Prostata

Prostata, nazywana również gruczołem krokowym, odgrywa kluczową rolę w męskim układzie rozrodczym. Chociaż jej funkcje są niezbędne dla zdrowia i płodności mężczyzny, wciąż wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jej znaczenia aż do momentu, gdy pojawiają się problemy. W ciągu ostatnich lat wzrosła świadomość dotycząca schorzeń prostaty, takich jak łagodny rozrost czy rak prostaty, a także ogromnego znaczenia profilaktyki.

Prostata ‒ jeden z elementów męskiego układu moczowo-płciowego

Prostata to niewielki gruczoł wielkością i kształtem przypominający kasztana jadalnego. Zlokalizowana jest w okolicy dna pęcherza moczowego, otaczając sterczową część cewki moczowej. W budowie prostaty wyróżnia się dwa płaty ‒ lewy i prawy, połączone ze sobą łącznotkankową węziną. Cały gruczoł otoczony jest łącznotkankową torebką.

Wnętrze prostaty nie jest jednolitą strukturą ‒ składa się z kilku stref, które mają różne funkcje:

• strefa obwodowa ‒ to największa część prostaty, stanowiąca około 70% jej objętości;
• strefa centralna ‒ zajmuje około 20-25% prostaty i otacza przewody nasienne;
• strefa przejściowa ‒ stanowi jedynie około 5-10% objętości prostaty;
• strefa przednia ‒ jest to cienka warstwa tkanki, która nie jest związana z żadnymi konkretnymi chorobami prostaty.

Funkcje prostaty

Prawidłowe funkcjonowanie prostaty jest niezbędne dla zachowania zdrowia mężczyzny. Gruczoł krokowy, mimo swojego niewielkiego rozmiaru, pełni wiele kluczowych funkcji w męskim układzie rozrodczym. Zalicza się do nich między innymi:

• produkcję płynu nasiennego ‒ jednym z głównych zadań prostaty jest produkcja i wydzielanie płynu nasiennego, który stanowi około 30% objętości ejakulatu. Płyn ten jest lekko zasadowy, co pomaga neutralizować kwaśne środowisko pochwy, zapewniając tym samym lepsze warunki dla plemników;
• odżywianie i ochronę plemników ‒ płyn produkowany przez prostatę zawiera wiele składników odżywczych, takich jak cynk i witamina C, które odżywiają plemniki i chronią je przed szkodliwym działaniem wolnych rodników;
• transport plemników ‒ podczas ejakulacji mięśnie prostaty kurczą się, pomagając wypchnąć plemniki wraz z płynem nasiennym do cewki moczowej, skąd są one wydalane na zewnątrz ciała;
• kontrolę przepływu moczu ‒ prostata otacza cewkę moczową, co pozwala jej na kontrolowanie przepływu moczu. Mięśnie w prostacie pomagają w zatrzymywaniu moczu w pęcherzu moczowym do momentu oddawania moczu;
• produkcję PSA (antygenu swoistego dla prostaty) ‒ prostata produkuje białko zwane PSA, które pomaga w utrzymaniu płynności nasienia. Poziom PSA w krwi jest często mierzony w celu oceny zdrowia prostaty i ryzyka raka prostaty.

Najczęściej występujące choroby prostaty

Prostata, choć jest narządem relatywnie niewielkim, ma ogromny wpływ na zdrowie mężczyzny. Niestety, problemy z prostatą są dość częste. Szacuje się, że od 20% do nawet 40% mężczyzn przynajmniej raz w życiu zachoruje na zapalenie prostaty. Nie inaczej jest w przypadku łagodnego przerostu prostaty, który występuje u ponad połowy mężczyzn po 50. roku życia. Najbardziej niepokojące są jednak statystyki dotyczące raka prostaty. Rak gruczołu krokowego jest bowiem najczęściej rozpoznawanym nowotworem złośliwym wśród polskich mężczyzn, przyczyniając się do ponad 5 000 zgonów rocznie.

Zapalenie prostaty

Zapalenie prostaty stanowi jedną z najczęstszych przyczyn konsultacji w gabinecie urologicznym. Schorzenie to spowodowane jest głównie zakażeniem bakteryjnym, najczęściej bakteriami z gatunki Escherichia coli, nieco rzadziej bakteriami z grupy Klebsiella, Serratia czy Enterobacter. W zależności od przebiegu choroby wyróżnia się ostre i przewlekłe zapalenie prostaty.

Objawy tego schorzenia mogą być zróżnicowane i zależą od rodzaju zapalenia. Najczęściej występujące symptomy to ból w okolicy miednicy, trudności w oddawaniu moczu, częste oddawanie moczu, uczucie pieczenia podczas oddawania moczu oraz ból podczas ejakulacji. W przypadku ostrego zapalenia prostaty mogą również wystąpić objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka, dreszcze czy ogólne osłabienie. Ważne jest, aby przy pierwszych objawach zapalenia prostaty skonsultować się z lekarzem, ponieważ wczesne leczenie może zapobiec poważniejszym komplikacjom.

Łagodny przerost prostaty

Łagodny przerost prostaty to stan powszechnie występujący u mężczyzn w starszym wieku. Dochodzi w nim do niezłośliwego powiększenia prostaty, co może prowadzić do ucisku na cewkę moczową i powodować objawy związane z oddawaniem moczu. Objawy te obejmują trudności w rozpoczęciu oddawania moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza czy częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy.

