Infekcje i podrażnienia pochwy

Zdrowie intymne kobiety w dalszym ciągu stanowi w naszym społeczeństwie duży temat tabu. Tymczasem infekcje pochwy są przypadłością powszechną, dotykającą kobiety w każdym wieku. Częste występowanie chorób układu moczowo-płciowego nie tylko obniża komfort życia i utrudnia codzienne funkcjonowanie, ale może również prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. Powszechność podrażnień i zakażeń pochwy wskazuje na konieczność edukacji i promocji zdrowia wśród kobiet oraz zachęcania ich do regularnych wizyt u specjalistów.

Infekcje pochwy - jedna z najczęstszych przyczyn wizyt u ginekologa

Infekcje intymne stanowią jedno z najczęstszych schorzeń dotykających kobiety w Polsce. Szacuje się, że od 8 do 18% kobiet co roku doświadcza dolegliwości związanych z zakażeniem pochwy, co świadczy o powszechności tego problemu. Co więcej, badania wskazują, że blisko 75% kobiet co najmniej raz w życiu będzie walczyć z infekcją intymną.

Czym są spowodowane zakażenia pochwy? Przyczyny infekcji intymnych

Zakażenia pochwy wynikają z zaburzenia fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy i kolonizacji jej wnętrza przez chorobotwórcze drobnoustroje. Za rozwój infekcji najczęściej odpowiedzialne są patogeny z gatunku:

• Gardnerella vaginalis ‒ główna bakteria odpowiedzialna za bakteryjne zapalenie pochwy. Zakłóca równowagę bakteryjną w pochwie, prowadząc do infekcji.
• Candida albicans ‒ drożdże odpowiedzialne za grzybicę pochwy. Choć naturalnie występują w mikroflorze pochwy, w pewnych warunkach mogą namnażać się w nadmiarze, prowadząc do infekcji.
• Trichomonas vaginalis ‒ pierwotniak wywołujący rzęsistkowicę pochwy, objawiającą się świądem, pieczeniem i nietypowymi upławami.
• Chlamydia trachomatis ‒ bakteria odpowiedzialna za chlamydiozę ‒ chorobę przenoszoną drogą płciową, która może prowadzić do infekcji pochwy.
• Neisseria gonorrhoeae ‒ bakteria wywołująca rzeżączkę.

Czynniki ryzyka infekcji i podrażnień pochwy

Istnieje wiele czynników ryzyka, które predysponują do rozwoju infekcji pochwy. Część z nich to czynniki zewnętrzne, bardzo często związane z prowadzonym stylem życia. Niekiedy jednak  do kolonizacji patogennymi drobnoustrojami dochodzi na skutek działania czynników wewnętrznych, na które nie zawsze kobiety mogą mieć wpływ. Poznanie prawdopodobnej przyczyny zakażenia układu moczowo-płciowego pozwala na dobranie lepszej strategii terapeutycznej i uniknięcie nawracania infekcji.

Rola flory bakteryjnej w zdrowiu intymnym kobiet

Pochwa nie jest narządem jałowym. Jej wnętrze jest naturalnie skolonizowane przez liczne bakterie, z czego ponad 90% to bakterie z rodzaju Lactobacillus, nazywane pałeczkami kwasu mlekowego. Nie tylko nie wywołują one objawów chorobowych, ale tworzą naturalną barierę ochronną, zapobiegającą rozwojowi w środowisku pochwy chorobotwórczych drobnoustrojów. W jaki sposób?

Pałeczki kwasu mlekowego produkują kwas mlekowy, który zakwasza wnętrze pochwy, tworząc środowisko niesprzyjające kolonizacji patogenów. Oprócz tego wydzielają również inne związki, takie jak nadtlenek wodoru czy bakteriocydy, działające toksycznie na bakterie i grzyby nienależące do fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy.

Osłabienie tej naturalnej ochrony sprawia, że układ moczowo-płciowy jest bardziej podatny na kolonizację chorobotwórczymi drobnoustrojami. Badania wskazują, że to właśnie zaburzenia składu mikrobioty pochwy są jednym z najważniejszych czynników predysponujących do rozwoju infekcji intymnych.

Czynniki ryzyka sprzyjające podrażnieniom i zakażeniom pochwy

Wśród wielu czynników predysponujących do rozwoju infekcji intymnych, za najważniejsze uznaje się:

• antybiotykoterapię ‒ stosowanie antybiotyków, zwłaszcza przewlekłe, może zaburzać równowagę mikroflory pochwy, eliminując dobre bakterie i umożliwiając rozwój patogenów;
• zmiany hormonalne ‒ wahania poziomu hormonów, takie jak te występujące w trakcie cyklu miesiączkowego, ciąży czy menopauzy, mogą wpływać na środowisko pochwy i sprzyjać infekcjom;
• osłabienie układu odpornościowego ‒ choroby, takie jak HIV, cukrzyca czy leczenie immunosupresyjne, mogą osłabić układ odpornościowy, zwiększając podatność na infekcje;
• nieodpowiednią higienę intymną ‒ zbyt rzadkie lub zbyt częste mycie, a także stosowanie drażniących mydeł czy płynów do higieny intymnej może zakłócać naturalną równowagę pochwy;
• stosunki płciowe bez zabezpieczenia ‒ niektóre infekcje, takie jak rzęsistkowica czy chlamydioza, przenoszone są drogą płciową;
• noszenie obcisłej lub nieoddychającej bielizny ‒ ciepło i wilgoć sprzyjają namnażaniu się drobnoustrojów, co może prowadzić do infekcji;
• częste korzystanie z basenów i jacuzzi ‒ długotrwałe przebywanie w wilgotnym środowisku może zakłócać równowagę mikroflory pochwy.
• ciąża ‒ zmiany hormonalne i fizjologiczne występujące w ciąży mogą zwiększać ryzyko infekcji intymnych.

