Chrapanie

Chrapanie to zaburzenie snu, podczas którego na skutek drgań rozluźnionych mięśni podniebienia gładkiego i gardła dochodzi do powstania charakterystycznego dźwięku. Jakie są jego przyczyny? W jaki sposób leczy się chrapanie?

Chrapanie i jego przyczyny

Do głównych przyczyn chrapania zaliczamy:

• niedrożność nosa związana z polipami jamy nosowej,
• problemy z krzywą przegrodą nosową - czy to wrodzone, czy występujące na skutek urazów mechanicznych,
• przerost migdałków podniebiennych,
• nadmiernie miękkie i wiotkie podniebienie miękkie,
• przerost nasady języka lub języczka,
• przerost lub obrzęk małżowin nosowych,
• obniżone napięcie mięśni gardła i języka,
• przyjmowanie leków zwiotczających mięśnie, antydepresyjnych lub uspokajających,
• nadwaga i otyłość,
• alergie,
• palenie papierosów,
• spanie w pozycji na wznak.

Chrapanie może mieć także charakter epizodyczny i pojawiać się w sytuacjach, takich jak:

• spożycie dużej ilości alkoholu,
• infekcje układu oddechowego powodujące niedrożność dróg oddechowych,
• zwiększony wysiłek fizyczny w ciągu dnia,
• wysoki poziom zmęczenia.

Kto najczęściej chrapie?

Poza wymienionymi powyżej czynnikami częstotliwość występowania problemów z chrapaniem uzależniona jest również od wieku oraz płci. Najczęściej chrapią mężczyźni po 40 roku życia, którzy palą papierosy i borykają się z nadciśnieniem tętniczym i nadwagą lub otyłością. U kobiet, dolegliwość ta pojawia się przeważnie po menopauzie. Dlaczego mężczyźni chrapią częściej? Wynika to z ich odmiennej budowy anatomicznej szyi. Posiadają oni tam więcej tkanek, a co więcej — rejon ten jest u nich bardziej umięśniony.

A co, jeżeli chodzi o chrapanie u dzieci? Wynika ono przeważnie z częstych infekcji prowadzących do znacznego powiększenia trzeciego migdałka. Najmłodsi chrapią także podczas zapalenia zatok oraz w przebiegu kataru alergicznego. Chrapanie u dzieci poniżej 1 roku życia wynika z wiotkości elementów chrzęstnych w krtani.

Czy chrapanie jest szkodliwe?

Chrapanie jest uciążliwe nie tylko dla partnera śpiącego w tym samym łóżku, powodując częste przebudzanie się. Przypadłość ta zakłóca normalny sen chorego, sprawiając, że odpoczynek staje się nieefektywny i niewystarczający. W dłuższej perspektywie czasu wywołuje ona problemy z koncentracją, obniżając zdolność prowadzenia samochodu oraz efektywność pracy. Jako że podczas chrapania dochodzi do zmniejszonego dotlenienia organizmu, po przebudzeniu się, osoba borykająca się z tą dolegliwością może odczuwać senność, zmęczenie i bóle głowy. Dodatkowo wpływa ono negatywnie na układ sercowo-naczyniowy i funkcjonowanie mózgu oraz podwyższa ciśnienie tętnicze.

Bezdech podczas snu

Średnio co u 10 osoby chrapiącej dochodzi do rozwoju obturacyjnego bezdechu podczas snu. Na czym polega to zaburzenie? Na skutek utrudnionego przepływu powietrza, podczas oddychania we śnie pojawiają się trudności z nabraniem go do płuc. Stan ten może trwać od kilku sekund do nawet 1 minuty. Do czynienia mamy wówczas ze wzrostem stężenia dwutlenku węgla we krwi. Jest to sygnał alarmowy dla znajdującego się w mózgu ośrodka oddechowego. Pobudza on wówczas do pracy mięśnie klatki piersiowej oraz przeponę. Po bezdechu następuje gwałtowny oddech. O zespole bezdechu sennego mówi się, gdy pojawia się on częściej niż 10 razy na godzinę. Sen cierpiącej na niego osoby jest przerywany, płytki i niespokojny. Bezdechowi sennemu często towarzyszy intensywne pocenie się, a niekiedy nawet sinienie.

Diagnostyka chrapania

Leczeniem problemów z chrapaniem zajmuje się laryngolog. Podczas wizyty, poza szczegółowym wywiadem medycznym, przeprowadza on również ocenę budowy struktur dróg oddechowych, wykorzystując do tego celu endoskop, czyli wziernik medyczny w formie rury lub przewodu z własnym źródłem światła. Dodatkowo laryngolog może zlecić wykonanie badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa, rynomanometria (nowoczesna metoda diagnostyczna pozwalająca obiektywnie ocenić drożność przewodów nosa) czy fiberoendoskopia (badanie polegające na dokładnym oglądzie górnych dróg oddechowych, również w miejscach trudno dostępnych, przy pomocy fiberoskopu zakończonego kamerą). W przypadku podejrzenia obturacyjnego bezdechu sennego konieczna może okazać się polisomnografia, czyli badanie czynności ludzkiego ciała w czasie snu. Składa się ono z elektroencefalografii, elektrokardiografii, elektrookulografii oraz elektromiografii.

Preparaty na chrapanie

Na rynku dostępne są różnego rodzaju produkty na chrapanie. Najczęściej mają one postać sprayu rozpylanego w kanałach nosowych lub bezpośrednio w jamie ustnej, na podniebienie miękkie. W ich składzie znajdują się między innymi olejki eteryczne, takie jak lawendowy, eukaliptusowy, szałwiowy oraz miętowy. Zawierają one także naturalne środki zwilżające i powierzchniowo czynne, do których zalicza się na przykład glicerynę oraz prawoślaz. Ich działanie powoduje wzmocnienie tkanek miękkich gardła i rozszerzenie dróg oddechowych, skutecznie ograniczając lub usuwając odgłos chrapania.

W sklepach spotkać można się również z tabletkami przeciw chrapaniu, w składzie których znajdują się substancje redukujące intensywność chrapania. Zalicza się do nich między innymi: pokrzyk wilcza jagoda, kulczyba wronie oko, gorzknik kanadyjski, przęśl, ożanka i histamina. Preparaty te poprawiają napięcie mięśni podniebienia gładkiego. Mają one jednak działanie objawowe i nie eliminują przyczyny choroby.

Chcąc pozbyć się problemów z chrapaniem, sięgać można także po plastry na nos ułatwiające oddychanie. Powodują one rozszerzenie kanałów nosowych, ułatwiając przepływ powietrza. Alternatywne rozwiązanie to wkładka do nosa dedykowana osobom z wrażliwymi błonami śluzowymi otworów nosowych, u których omawiana dolegliwość wynika na przykład ze skrzywienia przegrody nosowej. W aptekach zaopatrzyć można się także w listki doustne umieszczane na podniebieniu. Produkty tego typu napinają i nawilżają miękkie tkanki podniebienia oraz tylnej ścianki gardła. Zawierają one najczęściej mentol, olej z mięty pieprzowej, pektynę z jabłek, witaminę E oraz kwas hialuronowy.