Czym jest stan podgorączkowy? Czy należy zbijać temperaturę?

O stanie podgorączkowym mówimy, jeśli temperatura ciała wzrośnie w granicach 37,1 – 38,0^oC. Jest to jeden z najczęstszych objawów infekcji lub stanu zapalnego organizmu jednak należy pamiętać, że na ciepłotę ciała może wpływać wiele czynników. Sprawdź, kiedy należy zbijać temperaturę, czym jest gorączka i stan podgorączkowy i jak je rozróżniać.

Czym jest gorączka? 

Gorączka definiowana jest jako stan podwyższonej temperatury ciała powyżej normy, wynikający z przestawienia ośrodka termoregulacji na wyższe wartości - w trakcie gorączki umownie temperatura ciała przekracza 38°C (zakres 37,1-38°C to stan podgorączkowy).

Gorączka może być spowodowana obecnością tzw. pirogenów egzogennych – białek pochodzenia wirusowego lub bakteryjnego np. toksyn bakterii, wirusów lub substancji chemicznych niebędących białkami, które mogą dostać się do organizmu z zewnątrz. Gorączka jest objawem towarzyszącym wielu różnym schorzeniom, zarówno infekcyjnym (np. grypa, angina, choroby wieku dziecięcego), jak i nieinfekcyjnym (choroby autoimmunologiczne, nowotwory, stany zapalne). Sama w sobie nie jest chorobą, a objawem innych schorzeń.

Charakterystycznymi objawami gorączki mogą być:

• bóle głowy,
• senność i zmęczenie,
• utrata apetytu,
• dreszcze i nadmierna potliwość,
• rumień skóry,
• zaburzenia świadomości – często pojawiające się przy gorączce powyżej 40^oC.

Stan podgorączkowy 

Wiele osób zastanawia się, co to jest stan podgorączkowy? Zatem, jak wspomniano wcześniej, o stanie podgorączkowym mówimy, jeśli temperatura ciała waha się pomiędzy 37,1 a 38^oC dla pomiarów, które są dokonane pod pachą. W trakcie stanu podgorączkowego należy pamiętać o monitorowaniu temperatury w trakcie dnia i odpowiedniej obsłudze termometru, która jest opisana w instrukcji obsługi.

Sposoby pomiaru temperatury ciała:

• odbyt 36,6-37,9 ^oC (średnio 37^oC),
• ucho 35,7-37,5 ^oC (średnio 36,6^oC),
• usta 35,5-37,5°C (średnio 36,6°C),
• pod pachą: 34,7-37,3°C (średnio 36,4°C).

Stan podgorączkowy a gorączka – co je odróżnia?

Stan podgorączkowy to stan pośredni między prawidłową temperaturą ciała a gorączką. Główną różnicą pomiędzy gorączką a stanem podgorączkowym jest to, że nieleczona gorączka może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia. Jeśli temperatura ciała przekroczy 38^oC i wystąpi gorączka należy podać środki farmakologiczne – np. paracetamol lub ibuprofen.

Ze stanem podgorączkowym organizm powinien poradzić sobie sam. Stan podgorączkowy to objaw mobilizacji organizmu do walki z chorobą. Dla poprawy samopoczucia można wspomagać się domowymi metodami wymienionymi w artykule.

Objawy stanu podgorączkowego

Stan podgorączkowy, cechuje charakterystyczny symptom, jakim jest delikatnie zwiększona temperatura ciała nieprzekraczająca 38^oC. Zapamiętaj, że dodatkowo może wystąpić:

• zmęczenie,
• osłabienie,
• pocenie się,
• nudności,
• ból głowy.

Jeśli podwyższona temperatura spowodowana jest infekcją dróg oddechowych, dodatkowo objawom może towarzyszyć kaszel, katar i ból gardła.

Jakie są przyczyny stanu podgorączkowego?

Stan podgorączkowy może być spowodowany różnymi czynnikami. Najczęstszą przyczyną są infekcje wirusowe lub bakteryjne, kiedy to stan podgorączkowy często towarzyszy pierwszym objawom takim jak katar, ból gardła czy kaszel. Choroby autoimmunologiczne i stany zapalne również mogą prowadzić do stanu podgorączkowego, ponieważ organizm wytwarza wówczas substancje zapalne, które podwyższają temperaturę ciała.

Nowotwory są kolejną możliwą przyczyną, gdyż mogą wywoływać stan podgorączkowy jako jeden z objawów. Zaburzenia hormonalne, zwłaszcza choroby układu hormonalnego, mogą skutkować nieznacznym wzrostem temperatury ciała. Infekcje układu moczowego są częstą przyczyną stanu podgorączkowego, szczególnie u dzieci, osób starszych i kobiet w ciąży. Reakcje alergiczne również mogą wiązać się ze stanem podgorączkowym. Zażywanie niektórych leków, na przykład antybiotyków, może prowadzić do nieznacznego podwyższenia temperatury ciała. Stan podgorączkowy może być również spowodowany stresem i silnymi emocjami lub wysiłkiem fizycznym. U kobiet przyczyną mogą być zmiany hormonalne w cyklu miesiączkowym i ciąży.

Stan podgorączkowy u niemowląt i dzieci.