Nieznane są dokładne przyczyny rozwoju łagodnego przerostu prostaty, choć podejrzewa się, że u podłoża tego problemu mogą stać wahania hormonów ‒ testosteronu lub estrogenów. Niewielkie powiększenie prostaty można leczyć zachowawczo, skupiając się na obserwacji i zmianie stylu życia pacjenta. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne może być wdrożenie leków na prostatę lub interwencji chirurgicznej. Ważne jest regularne badanie prostaty, aby monitorować postęp choroby i dostosowywać leczenie w miarę potrzeb.

Nowotwór prostaty

Rak prostaty stanowi poważne wyzwanie zdrowotne dla mężczyzn na całym świecie. Jest to nowotwór, który rozwija się w tkankach gruczołu krokowego i ‒ choć w wielu przypadkach rośnie powoli ‒ może być śmiertelny, jeśli nie zostanie wykryty i leczony odpowiednio wcześnie. Czynnikiem ryzyka jest przede wszystkim wiek – im starszy mężczyzna, tym większe ryzyko zachorowania. Historia rodziny oraz pewne czynniki genetyczne również mogą zwiększać ryzyko.

Objawy raka prostaty są różnorodne i mogą się różnić w zależności od stadium choroby. W początkowych etapach rak prostaty może nie dawać żadnych objawów. W miarę postępu choroby mężczyźni mogą doświadczać trudności w oddawaniu moczu, bólu w okolicy miednicy, krwi w moczu czy nasieniu oraz bólu podczas ejakulacji. Ważne jest regularne badanie prostaty, w tym badanie stężenia PSA, które pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości. Współczesna medycyna oferuje wiele skutecznych metod leczenia raka prostaty, od terapii hormonalnej po chirurgię, a kluczem do sukcesu jest wczesna diagnoza i odpowiednie podejście terapeutyczne.

Jak zdiagnozować chorą prostatę?

Diagnostyka chorób prostaty jest kluczowa dla wczesnego wykrywania rozwijających się schorzeń i zapewnienia skutecznego leczenia. Istnieje kilka podstawowych metod diagnostycznych, które lekarze stosują w celu oceny stanu prostaty:

• badanie palpacyjne przez odbyt ‒ jedno z najprostszych i najczęściej stosowanych badań, pozwalające na ocenę wielkości, kształtu i konsystencji narządu;
• badanie stężenia PSA w krwi ‒ podwyższony poziom antygenu swoistego dla prostaty może wskazywać na rozwijające się schorzenia, w tym na raka prostaty;
• przezodbytnicze badanie ultrasonograficzne (USG) ‒ to badanie pozwala na uzyskanie obrazu prostaty za pomocą fali ultradźwiękowej;
• biopsja prostaty ‒ jeśli inne metody diagnostyczne wskazują na możliwość raka prostaty, lekarz może zdecydować się na pobranie próbki tkanki prostaty w celu jej oceny histopatologicznej.

Co ciekawe, oznaczenie stężenia PSA we krwi można wykonać samodzielnie, za pomocą domowego testu diagnostycznego. Dostępne są one w ofercie większości aptek internetowych, w tym także w Aptece Codziennej.

Leczenie chorób prostaty

Leczeniem chorób prostaty zajmuje się głównie lekarz urolog. Specjalista ten przeprowadza cały proces diagnostyczny, dobiera odpowiednie leki na prostatę, ale także ‒ w razie konieczności ‒ może przeprowadzić odpowiednie leczenie zabiegowe. Niestety, wiele osób unika wizyty u urologa, co znacznie opóźnia diagnozę. Odbija to głębokie piętno na zdrowiu mężczyzny, ponieważ problemy z prostatą nie tylko wpływają na jakość życia, ale również wiążą się z licznymi, poważnymi powikłaniami.

Jak dbać o prostatę?

Dbanie o zdrowie prostaty powinno być priorytetem dla każdego mężczyzny, niezależnie od wieku. Prawidłowa profilaktyka i zdrowy styl życia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów z prostatą w przyszłości. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na regularną aktywność fizyczną oraz zdrową, zrównoważoną dietę bogatą w błonnik, witaminy i składniki mineralne. Nie należy także zapominać o regularnych badaniach kontrolnych, które pozwolą wykryć ewentualne problemy z prostatą w początkowym stadium.

Elementem dbania o prostatę, zwłaszcza u starszych mężczyzn, może być też suplementacja. W aptece Codziennej można znaleźć szeroki wybór preparatów, które wpływają pozytywnie na zdrowie mężczyzn, wspomagając funkcjonowanie prostaty. Większość preparatów zawiera w swym składzie łagodne zioła, które dodatkowo zmniejszają dolegliwości związane z łagodnym przerostem prostaty.

Leki na prostatę

Na rynku farmaceutycznym dostępnych jest wiele leków i suplementów, które mają korzystny wpływ na chorą prostatę lub ogólnie na układ moczowo-wydalniczy. Leki na prostatę formułowane są zgodnie z potrzebami mężczyzn, a mianowicie w celu skutecznego utrzymania prawidłowego stanu prostaty. Grupa preparatów na prostatę zawiera zazwyczaj zestaw witamin, pierwiastków śladowych i ziół, które korzystnie wpływają na pęcherz i zapobiegają zaburzeniom seksualnym. Regularne stosowanie tych preparatów poprawia pracę nerek i układu odpornościowego oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowej płodności. Leki na prostatę i suplementy diety, które mogą pomóc w leczeniu prostaty, dostępne są w postaci kapsułek, płynów doustnych, mieszanek ziołowych i herbat do zaparzania.