Witamina C – sposobem na wzmocnienie odporności

Witaminy i minerały to bardzo istotny element zdrowia. Wśród wielu tego typu substancji duże znaczenie odgrywa witamina C, którą tradycyjnie wykorzystujemy w celu budowania naturalnej odporności organizmu. Poza tym zaleca się ją również jako profilaktykę przeciwstarzeniową. Zobacz, kiedy warto po nią sięgnąć i jak wpływa na organizm. Jakie są jej zalecane dawki? Z czym wiąże się jej przedawkowanie? Poznaj działanie witaminy C. Sprawdź, czy witamina C w ciąży jest ważna dla rozwoju płodu.

Witamina C – dlaczego jest ważna dla organizmu?

Jedną z najbardziej znanych witamin jest witamina C, nazywana też kwasem L-askorbinowym. Skutki związane z jej niedoborem opisał już w starożytności Hipokrates. Jednak substancja została wyizolowana dopiero w 1928 roku przez węgierskiego biochemika Alberta Szenta-Györgyia. Witamina C wielu z nas kojarzy się przede wszystkim z owocami cytrusowymi, np. cytryną czy pomarańczą. Tymczasem, naukowiec wyodrębnił ją z papryki. Otrzymał za to Nagrodę Nobla.

Historia badań nad witaminą C zaczyna się nie w latach 20. XX wieku, ale nieco wcześniej, bo w 1747 roku. Wtedy to szkocki lekarz James Lind odkrył, że sok z cytryny i limonki zapobiega występowaniu szkorbutu u żeglarzy. Brytyjska Królewska Marynarka Wojenna wprowadziła nowe zalecenia dietetyczne dla swoich marynarzy, których odtąd niektórzy prześmiewczo określali „limeciarzami”. Dyrektywa uchroniła ich jednak przed szkorbutem i towarzyszącymi mu objawami niedoboru witaminy C: wypadaniem zębów, bólami mięśniowymi, krwawieniem z dziąseł, trudno gojącymi się ranami.

Zwykle działanie witaminy C doceniamy, gdy borykamy się z objawami obniżonej odporności. Doskwierający nam katar i przeziębienie sprawiają, że zaczynamy przyjmować różne witaminy i minerały, w tym witaminę C. Jednak substancja ta odgrywa zdecydowanie więcej ról w organizmie niż tylko leczenie wskazanych tu symptomów. Poza tym trzeba pamiętać o tym, że witamina C nie skraca czasu przeziębienia, ale jest środkiem zmniejszającym nasilenie objawów w tej grupie pacjentów, która na długo przed wystąpieniem choroby ją suplementowała. Witamina C przyjmowana dopiero momencie pojawienia się objawów chorobowych nie przyczynia się w żaden sposób do pokonania infekcji.

Witamina C jest konieczna do prawidłowej pracy całego organizmu. Wpływa na wiele jego funkcji. Na co pomaga witamina C? Substancja:

• wspomaga pracę układu odpornościowego,
• ma znaczenie w gojeniu się ran,
• spowalnia proces starzenia się skóry,
• chroni przed nadmiarem wolnych rodników,
• zmniejsza ryzyko miażdżycy,
• ogranicza ryzyko udaru mózgu,
• może zapobiec rozwojowi nowotworów – dieta bogata w pokarmy z dużą zawartością witaminy C zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory m.in. płuc, prostaty, odbytu, piersi, okrężnicy, nawet o 30-40%,
• uszczelnia naczynia krwionośne.

Kwas L-askorbinowy bierze też udział w wielu procesach regulacji poziomu glukozy we krwi. Ma również znaczenie w obniżaniu poziomu tzw. złego cholesterolu i podnoszeniu poziomu tzw. dobrego cholesterolu.

Zapotrzebowanie i dawkowanie witaminy C

Witamina C to profilaktyka przeziębień i nie tylko. Jej przyjmowanie to sposób na to, by zachować zdrowie na dłużej. Substancja ta jest bardzo potrzebna do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, dlatego należy dostarczać ją w pokarmach, a gdy to będzie niewystarczające – w formie preparatów aptecznych. Zalecane dzienne spożycie tej witaminy to:

• 40-50 mg u dzieci,
• 75 mg u kobiet,
• 90 mg u mężczyzn.

