Bradykardia, czyli wolne bicie serca - przyczyny, objawy i leczenie

Czy wolna czynność serca zawsze stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia i życia? Jakie objawy powinny nas zaniepokoić? Kiedy bradykardia wymaga leczenia? Zaburzenia rytmu serca mogą objawiać się na różne sposoby. Serce może pracować zarówno zbyt szybko jak i i zbyt wolno. W tym drugim przypadku, mamy do czynienia z objawami bradykardii. Czy zawsze wolne bicie serca może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla naszego zdrowia? Eksperci przekonują, że każde niepokojące objawy, powinniśmy skonsultować z lekarzem.

Co to jest bradykardia?

Prawidłowa praca serca mieści się w granicach od 60 do 100 uderzeń na minutę. Bradykardia to stan, w którym częstotliwość rytmu serca utrzymuje się poniżej 60 uderzeń. Przyczyny wolnego rytmu pracy serca mogą być różne, aczkolwiek najczęściej ten rodzaj arytmii wywołuje intensywny wysiłek fizyczny. Wolna akcja serca nie zawsze jest objawem choroby. Mamy wówczas do czynienia z bradykardią fizjologiczną, charakterystyczną dla sportowców oraz młodych osób. W sytuacji gdy zbyt wolna praca serca powoduje niedotlenienie organizmu, mówimy o bradykardii patologicznej. Stan taki wymaga konsultacji medycznej w celu uzyskania diagnozy oraz zaplanowania leczenia adekwatnego do przyczyny powodującej wolny rytm serca.

Jakie są główne przyczyny bradykardii - powolnego bicia serca?

Przyczyny bradykardii jak już wcześniej wspomniano, mogą być różne. Wśród najczęstszych wymienia się:

• dysfunkcję węzła zatokowego (bradykardia zatokowa),
• hipotermia (spadek temperatury ciała człowieka poniżej 35 stopni),
• wzmożone napięcie nerwu błędnego,
• zaburzenia elektrolitowe, szczególnie hiperkaliemia, czyli zbyt wysoka zawartość potasu w organizmie.

Warto wiedzieć: Hipokaliemia jest z kolei przyczyną przyspieszonej akcji serca - tachykardii.

• niewydolność serca,
• choroba węzła zatokowego i bloki serca,
• nadmierny wysiłek fizyczny,
• nadciśnienie tętnicze,
• stres,
• choroba niedokrwienna serca,
• nieprawidłowa terapia lekami, m.in. stosowanymi w leczeniu arytmii serca.

Ważne! Pamiętaj, aby zawsze konsultować przyjmowane leki z lekarzem lub farmaceutom. Unikniesz wtedy niepotrzebnych interakcji lekowych i w pełni zadbasz o stan swojego zdrowia.

Wśród przyczyn możemy wyróżnić ponadto niedoczynność tarczycy oraz hipoglikemię. Może ona również towarzyszyć pacjentom po zawale serca, ale ma wtedy zwykle charakter przejściowy. Wolną czynność serca może też wywołać alkohol, szczególnie w nadmiernej ilości, a także inne używki.

Jakie objawy bradykardii powinny nas zaniepokoić?

W zależności od nasilenia zaburzeń rytmu serca, objawy bradykardii mogą być mniej lub bardziej dokuczliwe. Pacjenci, u których obniżone tempo pracy serca występuje przewlekle, zwykle odczuwają te objawy łagodniej niż osoby z okresowo występującą bradykardią. Schorzenia towarzyszące, a w szczególności choroby serca, również mają wpływ na nasilenie oznak bradykardii.

W przebiegu bradykardii serce pracuje wolnej, w związku z czym dochodzi do częściowego niedotlenienia organizmu, co daje następujące objawy:

• zawroty głowy,
• osłabienie,
• obniżona tolerancja wysiłku,
• zaburzenia pamięci, uwagi, koncentracji,
• duszności,
• omdlenia.

W skrajnych przypadkach bradykardii może dojść do asystolii, czyli do stanu, w którym częstość akcji serca w zasadzie zanika. Zjawisko to jest sytuacją bezpośrednio zagrażającą życiu i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej, mającej na celu przywrócenie prawidłowego rytmu serca.

Nieprawidłowa akcja serca w nerwicy? Jak rozróżnić chorobę serca od nerwicy lękowej?

