Środki moczopędne

Środki moczopędne i odwadniające na stałe już znalazły swoje miejsce we współczesnej medycynie. Wbrew pozorom, są one stosowane nie tylko w leczeniu chorób układu moczowego, wspomagając leczenie wielu innych schorzeń, zwłaszcza w obrębie układu krążenia. Warto pamiętać, że leki moczopędne to szeroka grupa, w skład której wchodzi wiele preparatów, które różnią się od siebie siłą i mechanizmem działania.

Układ moczowy - co warto o nim wiedzieć?

Układ moczowy pełni kluczową rolę w procesie usuwania zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii z organizmu. Składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. Parzyste nerki, jako główne filtry organizmu, oczyszczają krew z toksyn oraz produkują mocz, który następnie przemieszcza się przez moczowody do pęcherza moczowego. Pęcherz gromadzi mocz do momentu oddania go na zewnątrz przez cewkę moczową. Niestety, zaburzenie funkcjonowania chociażby jednego elementu układu moczowego może nieść za sobą tragiczne skutki dla zdrowia człowieka. Tymczasem choroby układu moczowego to jeden z największych problemów zdrowotnych w naszym społeczeństwie.

Najczęstsze choroby układu moczowego

Choroby układu moczowego stanowią istotny problem zdrowotny wśród populacji na całym świecie. Wpływają one na jakość życia wielu osób, a ich nierozpoznanie i nieleczenie mogą prowadzić do poważnych powikłań. Statystyki wskazują, że co dziesiąty Polak boryka się z problemami związanymi z układem moczowym. Wśród najczęściej diagnozowanych schorzeń tego układu wyróżniamy:

• kamicę nerkową ‒ schorzenie polegające na odkładaniu się złogów w obrębie układu moczowego, które dotyczy niespełna 10% społeczeństwa;
• zakażenia układu moczowego ‒ grupę chorób, do których zalicza się głównie zapalenie pęcherza moczowego oraz odmiedniczkowe zapalenie nerek, wywołanych przez chorobotwórcze drobnoustroje;
• przewlekłą chorobę nerek ‒ schorzenie polegające na długotrwałym uszkodzeniu miąższu nerek i upośledzeniu ich funkcji;
• torbiele nerek ‒ zmiany strukturalne miąższu nerek, które pojawiać się spontanicznie lub na podłożu mutacji genetycznych.

Znając objawy i czynniki ryzyka tych chorób, można podjąć odpowiednie kroki w celu ich wczesnego wykrycia i leczenia. Regularne badania kontrolne oraz dbałość o zdrowy tryb życia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia powyższych schorzeń.

Kamica nerkowa

Kamica nerkowa to jedna z najczęstszych chorób układu moczowego, która polega na tworzeniu się twardych złogów, nazywanych kamieniami, w nerkach lub innych częściach układu moczowego. Kamienie nerkowe najczęściej zbudowane są ze szczawianu wapnia, choć diagnozuje się również kamienie cystynowe, struwitowe czy moczowe. Mogą mieć one różne kształty i rozmiary ‒ od drobnych jak ziarno piasku po duże jak piłka golfowa.

Leczenie kamicy nerkowej zależy od wielkości i rodzaju kamienia oraz od występujących objawów. Małe kamienie, często mają możliwość samodzielnego opuszczenia układu moczowego, z małym wsparciem intensywnego nawadniania i stosowania środków moczopędnych. Większe kamienie mogą jednak wymagać interwencji medycznej, takiej jak litotrypsja. Prewencja rozwoju i nawrotów kamicy nerkowej uwzględnia przede wszystkim picie dużej ilości wody, unikanie nadmiernego spożycia soli oraz produktów spożywczych bogatych w szczawiany.

Zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego dotyka osób w każdym wieku, jednak szczególnie często chorują na nie kobiety. Jest to stan zapalny błony śluzowej pęcherza moczowego, najczęściej wywołany przez bakterie, głównie gatunku Escherichia coli. Objawy zapalenia pęcherza to częste oddawanie moczu, pieczenie podczas mikcji, ból w dolnej części brzucha oraz mętny mocz o zmienionym zapachu. Ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie, które najczęściej opiera się na antybiotykoterapii, gdyż w przeciwnym razie infekcja może objąć wyższe partie układu moczowego, wywołując odmiedniczkowe zapalenie nerek. Aby zapobiec nawrotom, zaleca się picie dużej ilości wody, unikanie drażniących pęcherz substancji oraz dbanie o higienę intymną.