Osobną grupę stanowią palacze, którzy powinni dbać o to, by przyjmować dziennie o 30 mg więcej tej witaminy, niż wskazuje na to norma określona dla ich płci. Na dawkowanie witaminy C powinny zwrócić uwagę również kobiety ciężarne. Ma to znaczenie nie tylko dla ich samopoczucia, ale też dla zdrowia rozwijającego się płodu. Znacznie więcej witaminy C potrzebują również osoby:

• żyjące w permanentnym stresie;
• uzależnione od alkoholu;
• z nadciśnieniem;
• z cukrzycą.

Zapotrzebowanie można przedstawić też w inny sposób. Wynosi ono:

• u dorosłych – 1 mg/1 kg masy ciała,
• u niemowląt i dzieci – 2 mg/1 kg masy ciała.
• u kobiet ciężarnych oraz podczas karmienia piersią – 1,5 mg/1 kg masy ciała.

Witamina C w ciąży – dlaczego jest tak ważna?

Odpowiednia ilość witamin i minerałów w organizmie kobiety ciężarnej to warunek tego, by płód rozwijał się prawidłowo. Zwykle w tym kontekście podkreśla się rolę witaminy D3 i kwasu foliowego. Tymczasem istotną rolę pełni też witamina C w ciąży, choć według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego nie ma uzasadnienia, by nakazywać ciężarnej jej przyjmowanie w formie preparatów przez całą ciążę. Zwykle raczej poleca się ją w stanach niedoborów. Stosuje się ją zazwyczaj, gdy dieta ciężarnej jest uboga w różnorodne posiłki, a także w przypadku kobiet z cukrzycą.

Na co pomaga witamina C w ciąży? Witamina C chroni przed stresem oksydacyjnym w organizmie, który może:

• doprowadzić do stanu przedrzucawkowego,
• zwiększać ryzyko poronienia,
• utrudniać implantację łożyska.

Co ciekawe, badania, jakie przeprowadził zespół pod kierownictwem Juhla, wskazują na to, że zawartość witaminy C w organizmie kobiet ciężarnych z cukrzycą typu 1 była niższa niż u kobiet bez tej choroby.

Ponadto badacze zauważyli związek pomiędzy ilością witaminy C w organizmie przyszłej matki a masą urodzeniową dziecka i oceną w skali Apgar. Niższy poziom witaminy C u ciężarnej to większe ryzyko powikłań w ciąży.

Na co pomaga witamina C? Poznaj jej źródła

O tym, że witamina C jest nam potrzebna, nie trzeba nikogo przekonywać. Warto również poznać jej źródła. Witaminę C można spotkać w formie naturalnej i syntetycznej. Jej naturalne źródła to owoce i warzywa. Na kontynencie europejskim najbogatszym, naturalnym zasobem witaminy C jest owoc dzikiej róży. W 100 g znajduje się od 6,8-12 g witaminy C. Inne produkty, które warto przyjmować, by dostarczyć witaminę C to m.in.:

• czerwona porzeczka,
• czarna porzeczka,
• truskawka,
• pomidory,
• brokuły,
• owoce cytrusowe, np. pomarańcze, cytryny,
• rzeżucha.

Pamiętaj, że wpływ na zawartość witaminy C w naturalnych produktach ma wiele czynników. W tym:

• pora roku,
• obróbka termiczna – suszenie, szybkie rozmrażanie i odgrzewanie przyśpieszają jej rozkład.

Jeżeli dieta nie dostarcza wystarczającej ilości witaminy C, można sięgnąć po specjalne preparaty zawierające ten składnik. Apteka Codzienna to apteka internetowa, gdzie zakupisz m.in.:

• witaminę C w tabletkach musujących – wygodna forma witaminy do wypicia;
• witaminę C + rutynę – obie substancje wzajemnie wzmacniają swoje działanie;
• tabletki z witaminą C o kontrolowanym wchłanianiu – dzięki odpowiedniej formie rozkładu w organizmie witamina wchłania się w większej ilości.