Jak rozpoznać podrażnienia i infekcje pochwy?

Rozpoznanie podrażnień i infekcji pochwy opiera się przede wszystkim na obserwacji charakterystycznych objawów. Do symptomów, które mogą wskazywać na chorobę w obrębie układu moczowo-płciowego zalicza się przede wszystkim:

• świąd i pieczenie;
• zmianę koloru lub zapachu upławów;
• ból podczas stosunku płciowego;
• ból podczas oddawania moczu;
• zaczerwienienie i obrzęk sromu;
• pęknięcia i owrzodzenia skóry okolic intymnych;
• nieprzyjemny zapach.

Specjaliści podkreślają jednak, że nawet 50% bakteryjnych zapaleń pochwy może przebiegać bezobjawowo. Właśnie dlatego tak ważne są regularne wizyty kontrolne u ginekologa.

Diagnostyka chorób układu moczowo-płciowego

Diagnostyką i leczeniem infekcji intymnych zajmuje się lekarz ginekolog. Często jest on w stanie postawić diagnozę wyłącznie na podstawie charakterystycznych objawów towarzyszących zakażeniu konkretnymi drobnoustrojami. Niekiedy jednak konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, pozwalających na identyfikację czynnika chorobotwórczego. Najczęściej wystarczające jest pobranie wymazu ze ściany pochwy i ocenienie obecnej tam mikrobioty za pomocą mikroskopu. Bywa także, że specjalista zleca wykonanie posiewu wymazu z pochwy wraz z antybiogramem, który pozwala precyzyjnie dobrać leczenie.

Co ciekawe, coraz większą popularnością cieszą się domowe testy na infekcje intymne. Można je znaleźć w ofercie aptek internetowych, a nawet drogerii. Część dostępnych testów służy do oceny odczynu pochwy, z kolei inne dostarczają informacji na temat konkretnych infekcji, na przykład bakterią Trichomonas vaginalis czy grzybem Candida albicans.

Leczenie infekcji intymnych i podrażnień pochwy

Co na infekcje pochwy działa najlepiej? Leczenie przeciwdrobnoustrojowe, które powinno być jak najlepiej dobrane do rodzaju zakażenia. W przypadku infekcji bakteryjnych najlepszym wyborem są antybiotyki. Z kolei grzybice pochwy należy leczyć preparatami przeciwgrzybiczymi.

Leczenie infekcji pochwy zwykle nie jest trudne czy skomplikowane. Problemem jest jednak nawracający charakter niektórych zakażeń. Nieprawidłowo dobrane leczenie lub brak eliminacji czynników sprzyjających infekcji powoduje, że chore kobiety nierzadko zmagają się z problemem tygodniami, a nawet miesiącami.

Leki bez recepty na infekcje pochwy

Część infekcji intymnych można leczyć z wykorzystaniem leków dostępnych bez recepty. W aptece Codziennej znaleźć można szeroki wybór tabletek, globulek czy płynów o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym. W składzie leków bez recepty na infekcje pochwy najlepiej szukać takich składników jak:

• klotrimazol;
• benzydamina;
• polikrezulen;
• kwas borny.

Chociaż wiele infekcji pochwy można skutecznie leczyć preparatami dostępnymi bez recepty, ważne jest, aby w przypadku nasilonych objawów, długotrwałych dolegliwościach lub nawracających infekcjach skonsultować się z lekarzem ginekologiem. Specjalista pomoże dokładnie zdiagnozować problem i zaleci odpowiednie leczenie.

Jak zapobiegać nawracającym infekcjom intymnym?

W przypadku infekcji intymnych o charakterze nawracającym warto skupić się na wyeliminowaniu czynników, które sprzyjają rozwojowi zakażeń. Okazuje się bowiem, że zdrowie intymne jest ściśle związane z prowadzonym stylem życia, a nawet pozornie nieistotne zachowania mogą skutkować chorobami układu moczowo-płciowego.

W pierwszej kolejności należy pomyśleć o przywróceniu prawidłowej flory bakteryjnej pochwy. W tym przypadku dobrym wyborem jest sięgnięcie po probiotyki ginekologiczne, które zawierają w składzie pałeczki kwasu mlekowego. Preparaty te pozwalają odbudować naturalną ochronę organizmu, chroniąc wnętrze pochwy przed chorobotwórczymi drobnoustrojami. W aptece Codziennej znaleźć można szeroki wybór probiotyków ginekologicznych, zarówno w formie preparatów doustnych, jak i dopochwowych.