Choroby układu moczowego - czynniki ryzyka

Choroby układu moczowego mogą dotknąć każdego, niezależnie od wieku czy płci. Istnieje jednak szereg czynników ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia schorzeń tego układu. Do najważniejszych z nich należą:

• wiek ‒ wiekiem rośnie ryzyko wielu chorób układu moczowego, w tym przewlekłej choroby nerek czy kamicy nerkowej;
• płeć ‒ kobiety są bardziej narażone na infekcje układu moczowego, głównie z powodu krótszej cewki moczowej, która ułatwia bakteriom dostęp do pęcherza moczowego;
• historia chorób w rodzinie ‒ predyspozycje genetyczne mogą zwiększać ryzyko niektórych schorzeń, takich jak kamica nerkowa;
• nieprawidłowa dieta ‒ nadmierne spożywanie soli, białka czy produktów bogatych w szczawiany może prowadzić do problemów z nerkami.
• niewystarczające nawodnienie ‒ niedostateczne spożywanie płynów zwiększa ryzyko kamicy nerkowej i innych schorzeń;
• choroby współistniejące ‒ cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy choroby serca mają ogromny wpływ na funkcjonowanie nerek.
• używanie cewników ‒ długotrwałe utrzymywanie cewników w pęcherzu moczowym zwiększa ryzyko infekcji układu moczowego.

Leki moczopędne - co warto o nich wiedzieć?

Leki moczopędne, nazywane również diuretykami, są szeroko stosowane w medycynie w celu zwiększenia wydalania moczu. Pomimo ich głównego działania moczopędnego, diuretyki są stosowane w leczeniu wielu schorzeń, zwłaszcza w obrębie układu krążenia. Istnieje kilka głównych grup diuretyków, które różnią się mechanizmem działania, siłą i zastosowaniem:

• diuretyki pętlowe ‒ takie jak furosemid czy torasemid ‒ działają na pętlę Henlego w nerkach, zwiększając wydalanie sodu i wody;
• diuretyki tiazydowe ‒ do których należą hydrochlorotiazyd czy chlortalidon ‒ działają na kanaliki dystalne nerek, hamując reabsorpcję sodu i chlorków;
• diuretyki oszczędzające potas ‒ takie jak spironolakton czy amiloryd ‒ działają poprzez zwiększenie wydalania sodu przy jednoczesnym zachowaniu potasu;
• inhibitory anhydrazy węglanowej ‒ jak na przykład acetazolamid ‒ działają w obrębie kanalika krętego, zwiększając wydalanie wody, ale także sodu i potasu;
• diuretyki osmotyczne ‒ jak na przykład mannitol ‒ zwiększają ciśnienie osmotyczne w świetle kanalika nerkowego.

Leki moczopędne są powszechnie dostępne w sprzedaży, zarówno stacjonarnie, jak i w aptekach internetowych. Środki te można jednak kupić wyłącznie na receptę, dlatego należy wcześniej skonsultować się ze specjalistą.

Środki moczopędne i odwodniające - zastosowanie

Leki moczopędne znalazły zastosowanie nie tylko w leczeniu chorób układu moczowego, takich jak kamica nerkowa. Znalazły one również swoje stałe miejsce w terapii wielu schorzeń, głównie w obrębie układu krążenia. Diuretyki wykorzystywane są w leczeniu takich chorób jak nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca czy zastoinowa niewydolność żylna. W tym przypadku środki moczopędne umożliwiają pozbycie się z organizmu nadmiaru płynów, co pozwala zmniejszyć obrzęki i obniżyć ciśnienie tętnicze krwi.

Co więcej, leki moczopędne znalazły również zastosowanie w doraźnym leczeniu obrzęku płuc, obrzęku mózgu, obrzęków w przebiegu zespołu nerczycowego czy powikłań marskości wątroby, takich jak wodobrzusze.

Leki moczopędne - przeciwwskazania

Środki moczopędne i odwadniające, choć są niezwykle skuteczne w wielu schorzeniach, nie są odpowiednie dla każdego pacjenta. Istnieją określone sytuacje i stany zdrowia, w których stosowanie niektórych grup diuretyków może być niewskazane, a nawet niebezpieczne. Do najważniejszych przeciwwskazań do stosowania leków moczopędnych zalicza się:

• alergia na składnik leku;
• okres ciąży i laktacji;
• zaburzenia gospodarki elektrolitowej;
• hipotonia i hipowolemia;
• dna moczanowa;
• niewydolność nerek.

Łagodne zioła moczopędne

Osoby szukające środków moczopędnych i odwadniających o łagodnym działaniu mogą być zainteresowane ziołami. W Aptece Codziennej znaleźć można szeroki wybór roślin i ziół moczopędnych, które mogą wspomóc leczenie kamicy nerkowej czy zapalenia pęcherza moczowego. Do ziół o działaniu moczopędnym zalicza się przede wszystkim:

• pokrzywę zwyczajną;
• skrzyp polny;
• mniszka lekarskiego;
• brzozę brodawkowatą;
• kłącze perzu;
• rdest ptasi;
• nawłoć pospolitą;
• fasolę zwykłą.

Warto pamiętać, że zioła ‒ przez wiele osób uważane za łagodną i bezpieczną alternatywę dla leków ‒ również wywierają ogromny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Właśnie dlatego nie powinno się ich stosować samodzielnie, zwłaszcza przez osoby chorujące przewlekle. Przed sięgnięciem po zioła moczopędne należy skonsultować się ze swoim lekarzem, który oceni bezpieczeństwo takiego postępowania i wykluczy ewentualne interakcje z przyjmowanymi lekarstwami.