Siarka

Siarka, tak jak węgiel, tlen czy wapń, zaliczana jest do makroelementów. Tym samym ten żółty, niemetaliczny pierwiastek uznawany jest za jeden z najważniejszych minerałów dla zdrowia. Choć siarka kojarzona jest głównie z kondycją skóry, włosów i paznokci, pełni ona o wiele więcej zadań, warunkując prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu.

Wpływ siarki na zdrowie człowieka

Siarka, jako jeden z najważniejszych minerałów dla zdrowia, nie występuje w ludzkim ciele w czystej postaci, a jako budulec większych cząsteczek chemicznych. Wchodzi w skład dwóch aminokwasów: cysteiny i metioniny, klasyfikowanych jako aminokwasy siarkowe. Wśród ich zadań wymienia się:

• uczestnictwo w przemianach metabolicznych i wytwarzaniu komórkach energii z węglowodanów i tłuszczy;
• dostarczanie siarki do procesów metabolicznych;
• budowanie cząsteczki glutationu, czyli jednego z najsilniejszych antyoksydantów;
• bycie jednym ze składników żółci, produkowanej przez wątrobę;
• budowanie keratyny, czyli białka budującego naskórek, włosy oraz paznokcie;
• udział w produkcji przeciwciał;
• budowanie cząsteczki insuliny.

Zapotrzebowanie na siarkę

Wiedząc, dlaczego siarka jest ważna, kolejnym pytaniem, które warto sobie postawić, jest: dla kogo siarka jest ważna i w jakich ilościach. Towarzystwa naukowe, zajmujące się żywieniem, nie określają dokładnie rekomendowanego dziennego spożycia samej siarki. Podkreślają jednak ogromne znaczenie podaży pełnowartościowego białka w diecie, dzięki czemu organizm będzie również zaopatrzony w aminokwasy siarkowe.

Rekomendowane dzienne spożycie pełnowartościowego białka dla osoby dorosłej w Polsce wynosi 0,9 g na każdy kilogram masy ciała. Zapotrzebowanie to będzie się oczywiście różnić w zależności od aktywności fizycznej, stanu zdrowia, wieku i masy ciała. Źródła białka w diecie powinny być różnorodne i jak najmniej przetworzone.

Normy stężeń siarki w surowicy

Podobnie, jak nie ma rekomendowanego dziennego spożycia samej siarki, nie ma również badań pozwalających zmierzyć stężenie tego pierwiastka w surowicy krwi. Możliwe jest jednak oznaczenie profilu aminokwasów. Aminogram można wykonać nie tylko z krwi, ale również z moczu. Nie jest to jednak badanie wykonywane rutynowo ‒ specjalista może je zlecić w diagnostyce wrodzonych wad metabolicznych.

Komu grozi niedobór siarki?

Deficytem siarki będą zagrożone osoby, których dieta jest uboga w białko. Niestety, ciało człowieka nie ma możliwości gromadzenia aminokwasów „na zapas”. To, co dostaje się do ustroju, jest wykorzystywane do procesów metabolicznych lub wydalane, gdy nie jest potrzebne.

Grupą osób szczególnie narażonych na deficyty aminokwasów siarkowych będą pacjenci skrajnie niedożywieni lub wyniszczeni, a także chorzy na wrodzone wady metabolizmu. Ze względu na nieco większe zapotrzebowanie, niedobór tego pierwiastka może dotyczyć osób intensywnie uprawiających aktywność sportową. Tacy pacjenci powinni zatem pomyśleć o komponowaniu diety w taki sposób, aby zrealizować zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne witaminy i minerały.

Objawy niedoboru siarki

Niedobór siarki, a właściwie jej związków, będzie skutkował przede wszystkim upośledzoną produkcją keratyny, co może objawiać się:

• wzmożonym wypadaniem włosów;
• nadmiernym przetłuszczaniem się skóry (w tym skóry głowy);
• łamliwością i rozdwajaniem się paznokci;
• utratą jędrności skóry, skłonnością do wyprysków.

Niewystarczająca ilość związków siarki w diecie może przyczynić się również do zaburzeń zdrowia psychicznego. O prawidłową dietę powinny zadbać przede wszystkim osoby, które na co dzień zmagają się z drażliwością, niepokojem i lękiem.

