukcesach i pełnym przeżywaniu swojego życia.