U niemowląt i dzieci stan podgorączkowy może być spowodowany:

• ząbkowaniem,
• przegrzaniem,
• emocjami,
• toczącym się stanem zapalnym,
• niegroźną reakcją organizmu na szczepienie.

Jeśli temperatura wzrasta, może być to początek infekcji wirusowej, bakteryjnej lub grzybiczej. Należy pamiętać, że wzrost temperatury to jedna z metod walki organizmu z patogenami. Jeśli stanowi gorączkowemu nie towarzyszą nieprzyjemne objawy, nie należy zbijać temperatury u dziecka.

Zapamiętaj! Nie wolno stosować aspiryny poniżej 12 r.ż. ze względu na możliwość wystąpienia zespołu Reye’a!

Stan podgorączkowy u dorosłych

U dorosłych przyczyny stanu podgorączkowego są bardzo zbliżone jak u dzieci. Mianowicie mogą wskazywać na początek infekcji, a także być skutkiem długotrwałego stresu i zmęczenia. Stan podgorączkowy może wystąpić także przy poparzeniach słonecznych.

Jeśli stan podgorączkowy utrzymuje się przez dłuższy czas należy skonsultować to z lekarzem i wykluczyć stany zapalne organizmu, a także wystąpienie chorób autoimmunologicznych, nowotworowych, boreliozy i schorzeń np. tarczycy.

Stan podgorączkowy u kobiet - zmiany hormonalne przed okresem

U kobiet temperatura ciała zmienia się wraz z cyklem miesiączkowym. Zmiany hormonalne, które następują w połowie cyklu powodują wzrost stężenia hormonu – progesteronu, który powoduje wzrost temperatury ciała. Owulacja może spowodować wzrost temperatury ciała o 0,5^oC – podwyższona temperatura ciała może utrzymywać się aż do końca cyklu miesięcznego i nie powinno być to powodem niepokoju.

Stan podgorączkowy w ciąży

W ciąży następują zmiany hormonalne w organizmie kobiety. Wzrost stężenia progesteronu przyczynia się do wzrostu temperatury ciała kobiety co odczuwalne jest szczególnie w pierwszych tygodniach ciąży, dlatego stan podgorączkowy w ciąży nie powinien być powodem do zmartwień. Lekko zwiększona temperatura ciała charakterystyczna jest dla pierwszych tygodni ciąży i może trwać nawet przez cały okres ciąży.

Należy pamiętać, żeby stale monitorować temperaturę, gdyż wzrost temperatury powyżej 38^oC jest diagnozowany jako gorączka, co może wskazywać np. na infekcję. Warto pamiętać, że kobiety w ciąży mają obniżoną odporność i mogą zapadać na infekcje częściej niż przed ciążą. Gorączka w ciąży może być niebezpieczna dla rozwijającego się płodu. Jeśli występują niepokojące objawy należy udać się do lekarza i nie stosować leków na własną rękę ze względu na to, że większość z nich nie jest zalecana dla kobiet ciężarnych.

Czy należy zbijać temperaturę, jeśli wystąpi stan podgorączkowy?

Stan podgorączkowy zazwyczaj nie jest niebezpieczny i może być spowodowany np. infekcją lub długotrwałym stresem. Leczenie farmakologiczne stanu podgorączkowego nie jest wskazane, gdyż zdrowy organizm sam powinien sobie poradzić. Jeśli wystąpi stan podgorączkowy, nie należy od razu zbijać temperatury farmakologicznie. Podstawową rolą jest złagodzenie objawów towarzyszących takich jak ból mięśni i głowy, dlatego leczenie powinno być objawowe.

Należy pamiętać, o ciągłym monitorowaniu temperatury ciała i mieć na uwadze, że jeśli nastąpi jej wzrost – tzn. powyżej 38^oC to jest to rozpoznanie gorączki, którą należy zmniejszać podając np. paracetamol.

Przewlekły stan podgorączkowy

Przewlekły stan gorączkowy rozpoznawany jest, jeśli zwiększona temperatura ciała utrzymuje się powyżej 3 dni. Takiej sytuacji często towarzyszą dodatkowe objawy takie jak nudności, bóle mięśni i jakiekolwiek inne niepokojące symptomy. Należy pamiętać, że krótkotrwały stan podgorączkowy nie jest niebezpieczny, jeśli jednak utrzymuje się przez dłuższy czas należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, ponieważ może być to oznak poważniejszej choroby.

Domowe sposoby na stan podgorączkowy

Jeśli wystąpi stan podgorączkowy należy dać sobie czas na regenerację i odpoczynek.  

Jeśli objawy natomiast utrudniają funkcjonowanie, można rozważyć się wykonywanie okładów z chłodnych kompresów, które zwiększą komfort i pozwolą zmniejszyć temperaturę ciała. Ponadto należy zadbać o odpowiednie nawodnienie. Zastosowanie ziół o działaniu napotnym tj. czarny bez, lipa i malina, w szczególności, gdy temperatura ciała sięga górnych granic stanu podgorączkowego może pomóc w zbiciu temperatury. Oprócz tego wykazują działanie przeciwzapalnie i zwiększają odporność organizmu. Jeśli pojawiają się niepokojące objawy jak np. bóle mięśni należy zgłosić się do lekarza, ze względu na to, że mogą być to pierwsze znaki infekcji.