Nietrzymanie moczu

Problem inkontynencji, czyli nietrzymania moczu, wciąż stanowi w naszym społeczeństwie duży temat tabu. Osoby dotknięte tą przypadłością nierzadko zmagają się z poczuciem wstydu, które powstrzymuje je przed szukaniem profesjonalnej pomocy. Tymczasem nietrzymanie moczu to powszechna dolegliwość, która ‒ nieleczona ‒ znacznie obniża jakość życia chorych osób i niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne. Obecnie istnieje jednak wiele metod leczenia nietrzymania moczu, dzięki którym osoby borykające się z tym problemem mogą wrócić do normalnego funkcjonowania.

Nietrzymanie moczu to problem dotyczący nawet 10% społeczeństwa

Nietrzymanie moczu uważane jest za chorobę społeczną, a jednocześnie jedno z najczęstszych schorzeń układu moczowo-płciowego. Może ono wystąpić u obu płci, jednak statystyki jednoznacznie wskazują, że inkontynencja dotyczy dwukrotnie (a nawet trzykrotnie!) częściej kobiet, zwłaszcza w średnim i starszym wieku. Przypuszcza się, że dolegliwości związane z nietrzymaniem moczu dotyczą aż 30-60% kobiet z tej grupy wiekowej. Wielu specjalistów podkreśla jednak, że rzeczywista skala problemu nie jest znana, gdyż wielu chorych ukrywa swoje objawy, zwlekając z decyzją o podjęciu leczenia. Szacuje się, że blisko 40% kobiet z nietrzymaniem moczu czeka aż 5 lat, zanim zwróci się po pomoc medyczną.

Rodzaje nietrzymania moczu

Przypadki nietrzymania moczu różnią się między sobą nie tylko natężeniem objawów, ale także mechanizmem powstawania. Właśnie dlatego w praktyce medycznej wyróżnia się kilka typów tego schorzenia. Do najczęstszych rodzajów inkontynencji zalicza się:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu ‒ jest to mimowolne popuszczanie moczu podczas czynności, które powodują zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej, takich jak kaszel, śmiech, kichanie czy podnoszenie ciężkich przedmiotów. Spowodowane jest osłabieniem mięśni dna miednicy i uszkodzeniem więzadeł podtrzymujących pęcherz moczowy, najczęściej po porodach lub operacjach w obrębie układu moczowo-płciowego.
• naglące nietrzymanie moczu ‒ jest to mimowolne oddanie moczu po pojawieniu się nagłego i silnego uczucia parcia. Schorzenie to może być spowodowane nieprawidłowym funkcjonowaniem mięśni pęcherza moczowego.
• mieszane nietrzymanie moczu ‒ jest to połączenie objawów naglącego i wysiłkowego nietrzymania moczu, uwarunkowane przez współwystępowanie kilku czynników.

Najczęstsze przyczyny nietrzymania moczu

Inkontynencja jest schorzeniem, które stawia przed specjalistami ogromne wyzwanie. Jest to bowiem problem, na którego rozwój ma wpływ wiele różnych czynników. Poznanie dokładnej przyczyny popuszczania moczu jest jednak konieczne, aby wdrożyć w pełni skuteczną terapię. Wśród czynników stojących za rozwojem inkontynencji najczęściej wymienia się:

• osłabienie mięśni dna miednicy ‒ najczęściej występuje po porodach siłami natury, zwłaszcza wielokrotnych;
• zwiększone ciśnienie w obrębie jamy brzusznej ‒ często ma związek z nadwagą i otyłością, przewlekłym kaszlem, zaparciami lub podnoszeniem dużych ciężarów;
• zmiany hormonalne ‒ szczególnym ryzykiem są spadki stężenia estrogenów związane z menopauzą, a także wahania stężenia testosteronu u mężczyzn;
• operacje chirurgiczne ‒ głównie zabiegi w obrębie układu moczowo-płciowego mogą prowadzić do uszkodzenia nerwów lub mięśni;
• przerost prostaty ‒ powiększający się gruczoł może uciskać na cewkę moczową, prowadząc do problemów z opróżnianiem pęcherza;
• choroby neurologiczne ‒ w szczególności choroby neurodegeneracyjne, otępienne, a także uszkodzenia nerwów obwodowych.

Przemijające nietrzymanie moczu

Inkontynencja nie zawsze jest stanem permanentnym, wymagającym specjalistycznego leczenia. Przejściowe nietrzymanie moczu może być stanem przemijającym, związanym z:

• infekcjami układu moczowo-płciowego, a zwłaszcza z zapaleniem pęcherza lub cewki moczowej;
• przyjmowaniem leków moczopędnych lub leków zwiotczających mięśnie;
• spożyciem dużych ilości alkoholu lub napojów zawierających kofeinę;
• okresem ciąży.

Konsekwencje nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu to poważny problem, odciskający głębokie piętno na życiu codziennym chorych osób. Dolegliwości związane z nietrzymaniem moczu nierzadko prowadzą do izolacji społecznej, ograniczając funkcjonowanie i kontakty towarzyskie. Obawa przed wyciekiem moczu i nieprzyjemnym zapachem wzbudza uczucie lęku i wstydu, co negatywnie wpływa na psychikę osób borykających się z nietrzymaniem moczu, prowadząc do obniżenia samooceny, a nawet zaburzeń depresyjnych.