W ostatnim czasie dużą popularnością cieszy się witamina C liposomalna. Taka witamina C przedostaje się do organizmu dzięki specjalnym nośnikom, czyli liposomom. Ich specyficzna budowa, tj. pęcherzyk otoczony podwójną warstwą zabezpieczającą, sprawia, że taka witamina C jest łatwiej przyswajalna niż jej klasyczna wersja.

Niedobór witaminy C – jak rozpoznać?

Niedobór witaminy C zwykle kojarzony jest ze szkorbutem, czyli chorobą, która niegdyś dotykała niedożywionych marynarzy na statkach. Dziś ta dolegliwość jest rzadkością. Nie znaczy to jednak, że nie ma pacjentów z deficytem tego składnika. Z czym wiąże się niedobór witaminy C? Oto kilka skutków:

• problemy skórne – ból, swędzenie, stany zapalne skóry mogą mieć związek z niedoborem witaminy C. Deficyt witaminy C to także gorsze gojenie się ran i szybsze powstawanie zmarszczek;
• ból mięśni i stawów;
• częstsze występowanie siniaków;
• choroby układu sercowo-naczyniowego – przyjmowanie zwiększonej ilości warzyw i owoców zmniejsza ryzyko miażdżycy. Witamina C to antyoksydant, który wykazuje działanie przeciwzapalne i pozbywa się wolnych rodników. Tym samym, jej przyjmowanie może zmniejszyć ryzyko miażdżycy, jednej z głównych przyczyn zawału serca. Jednocześnie, należy podkreślić, że samo przyjmowanie witaminy C, nie uchroni przed zawałem serca. Pozwoli jednak wyeliminować jeden z czynników zwiększających ryzyko tego problemu;
• choroby neurologiczne – witamina C bierze udział w dojrzewaniu i funkcjonowaniu neuronów. Dostrzega się obecnie związek pomiędzy niedoborem tej witaminy a szybkością rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, np. Alzheimera czy Parkinsona;
• choroby metaboliczne – cukrzyca typu 2, otyłość mogą mieć związek z niedoborem tej witaminy;
• częste infekcje górnych dróg oddechowych – osoby, które regularnie przyjmują profilaktycznie witaminę C, mogą liczyć na mniejsze nasilenie przeziębienia. Natomiast badania przeprowadzone przez Hemila na 11306 uczestnikach wykazały brak wpływu suplementacji witaminy C na rzadsze występowanie tej dolegliwości;
• rozpulchnione, krwawiące dziąsła.

Powyższe dolegliwości są tym, na co witamina C zwykle działa i niweluje te problemy.

Przedawkowanie witaminy C – czym się charakteryzuje?

Przyjmowanie witaminy C jest istotne w sytuacjach jej niedoboru. Należy jednak pamiętać o tym, jakie znaczenie ma właściwe dawkowanie witaminy C. Nadmiar tej substancji w organizmie jest równie niepożądany.

Jak objawia się przedawkowanie witaminy C? Oto kilka symptomów, które mogą wskazywać, że w naszym organizmie jest za dużo tej substancji:

• zaburzenia układu pokarmowego – częste biegunki, nudności,
• wysypka skórna przypominająca pokrzywkę,
• bóle głowy.

Do przedawkowania witaminy C może dojść w przypadku, gdy dziennie spożywamy ją w dużych dawkach, minimum 2 g na dzień. Zwykle jednak przedawkowanie nie wymaga specjalnej terapii, a nadmiar witaminy C jest wydalany naturalnie wraz z moczem z organizmu człowieka.

Żywność bogata w witaminy i minerały, w tym w witaminę C, powinna być istotnym elementem naszej diety. Witamina C ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, a w okresie przeziębienia i grypy wzmacnia odporność i pomaga uniknąć infekcji. Choć jest tak ważna dla całego organizmu, nie można zapomnieć o odpowiednim dawkowaniu witaminy C. Jej przedawkowanie wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami. Witaminę C w różnych wersjach znajdziesz w naszej Aptece Codziennej.