Nerwica lękowa zalicza się do chorób psychicznych ale oprócz objawów psychotycznych może dawać również symptomy somatyczne. Zwykle są to nieprzyjemne kłucia serca mogące utrzymywać się nawet do kilku godzin. Niekiedy możemy pomylić je z objawami chorób serca. W celu uzyskania diagnozy powinniśmy skonsultować się z lekarzem. Tylko on, po przeprowadzeniu odpowiednich badań, udzieli nam informacji stanowiących podstawę do zaplanowania leczenia właściwej jednostki chorobowej.

Diagnostyka wolnego rytmu serca

Pierwszym krokiem, który należy uczynić w sytuacji, w której odczujemy uprzednio wymienione objawy jest zmierzenie naszego pulsu. Najlepszym do tego aparatem będzie oczywiście odpowiedni ciśnieniomierz, który oprócz tętna zmierzyć również nasze ciśnienie. W sytuacji gdy nie mamy takiego aparatu, możemy sami dokonać pomiaru mierząc puls na tętnicy szyjnej lub na nadgarstku.

Jakie powinny być nasze dalsze kroki gdy czynność serca okaże się być nieprawidłowa?

Po samobadaniu naszym kolejnym krokiem powinna być wizyta u lekarza. Specjalista w sposób rzetelny i wiarygodny oceni rytm pracy serca. W celu uzyskania diagnozy lekarz wykona podstawowe badanie serca - EKG. U pacjentów z przewlekle występującą bradykardią zwykle to badanie może potwierdzić diagnozę.

Zachęcamy do obejrzenia krótkiego filmu przedstawiającego przebieg takiego badania:

https://www.youtube.com/watch?v=F5A8WFdZ3lY

U chorych z okresowo występującą bradykardią koniecznie jest założenie Holtera EKG. Bardzo ważne jest zdyscyplinowanie się w trakcie trwania takiego badania, gdyż każde zakłócenie może zaburzyć jego wynik.

Warto wiedzieć! Badanie metodą Holtera trwa 24h, podczas których cała praca naszego serca jest monitorowana i rejestrowana w specjalnym rejestratorze. Pacjent, w trakcie badania może normalnie funkcjonować jednak powinien unikać sprzętów elektronicznych, które mogą zafałszować wynik stanu pracy serca t.j. telefon, radio, laptop itp.

W sytuacji, gdy powyższe badania są niewystarczające do ustalania aktywności serca, lekarz może zdecydować się na zamontowanie u pacjenta podskórnego rejestratora, który miesiącami monitoruje pracę serca.

Jakie znamy skuteczne metody leczenia bradykardii?

Pacjent, który podejrzewa wystąpienie u siebie zaburzenia rytmu serca powinien niezwłocznie udać się do lekarza.

Bradykardia to poważna choroba, która może wywołać szereg nieprawidłowości, zarówno w układzie sercowo-naczyniowym, jak i całym organizmie.

Na czym polega leczenie bradykardii?

Leczenie zaburzeń rytmu może odbywać się zarówno poprzez farmakoterapię jak i za pomocą stymulacji pracy serca. Leczenie farmakologiczne stosuje się zwykle tylko doraźnie. Wśród farmaceutyków wymieniamy:

• atropinę,
• dopaminę,
• adrenalinę oraz teofilinę.

Niekiedy w leczeniu bradykardii stosuje się glukagon. Podajemy go gdy wolna akcja serca spowodowana jest przedawkowaniem betablokerów lub antagonistów wapnia tj. leków stosowanych w leczeniu chorób serca.

W przypadku bradykardii rytm serca jest spowolniony, dlatego podstawową metodą leczenia tego schorzenia jest zastosowanie elektrod przyczepianych na skórę, stymulujących serce do prawidłowej pracy. Niekiedy koniecznie jest zastosowanie inwazyjnej metody tj. wszczepienie stymulatora serca. Elektrody wprowadzane są do jam serca poprzez naczynia żylne. Pacjent z wszczepionym rozrusznikiem serca musi być pod stałą opieką kardiologiczną.

Ciekawostka: Istnieje nowa, bardzo bezpieczna metoda leczenia bradykardii. Polega ona na zastosowaniu bezelektrodowych stymulatorów pracy serca, które ze względu na niewielkie rozmiary mogą być umieszczona bezpośrednio w sercu.

Rozwój medycyny pozwala na skuteczne leczenie bradykardii, w sytuacji gdy zostaje ona odpowiednio wcześnie zdiagnozowana.

Co możemy zrobić w sytuacji zaobserwowania u siebie objawów bradykardii zatokowej?