W przypadku braku odpowiednich środków higienicznych lub braku środków finansowych na ich zakup, nietrzymanie moczu może stać się czynnikiem wykluczającym chorych z normalnego życia. Niewiedza o możliwościach leczenia tego problemu sprawia, że wiele osób rezygnuje z codziennej aktywności ‒ kariery zawodowej, aktywności sportowej czy spotkań towarzyskich ‒ co negatywnie wpływa na ich relacje społeczne, rodzinne i małżeńskie, pogarszając jakość ich życia.

Leczenie nietrzymania moczu

Badania naukowe wskazują, że zdecydowaną większość przypadków inkontynencji można skutecznie leczyć. Właśnie dlatego nie warto zwlekać z konsultacją u specjalisty, narażając się na negatywne konsekwencje tego problemu medycznego. Diagnostyką i leczeniem nietrzymania moczu zajmuje się przede wszystkim lekarz urolog, choć w przypadku nietrzymania moczu u kobiet można również udać się do specjalisty ginekologa. W procesie terapeutycznym przydatna może być też konsultacja u fizjoterapeuty uroginekologicznego, specjalizującego się w zaburzeniach obejmujących układ moczowo-płciowy, w tym mięśnie dna miednicy. Leczenie inkontynencji jest wielokierunkowe i najczęściej wymaga zmian w stylu życia, włączenia ćwiczeń fizjoterapeutycznych, a także odpowiedniego postępowania medycznego, uwzględniającego leki na nietrzymanie moczu lub zabieg operacyjny.

Znaczenie zmiany stylu życia w terapii nietrzymania moczu

Modyfikacje stylu życia bardzo często stanowią pierwszą linię walki z inkontynencją. Drobne zmiany w życiu codziennym nierzadko są tym, co na nietrzymanie moczu wpływa najbardziej, przyczyniając się do znacznego zmniejszenia problemu, a niekiedy nawet do jego całkowitego wyeliminowania. Wśród najważniejszych zaleceń wymienia się:

• redukcję nadmiernej masy ciała;
• ograniczenie spożycia alkoholu i napojów zawierających kofeinę;
• leczenie przewlekłego kaszlu i zaparć;
• zaprzestanie palenia tytoniu;
• unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego.

Fizjoterapia uroginekologiczna a popuszczanie moczu

Fizjoterapia uroginekologiczna to nieinwazyjne postępowanie, które może stanowić alternatywę bądź uzupełnienie innych metod leczenia inkontynencji. Głównym celem fizjoterapii uroginekologicznej jest wzmocnienie mięśni dna miednicy, nazywanych potocznie mięśniami Kegla. Jest to szczególnie istotne w przypadku kobiet, zwłaszcza po przebytym porodzie lub w okresie menopauzy.

Na pierwszych wizytach fizjoterapeuta uroginekologiczny uczy pacjentkę prawidłowego wykonywania ćwiczeń, które może ona wykonywać sama w domu. Niekiedy specjalista wykorzystuje w terapii również stymulację magnetyczną lub elektrostymulację mięśni dna miednicy, a także metodę biofeedback. Fizjoterapeuta uroginekologiczny może też doradzić pacjentce, jak prawidłowo napinać mięśnie podczas wysiłku fizycznego czy wypróżniania, by nie powodować ich przeciążenia.

Leki na nietrzymanie moczu

W przypadku, gdy efekty modyfikacji stylu życia i ćwiczeń fizjoterapeutycznych są niezadowalające, specjalista zwykle decyduje o wdrożeniu do terapii leków na nietrzymanie moczu. W terapii największe znaczenie mają leki antycholinergiczne, do których zalicza się darifenacynę, solifenacynę, trospium czy fezoterodynę. W przypadku nietrzymania moczu u kobiet w okresie okołomenopauzalnym specjalista może wdrożyć terapię hormonalną, która przeciwdziała zmianom w obrębie układu moczowo-płciowego, wywołanym przez niedobór estrogenów.

Wszystkie leki na nietrzymanie moczu są preparatami dostępnymi jedynie na receptę. Większość z nich jest łatwo dostępna, przy czym można zamówić je wygodnie za pośrednictwem apteki internetowej.

Nietrzymanie moczu a leczenie zabiegowe

Niepowodzenie leczenia zachowawczego jest przesłanką do zastosowania leczenia zabiegowego. Obecnie istnieje co najmniej kilkanaście rodzajów operacji, a wybór zastosowanej techniki zależy przede wszystkim od przyczyn i rodzaju inkontynencji, a także nasilenia jej objawów. Do najczęściej wykonywanych operacji na nietrzymanie moczu zalicza się:

• kolposuspensję metodą Burcha;
• zabiegi z zastosowaniem syntetycznych taśm ‒ TOT lub TVT;
• operacje pętlowe z zastosowaniem powięzi własnej.

Suplementy diety jako wsparcie leczenia inkontynencji

W aptece Codziennej znaleźć można szeroki wybór nie tylko leków, ale także suplementów diety dedykowanych osobom borykającym się z problemem nietrzymania moczu. Preparaty takie zawierają naturalne składniki, takie jak witaminy, minerały i zioła, których głównym zadaniem jest wsparcie funkcjonowania układu moczowo-płciowego oraz jego stymulowanie. Suplementy na nietrzymanie moczu nie są alternatywą dla leków, mogą jednak stanowić dobre wsparcie kompleksowej terapii. Warto jednak pamiętać, by decyzję o ich zażywaniu skonsultować z lekarzem specjalistą.