Czym grozi nadmiar siarki?

Nadmiar aminokwasów siarkowych w diecie jest metabolizowany, a następnie wydalany przez nerki. Do zatruć metabolitami aminokwasów będzie zatem dochodziło przede wszystkim u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Objawy nie będą jednak wynikać z obecności w ustroju zbyt dużej ilości siarki, która w czystej postaci nie jest dla człowieka szkodliwa, a nawet może łagodzić toksyczne działanie innych substancji.

Znacznie groźniejsze dla ludzkiego ciała są tlenki siarki. Można je znaleźć między innymi w miejskim smogu, razem z tlenkami azotu. Narażenie na wdychanie tlenków siarki będzie skutkowało przewlekłymi problemami z układem oddechowym: większą podatnością na infekcje i stany zapalne oskrzeli. Ponadto związki siarki mogą kumulować się w tkankach, tworząc ogniska zapalne, które mogą przyczynić się do rozwoju nowotworów. Mieszkając w większym mieście, warto sprawdzać jakość powietrza przed wyjściem z domu i ograniczyć przebywanie na dworze, gdy poziomy tlenków siarki i azotu są alarmujące.

Gdzie znaleźć siarkę?

Jak już wiadomo, poziom siarki najlepiej uzupełniać za pomocą pokarmów wysokobiałkowych, o znacznej zawartości aminokwasów siarkowych. Spośród pokarmów zwierzęcych będą to jaja, mleko, mięso drobiowe, podroby i ryby morskie. Natomiast osoby, które ograniczają w swojej diecie produkty odzwierzęce i chcą zwiększyć podaż aminokwasów siarkowych, powinny pomyśleć o wkomponowaniu w swój jadłospis większej ilości:

• warzyw, takich jak sałata, kapusta, seler, kukurydza, ziemniaki, cebula, pomidory oraz papryka;
• owoców, w tym porzeczek, gruszek czy fig;
• orzechów i nasion, zwłaszcza pestek dyni i słonecznika, orzechów brazylijskich oraz nasion sezamu;
• roślin strączkowych, zwłaszcza grochu i fasoli.

Ilość siarki i jej przyswajalność w przygotowywanych posiłkach maleje w miarę coraz większego przetwarzania żywności. Szczególnie duży wpływ ma obróbka termiczna, czyli smażenie, pieczenie czy gotowanie.

Jak i dlaczego suplementować siarkę?

Zastanawiając się nad rozpoczęciem suplementacji siarki, warto postawić sobie pytanie: na co siarka może pomóc? Nie bez powodu pierwiastek ten nazywany jest „minerałem piękna”. Siarka w tabletkach lub w diecie, zwłaszcza w połączeniu z innymi substancjami (chociażby biotyną), poprawi kondycję włosów, ograniczając ich wypadanie, a także zmniejszy tendencję do łamania się paznokci i ujędrni skórę. Na efekty wyższej podaży siarki trzeba poczekać jednak kilka tygodni. Związki siarki mają poza tym działanie przeciwbólowe i regeneracyjne ‒ w połączeniu z glukozaminą lub chondroityną mogą mieć pozytywny wpływ na rekonwalescencję układu ruchu po urazach.

Suplementy z siarką

Od pewnego czasu na rynku farmaceutycznym dostępne są preparaty, zawierające tzw. siarkę organiczną. MSM, czyli metylosulfonylometan, cechuje się dobrą przyswajalnością, a FDA (amerykańska Agencja Żywności i Leków) uznała ten związek za bezpieczny do stosowania. Nie zaleca się jednak stosowania siarki organicznej podczas ciąży i karmienia piersią. Od wieków siarka była też stosowana w preparatach zewnętrznych, ze względu na swoje działania antybakteryjne i przeciwzapalne. Do dziś w każdej drogerii można zakupić mydła z siarką.

Decydując się na suplementację minerałami w tabletkach, warto wcześniej skonsultować się z lekarzem. Pomoże on ustalić optymalną dawkę preparatu, a także upewni się, że suplement nie wchodzi w niebezpieczne interakcje z innymi przyjmowanymi lekarstwami.