Zgaga i refluks

Zgaga i refluks są popularnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, z którymi raz na jakiś czas boryka się każdy z nas. Pierwsza z nich objawia się nieprzyjemnym, charakterystycznym uczuciem palenia w przełyku oraz piekącego bólu na wysokości mostka. Refluks jest natomiast schorzeniem polegającym na zrzucaniu treści pokarmowej do przełyku, któremu często towarzyszy bezgłośne odbijanie, czkawka i suchość w ustach.

Czym jest zgaga?

Zgaga jest uczuciem piekącego bólu w klatce piersiowej, na wysokości mostka. Niekiedy może być on zlokalizowany również nieco niżej - w nadbrzuszu. Zgadze towarzyszą także kwaśne odbijania, które są uporczywe i wywołują uczucie palenia w gardle oraz jamie ustnej. Jej objawy nasilają się po spożyciu obfitego posiłku, w szczególności wówczas, gdy przyjmuje się pozycję leżącą. Na skutek zgagi, część treści żołądkowej jest zrzucana do dróg oddechowych, co może wywoływać chrypę i suchy kaszel. Tego typu objawy występują najczęściej w godzinach porannych. Zgaga przeważnie jest związana z błędem dietetycznym. W takiej sytuacji nie powinna ona budzić niepokoju. Jeżeli natomiast utrzymuje się ona długo, a dodatkowo jest bardzo uporczywa i towarzyszą jej na przykład zaburzenia połykania, nudności czy wymioty, może być objawem groźnych chorób i wymaga konsultacji lekarskiej.

Zgaga: przyczyny

Główną przyczyną zgagi jest podrażnienie błony śluzowej przełyku wynikające z cofania się kwaśnej treści z żołądka do przełyku, co jest określane mianem refluksu żołądkowo - przełykowego. Ten z kolei rozwija się na skutek zaburzenia funkcji dolnego zwieracza przełyku. Gdy funkcjonuje on prawidłowo, rozluźnia się, umożliwiając przepływ pokarmu z przełyku do żołądka, a następnie szybko się kurczy, zapobiegając w ten sposób cofaniu się treści żołądkowej. Jeżeli dolny zwieracz przełyku jest niewydolny, a proces jego kurczenia się przebiega nieprawidłowo, treść z żołądka może powrócić do przełyku, wywołując zgagę. Sprzyja temu schylanie się lub pozycja leżąca. Na zaburzenie funkcji wspomnianego powyżej mięśnia wpływa nadwaga, otyłość, palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej oraz złe nawyki żywieniowe.

Występowanie zgagi może być związane również z błędami dietetycznymi. Bardzo często pojawia się ona po zjedzeniu pikantnej potrawy, pomidorów i ich przetworów, cebuli, cytrusów, czekolady lub dużego, ciężkostrawnego, tłustego dania. Zgagę wywoływać może także alkohol, mocna kawa i herbata oraz napoje gazowane.

Leczenie zgagi

Chcąc skutecznie pozbyć się zgagi, warto sięgnąć po dostępne w aptekach leki bez recepty. Preparaty tego typu są najczęściej inhibitorami pompy proteinowej, co oznacza, iż ograniczają ilość kwasu żołądkowego, walcząc z nadkwasotą. Często zawierają one również substancje zobojętniające kwas solny i osłaniające śluzówkę żołądka. Ponadto do czynienia możemy mieć także z preparatami tworzącymi w żołądku warstwę ochronną, która zapobiega przed cofaniem się kwasu solnego do przełyku.

Tabletki z tej kategorii mogą bazować na różnych składnikach czynnych. Od ich składu zależeć będzie konkretny mechanizm działania walki ze zgagą. Inhibitorem pompy protonowej jest omeprazol. Neutralizująco na treść żołądka wpływa wodorowęglan sodu oraz węglan wapnia. Wiele aptek oferuje także leki bez recepty na zgagę bazujące na składnikach roślinnych wspomagających trawienie. Zawierać mogą one na przykład siemię lniane, które wykazuje właściwości osłaniające.