Zaburzenia pracy serca dające dokuczliwe objawy zawsze powinny być dla nas sygnałem do konsultacji kardiologicznej. Wszelkie udzielane w tym artykule informacje stanowią jedynie informację poglądową. Nie powinniśmy lekceważyć sytuacji stanowiących zagrożenie dla naszego życia i zdrowia.

Pamiętaj! Każdy stan naszego zdrowia odbiegający od normy jest dla nas impulsem do dalszej konsultacji medycznej w celu uzyskania diagnozy, ustalenia przyczyny oraz wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Kiedy bradykardia zatokowa jest niebezpieczna? Czy zawsze powolna praca serca wymaga leczenia?

Jak już wcześniej wspomniano powolny rytm pracy serca nie zawsze świadczy o chorobie. Jeżeli pacjent nie zgłasza żadnych objawów i sytuacja taka nie wywołuje u niego żadnych powikłań to wówczas mamy do czynienia ze stanem fizjologicznym. Oznacza to tyle, że serce pracuje równomiernie do potrzeb naszego organizmu. Możemy zaobserwować to zjawisko szczególnie u sportowców i młodych osób. Niekiedy możemy zarejestrować u nich rytm serca poniżej 30 uderzeń na minutę.

Niemniej jednak gwałtowny spadek częstotliwości rytmu serca może prowadzić do omdlenia, które w szczególności u osób w podeszłym wieku jest bardzo niebezpieczne. Może ono bowiem zakończyć się urazem głowy, złamaniem kończyny itp. Długotrwałe niedotlenie organizmu związane z niskim tętnem, może ponadto prowadzić do poważnych konsekwencji. Wśród nich możemy wymienić m.in. udar mózgu, zator obwodowy, zatrzymanie krążenia.

Powtarzające się zaburzenia rytmu serca mogą być wskazaniem do wdrożenia odpowiedniego leczenia. O tym jednak decyduje lekarz, z którym w takiej sytuacji powinniśmy się skonsultować.

Drogi czytelniku! Nie diagnozuj się sam! Pozwól na to właściwym specjalistą. Wszelkie udzielane informacje stanowią tylko informacje poglądowe. Najbardziej wiarygodnym źródłem wiedzy na temat Twojego stanu zdrowia jest Twój lekarz.

Uderzenia serca przy bradykardii

Za prawidłową pracę serca odpowiada węzeł zatokowo-przedsionkowy (zwany też węzłem zatokowym) znajdujący się w ścianie prawego przedsionka serca. Przyczyn rytmu serca poniżej normy upatrujemy w czynnikach powodujących zaburzenie pracy węzła zatokowego. W bradykardii wyładowania węzła są rzadkie, przez co serce pracuje wolniej. Zwykle mówimy już o niej gdy, częstotliwość rytmu serca utrzymuje się na poziomie mniejszym niż 60 uderzeń. W sytuacji gdy serce przestaje wytwarzać impulsy, dochodzi do zatrzymania krążenia - asystolii. Aby tego uniknąć powinniśmy dążyć do podniesienia naszego tętna.

W jaki sposób bezpiecznie podnieść puls i przywrócić prawidłowe bicie serca?

Najszybszym sposobem na podniesienie tętna jest prawidłowa aktywność fizyczna. Nie może to być nadmierny wysiłek, gdyż nasz organizm mógłby zostać jeszcze bardziej narażony na niedotlenienie. Właściwą aktywnością będzie spacer szczególnie po nachylonym terenie i w miarowym tempie. Bardzo ważne jest również wypracowanie odporności na stres. Warto uruchomić wtedy spokojną, relaksującą muzykę czy też poczytać ciekawą książkę. Pamiętajmy również o piciu dużej ilości wody. Przyjmuje się, że zdrowy dorosły człowiek powinien przyjmować od 1,5 do 2 litrów czystej wody dziennie. W niektórych przypadkach (wysiłek, upał) wskazane jest spożycie nawet do 4 litrów wody dziennie.

Pacjenci z przewlekłą bradykardią zatokową powinni popracować nad swoim stylem życia. Warto zrezygnować z używek (papierosy, alkohol), wprowadzić do swojej diety warzywa i owoce oraz dbać o prawidłową kaloryczność przyjmowanych posiłków.

Jeżeli zaburzenia częstotliwość rytmu serca spowodowane są chorobami towarzyszącymi, należy pamiętać o prawidłowym leczeniu zgodnie z zaleceniami lekarza.