Mechanizm działania leków przeciwrefluksowych

Działanie takich leków opiera się najczęściej na hamowaniu wydzielania kwasu solnego i jego neutralizację w żołądku. Równie często tworzą one barierę, która nie dopuszcza do cofania się kwaśnej treści do przełyku. Preparaty na zgagę mogą mieć także działanie regeneracyjne, osłonowe, przeciwzapalne oraz przeciwbólowe.

Refluks żołądkowo - przełykowy jest jedną z najpopularniejszych chorób układu pokarmowego. Polega on na zwracaniu kwaśnej treści z żołądka do przełyku, do czego dochodzi na skutek redukcji napięcia zwieracza dolnego przełyku. Konsekwencją tego jest rozwinięcie się stanu zapalnego w jego błonie śluzowej. Niekiedy treść żołądkowa jest zarzucana do krtani lub oskrzeli. W znaczącej części przypadków dochodzi do tego w czasie snu.

Jakie są przyczyny refluksu?

Do głównych przyczyn refluksu zalicza się dysfunkcje dolnego zwieracza przełyku, przepuklinę rozworu przełykowego, zaburzenia związane z opróżnianiem żołądka, otyłość, ciążę, cukrzycę, zaburzenia hormonalne, stwardnienie skory, chorobę alkoholową oraz przyjmowanie środków antykoncepcyjnych, oraz leków na nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcową lub choroby płuc. Ryzyko zachorowania na refluks wzrasta z wiekiem. W podobnym stopniu dotyczy ono zarówno mężczyzn, jak i kobiet.

Refluks u kobiet w ciąży

Z refluksem żołądkowo - przełykowym bardzo często borykają się przyszłe mamy. Wynika on ze zmian hormonalnych, jakie zachodzą wówczas w ich organizmie. Na początku ciąży, do czynienia mamy z podwyższeniem wartości progesteronu, co skutkuje rozluźnieniem mięśniówki gładkiej układu pokarmowego. Refluks w drugim i trzecim trymestrze związany jest natomiast z powiększającą się, uciskającą na żołądek macicą powodującą zmiany anatomiczne układu pokarmowego.

Refluks żołądkowo -  przełykowy najczęściej objawia się uczuciem pieczenia w mostku, bólem brzucha, zgagą, gorzkim, pustym lub kwaśnym odbijaniem, zarzucaniem treści pokarmowej do przełyku, nudnościami oraz ślinotokiem. Niekiedy związane są z nim nietypowe symptomy, takie jak przewlekły kaszel, astma czy zapalenie zatok przynosowych, krtani lub gardła. Objawy refluksu nierzadko nasilają się po spożyciu obfitego, tłustego posiłku lub podczas pochylania się czy parcia.                                

Leczenie farmakologiczne refluksu opiera się o przyjmowanie oferowanych przez apteki preparatów, które mają na celu zredukować poziom wydzielanego kwasu żołądkowego. Do wyboru są leki w formie tabletek do połykania lub ssania oraz roztworów doustnych.

Dieta przy refluksie    

Ważną rolę w leczeniu refluksu żołądkowo - przełykowego odgrywa również odpowiednia dieta. Powinna być ona lekkostrawna i ograniczać ilość substancji nasilających wydzielanie soku żołądkowego. Pacjenci borykający się z omawianą dolegliwością powinni spożywać 5 niewielkich posiłków, z czego ostatni należy zjeść nie później niż 3 - 4 godziny przed snem, Pokarmy nie mogą być zbyt gorące.

Wskazane są tu między innymi:

• gotowe chude mięso,
• ryby,
• warzywa i owoce,
• chleb pszenny,
• jajka, twaróg,
• śmietana,
• galaretki i kompoty owocowe,
• słaba kawa i herbata.

Przy refluksie nie należy natomiast jeść potraw smażonych na głębokim tłuszczu, ostrych dań, konserwowanych ryb i mięs oraz mocnej kawy i alkoholu. Chcąc zneutralizować kwasy żołądkowe, warto sięgnąć po szklankę wody lub mleka.